Door Dr. Sophia Yin
R.I.P. 1966-2014
Ziekten van ouder wordende honden en katten
Een paar jaar geleden op een familiebijeenkomst, riep mijn tante, die net klaar was met het vertellen van een van haar beroemde kattenverhalen, uit: “Al mijn katten van de laatste 25 jaar hebben een nierziekte gekregen. Er moet iets in het water zitten.”
Nu, een gewone kattenliefhebber van de straat zou kunnen zijn overtuigd door haar bewijs; maar als haar familielid en als dierenarts, wist ik dat ze een vitaal stukje informatie had weggelaten – namelijk dat al haar katten minstens 13 jaar oud waren geworden.
Realistisch gezien, zelfs als uw kat of hond zo gezond is als een os gedurende zijn eerste tien levensjaren, op een gegeven moment als hij de senior staat bereikt, gaat hij ziek worden en verschillende organen gaan het begeven. Bij katten is dat orgaan vaak de nier.
Kidney Disease in Cats
Zegt Dr. Alan Stewart, een interne geneeskunde specialist bij San Francisco Veterinary Specialists in San Francisco, “Nierproblemen zijn waarschijnlijk de meest voorkomende ziekte die oudere katten treft. Iedereen met een kat ouder dan 10 jaar moet alert zijn op deze ziekte.”
Weten waar je op moet letten is essentieel omdat de tekenen subtiel kunnen zijn. Stewart zegt: “Vaak is het eerste teken een verhoogde wateropname.” Als de nier beschadigd is, kan hij de waterhuishouding niet meer reguleren. Als gevolg daarvan scheidt de kat overtollige urine uit en moet het verlies compenseren door meer te drinken.
“De meeste cliënten herkennen dit niet als een groot probleem,” zegt Stewart. “Ze denken dat het toegenomen drinken een goede zaak is. Maar katten zijn geëvolueerd als woestijndieren, dus over het algemeen is het abnormaal om ze te zien drinken.”
Om het waterverbruik in de gaten te houden, moedigt Stewart cliënten aan om de hoeveelheid water aan het begin en einde van de dag te meten en op te merken of ze katten zien drinken bij de waterbak. “Als cliënten deze vroege tekenen missen, heeft de kat in plaats daarvan de neiging om binnen te komen vanwege verminderde eetlust en gewichtsverlies,” zegt Stewart. Deze tekenen treden op omdat de beschadigde nieren niet in staat zijn afvalstoffen uit het bloed te verwijderen, wat leidt tot ophoping van afvalstoffen en een kat die zich ziek voelt. Het is als een milde versie van voedselvergiftiging of een kater.
Hoewel het belangrijk is om op tekenen van nierziekte te letten, raden dierenartsen over het algemeen aan om jaarlijks bloedonderzoek te laten doen bij katten vanaf ongeveer 10 jaar oud. Wanneer het afvalproduct, creatinine, begint op te lopen, kunnen katten op een voorgeschreven nierdieet worden gezet om de progressie van de ziekte te vertragen. Katten op deze diëten kunnen hun resterende levensduur verdubbelen. Deze diëten zijn laag in eiwit en fosfor, met eiwitgehaltes die veel lager zijn dan welk vrij verkrijgbaar dieet dan ook. Stewart zegt: “Het is belangrijk om deze voorgeschreven diëten bijna als medicijnen te zien. Dat is de reden waarom ze een recept vereisen!”
Dus waarom niet alle katten regelmatig op een nierdieet op recept zetten? Stewart antwoordt: “Er is geen bewijs dat ze ziekte voorkomen bij katten zonder nierziekte, en ze zijn duurder dan gewone winkelvoeding.”
Katten met nierziekte moeten door een dierenarts worden gecontroleerd, bloedwerk en urine laten onderzoeken, en elke 3-4 maanden hun bloeddruk laten meten.
Hyperthyreoïdie
Je kunt niet genoeg benadrukken hoe belangrijk een jaarlijks onderzoek en bloedonderzoek bij de oudere kat is. Je zou verbaasd kunnen zijn over wat je vindt. Een collega genaamd Sara vroeg me onlangs om gedragsadvies met betrekking tot haar 11-jarige kat die plotseling was begonnen met urineren buiten de doos. Over het algemeen is dit gedrag gerelateerd aan stress, verandering van routine, slecht schoonmaken van de bak, of andere gedrags- en omgevingsproblemen. Maar als het plotseling optreedt bij een oudere kat zonder duidelijke veranderingen in de omgeving, zijn een grondig onderzoek en bloedonderzoek de eerste stappen. Binnen een dag hadden we het antwoord. Sara’s kat had hyperthyreoïdie, de meest voorkomende endocriene ziekte bij de oudere kat.
Hyperthyreoïdie is in feite een vergrote, overactieve schildklier. Net als een nieraandoening kan het een verhoogde wateropname en gewichtsverlies veroorzaken, maar, in tegenstelling tot een nieraandoening, hebben deze katten de neiging om uitgehongerd te zijn. Sommige katten kunnen ook erg geagiteerd, nors of gemeen zijn. Deze symptomen kwamen tien jaar geleden vaker voor, toen dierenartsen de ziekte nog niet zo snel ontdekten. Stewart: “Nu vangen we ze op als hun schildklierhormoonspiegel 5-7 eenheden is, in plaats van 15 zoals we 15 jaar geleden zagen. Bij lichamelijk onderzoek kan de dierenarts vergrote klieren voelen die langs de luchtpijp lopen.
Onbehandelde hyperthyreoïdie kan dodelijk zijn omdat het gepaard gaat met een verhoogde hartslag en abnormale ritmes. Bovendien kan de daaruit voortvloeiende hoge bloeddruk andere belangrijke fysiologische veranderingen veroorzaken. Gelukkig is de aandoening eenvoudig te behandelen. Men kan kiezen tussen een dagelijkse pil om de schildklier voor de rest van het leven van de kat onder controle te houden of bestraling van de vergrote klieren. Sara koos voor dagelijkse pillen voor haar kat – een veel eenvoudiger oplossing dan de gedragsaanpassing en het speurwerk dat nodig zou zijn geweest, als het probleem puur gedragsmatig was geweest. Voor katten die hun pillen niet gemakkelijk innemen, kunnen cliënten verschillende methoden gebruiken om hen te verleiden ze in te nemen of ze kunnen de kat trainen om het leuk te vinden medicijnen te krijgen.
Voor honden komt het ouder worden ook met zijn problemen.
Voor honden is kanker een van de meest voorkomende aandoeningen die in de oudere jaren wordt gezien. Helaas is er niet één specifieke vorm van kanker waarvoor je moet oppassen, maar zijn er vele soorten. Daarom zijn een jaarlijks onderzoek en een geriatrisch onderzoek, evenals aandacht voor veranderingen bij uw hond, belangrijk. Een veel voorkomende vorm van kanker is het plotseling verschijnen van massa’s onder de huid als gevolg van lymfosarcoom. Deze massa’s zijn vergrote lymfeklieren en ze kunnen binnen een dag plotseling uitgroeien tot golfbalformaat. Behandeling kan de verschijnselen even snel doen verdwijnen en met minimale bijwerkingen voor de hond.
Andere keren zijn de indicatoren van kanker subtieler of algemener. De Scottie van mijn ouders vertoonde geleidelijk afstandelijk gedrag. Meggie verstopte zich als ze haar riepen in plaats van te komen als ze werd geroepen, zoals ze altijd deed. Echografie van haar buik toonde een vergrote milt en een monster van de milt toonde opnieuw lymfosarcoom aan. Testen van haar bloed en andere organen toonden geen bewijs van uitzaaiing, dus werd een miltoperatie uitgevoerd. Ze herstelde snel van de operatie en Meggie was gedurende enkele maanden weer de oude. Hoewel het effect van de operatie in dit geval van korte duur was, was de kwaliteit van de tijd die ze 3 maanden lang genoot van onschatbare waarde.
Oldere honden en katten kunnen andere niet-dodelijke maar invaliderende problemen ontwikkelen.
Zoals bij oudere mensen bijvoorbeeld, gaan op een gegeven moment het gehoor en het gezichtsvermogen achteruit. Bij honden is het gehoorverlies het meest merkbaar bij getrainde, goed opgevoede huisdieren. Eerst raken ze in de war als je ze roept en gaan ze vaak de verkeerde kant op. Later, naarmate het gehoorverlies voortschrijdt, komen de eens zo goed opgevoede honden niet meer als u ze roept. Dus, als uw oudere hond minder attent lijkt te zijn of minder reageert op uw aanwijzingen, in plaats van boos te worden, bedenk dan dat hij eigenlijk doof aan het worden kan zijn. Het “zoekgedrag” dat gepaard gaat met gehoorverlies leidt vaak tot de onjuiste conclusie dat slecht zicht het probleem is. Terwijl het moeilijk is om het gehoor objectief te evalueren, kan het gezichtsvermogen worden beoordeeld door een oogarts.
Twee andere kwesties hebben te maken met het gezichtsvermogen. Volgens Dr. Cynthia Cook, een veterinair oogarts bij Veterinary Vision in San Francisco, “Voor de toevallige waarnemer zien de ogen van de meeste honden ouder dan 9 jaar er blauwig of troebel uit. Deze troebelheid kan worden veroorzaakt door cataract of een normale, verouderende verandering, nucleaire sclerose. Het onderscheid tussen deze twee kan gespecialiseerde apparatuur en een onderzoek door een veterinaire oogarts vereisen.” Bij nucleaire sclerose worden de lensvezels, die gedurende het hele leven van de hond worden aangemaakt, dichter, ongeveer zoals ringen in een boom. Omdat het lenskapsel niet kan uitzetten, wordt de lens stijver en minder flexibel, wat het vermogen van het oog om scherp te stellen vermindert. Deze aandoening is analoog aan presbyopie of verlies van het gezichtsvermogen dichtbij bij mensen, wat bij ons allemaal optreedt als we de middelbare leeftijd bereiken. Gelukkig hebben honden niet zoveel last van wazig dichtbij zicht, omdat ze geen kranten lezen, naaien of sms’en versturen. Het heeft echter wel invloed op hun diepteperceptie; honden met een verminderd gezichtsvermogen kunnen gemakkelijk een trap oprennen of in de auto springen, maar aarzelen om een trap af te gaan of uit een auto te springen. Bovendien, zegt Dr Cook, “omdat honden zich als roofdieren hebben ontwikkeld, richten ze zich van nature op beweging en herkennen ze stilstaande voorwerpen niet – zelfs u niet! Dit onvermogen om zich te richten op stilstaande voorwerpen wordt duidelijker naarmate honden ouder worden. Probeer uw hond te roepen en te bewegen, zodat hij u kan herkennen. En tenslotte, net als bij oudere mensen, verslechtert het nachtzicht bij oudere honden door een langzaam progressief verlies van de staafvormige fotoreceptoren. Zelden leidt dit tot een significante verslechtering.
Terwijl nucleaire sclerose een normale verouderingsverandering is, is cataract een aandoening die vaak tot blindheid leidt. Honden met grote cataracten hebben een aanzienlijk verminderd gezichtsvermogen. Als u bijvoorbeeld een hond heeft die ooit 10 van de 10 snoepjes kon vangen en er nu nog maar 3 vangt, kan het gezichtsvermogen het probleem zijn. Een bezoek aan een oogarts, die over gespecialiseerde apparatuur beschikt, kan de diagnose van cataract stellen. Een vroege diagnose is belangrijk omdat cataract andere veranderingen in het oog kan veroorzaken die, indien onbehandeld, een succesvolle cataractoperatie in de weg kunnen staan.
Hoge bloeddruk bij oudere katten, hierboven genoemd in verband met nierziekte, kan ook blindheid veroorzaken door netvliesloslating. Vaak wordt de hypertensie voor het eerst gediagnosticeerd door de oogarts wanneer een kat plotseling blind wordt. Een vroege diagnose en behandeling is vaak succesvol in het onder controle houden van de bloeddruk en het herstellen van het gezichtsvermogen.
Arthritis: Misschien wel de meest voorkomende invaliderende aandoening is ouder wordende honden is artritis. Zegt Dr Carla Salido, een board-gecertificeerde chirurg die ook holistische geneeskunde beoefent, “Ik maak me zorgen over elke patiënt die wordt binnengebracht voor het vertragen.” Mensen merken vaak problemen op zoals moeite met opstaan of gaan liggen, maar het kan zijn dat ze de andere tekenen niet opmerken. Toen mijn door speelgoed geobsedeerde Australische runderhond Rudy bijvoorbeeld 16 jaar oud werd, besloot hij, in plaats van zijn frisbee de hele 3-mijlswandeling mee te nemen, het speeltje 2 blokken na de wandeling te laten vallen. Daarna was hij ook nog maar matig geïnteresseerd in het spelen van apport tijdens wandelingen. De meeste mensen zouden dit zien als een daling van hun energieniveau, maar het echte probleem was de pijn. Salido brengt ook een geval met haar eigen hond naar voren. “Mijn eigen oudere hond kreunde bij het gaan liggen en opstaan. Ze was nog steeds speels, ging wandelen, at goed en leek verder een tijdje in orde. Maar toen begon ze kreupel te worden.” Toen nam Salido haar mee voor een diagnose, waaruit bleek dat ze elleboogartritis had. Toen ze behandeld werd voor de artritis, stopte het kreunen. Salido wijst erop dat als honden speels zijn als ze jong zijn, ze dat vaak ook op latere leeftijd blijven. Maar als ze niet meer willen wandelen of hun energie afneemt, en ze veel meer slapen of nog maar een fractie kunnen van wat ze voorheen wilden doen, denk dan aan artritis of een ander probleem dat hen ongemak en pijn bezorgt.
Veel mensen weten niet dat er dingen zijn die gedaan kunnen worden om hun oudere hond en kat te helpen. Ze nemen gewoon aan dat het veroudering is. De behandelingen omvatten gewichtsverlies als het huisdier overgewicht heeft en NSAID-medicijnen. Er zijn ook vele andere behandelingen beschikbaar, zoals een aantal nutraceuticals, dat zijn voedingssupplementen. Deze omvatten omega 3-vetzuren en glucosamine en chondroïtine, waarvan is bewezen dat ze ontstekingsremmende effecten hebben. U kunt uw dierenarts vragen naar een betrouwbare bron, want nutraceuticals worden niet gereguleerd door de FDA. Verschillende producten kunnen slechts een fractie van het actieve ingrediënt bevatten dat ze beweren te hebben. Zowel Stewart als Salido raden ook een holistische benadering aan. Acupunctuur kan nuttig zijn, evenals osteopathie, een manuele therapie die een veranderde functie van het bewegingsapparaat (spieren, gewrichten en botten) behandelt om de gezondheid te verbeteren en pijn te verlichten.
Over het geheel genomen, moeten we niet langer alleen aannemen dat onze kwakkelende ouder wordende huisdieren zijn “gewoon oud worden.” Door de vroege tekenen van ziekte te herkennen, kunnen we actie ondernemen om onze huisdieren comfortabeler te maken en hopelijk de progressie van hun aandoeningen te vertragen.
Tags: ouder wordende huisdieren, kat, katten, hond, honden, low-stress behandeling, medische aandoeningen, oudere huisdieren, senior huisdieren, dierenarts bezoeken, dierenarts bezoek