Ringworm (feline dermatophytosis) is een van de meest voorkomende huidaandoeningen bij de wereldwijde kattenpopulatie. Ondanks de naam is het een schimmelinfectie die helemaal niets met wormen te maken heeft. En het enige wat met ringen te maken heeft, is de cirkelvormige, jeukende huiduitslag die typisch – maar niet noodzakelijk – op de huid van een besmet dier verschijnt.
De schimmels die verantwoordelijk zijn voor de aandoening worden dermatofyten genoemd, microscopische organismen die hun oorsprong vinden in de bodem, maar die als parasieten ook buiten hun eigen omgeving kunnen gedijen. Eenmaal genesteld in het lichaam van een gastheer, gedijen de schimmels door keratine te verteren, een eiwitstof die de belangrijkste structurele component is van haar en nagels. Terwijl ze de keratine verteren, planten de microscopisch kleine schimmels zich snel voort, waarbij ze miljoenen eencellige voortplantingslichamen (sporen) creëren die zich tot nieuwe micro-organismen kunnen ontwikkelen.
Wanneer de dermatofyten in contact komen met gezond weefsel van de kat, kunnen zich verschillende verschijnselen voordoen: ze kunnen worden weggepoetst door een nauwgezet zelfverzorgende kat; ze kunnen het afleggen tegen robuustere micro-organismen en uiteindelijk verdwijnen; ze kunnen zich op de huid vestigen zonder bijwerkingen te veroorzaken; of, in het ergste geval, kunnen ze zich massaal op de huid van het dier vestigen en dermatitis veroorzaken – een ontstekingsziekte die zich op verschillende onaangename manieren kan uiten.
Als het niet wordt behandeld, zegt William Miller Jr, een professor in de dermatologie aan Cornell University’s College of Veterinary Medicine, ringworm bij een verder gezonde kat zal waarschijnlijk zelf oplossen na verloop van tijd. Desondanks wijst hij erop: “Ringworm bij katten is niet iets wat je licht op moet vatten. Als het weggaat zonder behandeling, duurt het proces meestal negen maanden tot een jaar, waarin het haar van het dier blijft uitvallen en de blote huid bloot komt te liggen. Dit kan het risico van het dier op huidwonden en daaropvolgende infecties verhogen.”
Bovendien, wijst hij erop, is ringworm een zoönotische ziekte – het kan worden doorgegeven van een besmette kat aan een mens die ermee in contact komt. De aandoening kan dus een aanzienlijke bedreiging vormen voor zowel mensen als katten.
De duidelijkste en meest voorkomende klinische verschijnselen van ringworm bij katten zijn: cirkelvormige gebieden van haaruitval, gebroken en stoppelig haar, schilfering of korstige huid, veranderingen in haar- of huidkleur, ontstoken huidgebieden, overmatig borstelen en krabben, geïnfecteerde klauwen of nagelbedden, en roos.
Als ringworm wordt vermoed, zal een dierenarts eerst proberen de aanwezigheid van andere dermatologische aandoeningen uit te sluiten waar de infectie op kan lijken, zoals een vlooienallergie. Met dit doel, zegt Dr. Miller, kan de dierenarts de vacht van de kat onderzoeken met een Wood’s lamp – een ultraviolet licht waaronder een met schimmel bedekte haar zal oplichten met een geelgroene kleur. De haren die op deze manier fluoresceren worden vervolgens microscopisch onderzocht op specifieke sporen en andere schimmelkenmerken.
Als ringworm is vastgesteld, zal de behandeling meestal bestaan uit de toepassing van topische antischimmelmedicijnen op alle geïnfecteerde gebieden en, in de meeste gevallen, ook een systemisch medicijn. Als de laesies op veel plaatsen op de huid van de kat aanwezig zijn, kan een lichaamsspoeling of dompelbehandeling worden toegepast. Het duurt ten minste zes weken of zo van herhaalde behandelingen om een ringworminfectie bij katten volledig te genezen, merkt hij op, “en misschien een heel stuk langer in sommige gevallen.”