A poltergeist is perhaps the best-known – and most feared – type of ghost. Jest to duch, o którym mówi się, że nęka i dręczy swoje ofiary. Nękanie to zazwyczaj obejmuje drobne, ale tajemnicze i niepokojące wydarzenia, takie jak głośne dźwięki, poruszające się meble, prześcieradła i pokrycia ściągane z łóżek, małe przedmioty w niewytłumaczalny sposób spadające z półek, kamienie podnoszące się z ziemi i rzucane w ludzi, i tak dalej.
Oczywiście, omawianie różnych kategorii duchów jest jak omawianie różnych ras smoków lub ras leprechaunów: to wszystko jest wymyślone, więc istnieje tak wiele rodzajów, jak tylko można sobie wymarzyć. Niemniej jednak ludzie na całym świecie wierzą w duchy i dusze, a sondaż Gallupa z 2005 roku wykazał, że 37 procent Amerykanów wierzy w nawiedzone domy – a prawie połowa wierzy w duchy.
Nikt nie wie na pewno, czym są duchy, ani czy w ogóle istnieją; niektórzy wierzą, że są to duchy zmarłych, które z jakiegokolwiek powodu „zagubiły się” w drodze do zaświatów; inni uważają, że duchy to dusze ludzi, których śmierć była gwałtowna lub przedwczesna.
Historia poltergeistów
W swojej książce „Ghosts: Appearances of the Dead & Cultural Transformation,” historyk R.C. Finucane zauważa, że słowo poltergeist „bierze swoją nazwę od dwóch niemieckich słów, oznaczających 'wywoływać zakłócenia’ (lub bardziej szczegółowo dudnić, toczyć się lub brzęczeć), i 'duch’. Chociaż przykłady można znaleźć we wcześniejszych wiekach, ta forma duchowego nękania staje się powszechna dopiero w epoce po reformacji.”
Interpretacja tajemniczych zakłóceń jako spowodowanych przez ducha konkretnie jest dość niedawnym rozwojem; kilka wieków temu takie wydarzenia mogły być przypisane czarom lub nawet szatanowi. Horrory o duchach i złych duchach, w tym „Poltergeist”, „The Amityville Horror” i „The Exorcist” wpłynęły na to, jak współcześni ludzie myślą o gwałtownych zjawiskach duchowych.
Poltergeisty i psikusy
Aktywność poltergeistyczna skupia się na ludziach i jest często związana z obecnością dzieci, co prowadzi wielu do podejrzeń, że chodzi o dziecięce psikusy mające na celu zwrócenie uwagi. Rzeczywiście, wiele doniesień o poltergeistach zostało udowodnionych jako sfałszowane przez dzieci i nastolatków – a jeden znany przypadek rzekomej aktywności poltergeista w połowie XIX wieku doprowadził nawet do stworzenia amerykańskiej religii.
To zdarzyło się w Zachodnim Nowym Jorku na początku 1840 roku, kiedy młody handlarz przybył do domu pana i pani Bell, aby sprzedać swoje wyroby domowe. Został zaproszony do domu przez gospodyni Bellów i został na kilka dni. Pokojówka została na krótko zwolniona z pracy, ale tydzień później gwałtownie zatrudniono ją ponownie. Handlarza już nie było, ale wiele z jego przedmiotów było teraz używanych w kuchni Bellów. Służąca niewiele o tym myślała, dopóki nie zaczęła doświadczać zjawisk poltergeist, by dowiedzieć się od ducha handlarza, że został on zamordowany podczas jej nieobecności.
Przynajmniej taka była historia opowiedziana przez dwie młode siostry o imieniu Maggie i Katie Fox, które twierdziły, że komunikują się z duchem kupca poprzez stukanie i pukanie. Siostry Fox stały się sławne w całym kraju z powodu ich zdolności do komunikowania się z duchami zmarłych, przyciągając entuzjastyczne tłumy przez dziesięciolecia. Po latach jednak siostry przyznały, że to wszystko było oszustwem; nie było żadnego zamordowanego handlarza, a komunikacja z duchami została sfałszowana. Mimo to siostry nieumyślnie założyły religię zwaną spirytualizmem, która jest praktykowana do dziś.
Rapping i pukanie komunikacja od duchów ma swoje początki w fałszerstwie i hoaxing, i dekady później wiele medium kontynuowało praktykę, udając, że pukanie w zaciemnionych pokojach seansów pochodzi ze świata duchów. Na przykład włoska medium Eusapia Palladino, aktywna w późnych latach 1800, twierdziła, że doświadczyła poltergeistycznej aktywności, włączając w to uderzenia w stół i ściągnięcie prześcieradła z jej łóżka. Palladino zrobiła udaną karierę udając głosy duchów, stukania i „latające obiekty” (poruszane za pomocą ukrytych przewodów w zaciemnionych pomieszczeniach) podczas seansów dla płacących klientów.
Czy poltergeisty istnieją poza folklorem i historycznymi oszustwami? Jeśli duchy i dusze naprawdę poruszają przedmiotami i powodują niewyjaśnione zjawiska im przypisywane, to zaskakujące jest to, że nie istnieje ani jeden film lub wideo z takich niesamowitych incydentów. Kamery monitoringu i telefony komórkowe są wszędzie, a jednak nikt nigdy nie uchwycił zegara samoczynnie zlatującego z półki lub drzwi szafki gwałtownie otwierających się i zamykających w pustej kuchni. Współczesne doniesienia o tych „hałaśliwych duchach” są bliższe miejskim legendom niż udokumentowanym dowodom.
Chociaż nie ma naukowych dowodów na istnienie poltergeistów lub innych rodzajów duchów, nadal nas intrygują, bawią i przerażają – tak jak od wieków.
Benjamin Radford jest zastępcą redaktora magazynu naukowego Skeptical Inquirer i autorem sześciu książek, w tym „Scientific Paranormal Investigation: How to Solve Unexplained Mysteries” i „The Martians Have Landed: A History of Media-Driven Panics and Hoaxes”. Jego strona internetowa to www.BenjaminRadford.com.
Recent news
.