Mikrogruczolaki przysadki stanowią mniejszość wszystkich gruczolaków przysadki, ale mogą stanowić wyzwanie w obrazowaniu i zarządzaniu ze względu na ich wielkość i proteaniczne prezentacje kliniczne.
Zgodnie z definicją, microadenoma jest mniejsza niż 10 mm w rozmiarze. Jeśli ten sam guz jest większy niż 10 mm, jest uważany za makrogruczolaka przysadki. Różnice w prezentacji i obrazowaniu stanowią jedynie różnicę w rozmiarze, a nie jakąś fundamentalną różnicę w biologii.
Do ogólnej dyskusji, w tym epidemiologii, leczenia i rokowania, proszę odnieść się do artykułu o gruczolakach przysadki.
Przedstawienie kliniczne
Mikrogruczolak przysadki jest ograniczony do części siodłowej i jako taki nie ma możliwości wywoływania objawów z powodu efektu masy. W związku z tym są one najczęściej rozpoznawane jako wynik badania zaburzeń hormonalnych (zwykle nadmiernej produkcji jednego lub więcej hormonów). Rzadko mogą być przypadkowo wykryte, jednak ze względu na swoją naturę mikrogruczolaki są trudne do zidentyfikowania w badaniach innych niż dedykowane obrazowanie przysadki.
Cechy radiograficzne
Radiogram i tomografia komputerowa
Historycznie, przed pojawieniem się MRI, przysadka była obrazowana za pomocą bocznych zdjęć rentgenowskich czaszki (w poszukiwaniu przebudowy dołu przysadki), a później za pomocą tomografii komputerowej. Chociaż tomografia komputerowa była w stanie wykryć do 80-90% mikrogruczolaków o wielkości 5-10 mm, była to technika wysoce specjalistyczna, zależna od radiologa i miała trudności z identyfikacją mniejszych guzków 2.
MRI
MRI jest podstawową metodą obrazowania mikrogruczolaków przysadki i wymaga dedykowanych sekwencji dla przysadki (cienkie plasterki, małe pole widzenia, dynamiczna akwizycja kontrastu). Czułość MRI z wzmocnieniem kontrastowym wynosi 90%.
Pokontrastowe, a zwłaszcza cienkosegmentowe dynamiczne obrazowanie wzmocnione kontrastem jest ważną częścią MRI przysadki i znacznie poprawiło dokładność diagnostyczną 2,3. Subtelne zmiany morfologiczne mogą być jednak nadal identyfikowane na obrazach bez kontrastu. Obejmują one uwypuklenie gruczołu po stronie mikrogruczolaka, subtelną przebudowę dna siodła i odchylenie pęczka nasiennego przysadki od gruczolaka 2.
- T1: zwykle izointensywny w stosunku do prawidłowej przysadki
- T1 C+ (Gd)
- sekwencje dynamiczne wykazują okrągły region opóźnionego wzmocnienia w stosunku do reszty gruczołu 1
- obrazy opóźnione są zmienne, od hipointensywnego wzmocnienia (najczęstsze), przez izointensywne w stosunku do reszty gruczołu, do hiperintensywnego (zachowany kontrast)
- T2: zmienne, ale często nieco hiperintensywne
Przy raportowaniu MRI przysadki należy pamiętać o ważnym fakcie z życia: małe incydentaloma przysadki są stosunkowo częste, przy czym nawet w 2-30% autopsji identyfikuje się małe bezobjawowe mikrogruczolaki 4.
Angiografia (DSA)
Pobieranie próbek z zatoki płatowej dolnej
Pobieranie próbek z zatoki płatowej dolnej jest obecnie zarezerwowane dla jednej z dwóch sytuacji, w których u pacjentów podejrzewa się obecność mikrogruczolaka przysadki, pomimo prawidłowego MRI:
- potwierdzenie obecności mikrogruczolaka, a nie pozaprzysadkowego źródła 4; dotyczy to zwłaszcza choroby Cushinga, gdyż istnieje wiele źródeł pozaprzysadkowego ACTH (np.g. niektóre nowotwory płuc)
- lateralizacja mikrogruczolaka, w celu ułatwienia eksploracji chirurgicznej
Diagnoza różnicowa
Diagnoza różnicowa jest zasadniczo taka sama jak w przypadku innych mas regionów przysadki, ale w przeważającej mierze składa się z:
- normalna przysadka
- zwłaszcza obrzeża przysadki mogą być trudne do zobrazowania
- torbiel rozszczepowa Rathkego
- brak wzmocnienia raczej niż hipo-Wzmocnienie
- craniopharyngioma
- rzadko czysto wewnątrzgruczołowa
- zwykle obecna większa
- zwapnienie częste
- przerzuty do przysadki
- rzadkie
.