Machu Picchu

Machu Picchu is een Inca nederzetting gelegen in de Hoge Andes van Peru in de Urubamba Vallei, ten noorden van Cuzco. De plaats, hoog boven de Urubamba-rivier gelegen, is beschreven als fort, keizerlijk toevluchtsoord en ceremonieel precinct. Het werd gesticht door Pachacuti Inca Yupanqui in ca. 1450 n.C., had op zijn hoogtepunt een capaciteit van ongeveer 1.000 inwoners, en behoorde tot de heiligste van alle plaatsen voor de Inca. Na de ineenstorting van het Inca-rijk werd Machu Picchu verlaten en vergeten, totdat het in 1911 werd herontdekt door de ontdekkingsreiziger Hiram Bingham. Machu Picchu staat op de Werelderfgoedlijst van de UNESCO.

Doel

Machu Picchu (wat ‘oude heuvel’ betekent) was een keizerlijk landgoed, gesticht door en toebehorend aan Pachacuti Inca Yupanqui, de Inca heerser, in het midden van de 15e eeuw n.C. Het eigendom van de plaats ging later over op de opvolgers van Pachacuti. Toen het in 1911 door de ontdekkingsreiziger Hiram Bingham werd herontdekt (hoewel de plaatselijke bewoners in de vallei altijd van het bestaan van de plaats hadden geweten), werd beweerd dat het de laatste hoofdstad van de Inca’s was. Dit bleek echter niet waar te zijn toen de werkelijke laatste hoofdstad werd ontdekt in Vilcabamba, verder stroomafwaarts in de Urubamba Vallei.

Een andere hypothese betreffende de site die door vroege historici werd geponeerd was dat Machu Picchu een fort was en de sterke muren, grote torens, en droge grachten werden aangehaald ter ondersteuning van deze theorie. De behoefte aan versterking was misschien het gevolg van een reeks ernstige droogteperioden, waardoor de concurrentie om grondstoffen hevig was. Dit zou ook verklaren waarom de plaats niet lang bewoond is geweest, want toen de watersituatie verbeterde, nam de behoefte aan dergelijke citadelplaatsen af. Uit verder onderzoek is echter gebleken dat het grootste deel van de architectuur was ontworpen voor religieuze doeleinden en dat de vestingwerken wellicht waren bedoeld om ervoor te zorgen dat slechts een selecte groep deze heilige plaats kon betreden. Om deze interpretatie verder te ondersteunen werd een weg ontdekt die de plaats verbond met verschillende woonnederzettingen die langs de vallei verspreid lagen. Het meest waarschijnlijke doel van Machu Picchu was dan ook een heilige plaats, waarschijnlijk voor de zonnegod Inti en met het bijkomende doel de pas veroverde plaatselijke bevolking te herinneren aan de macht en de kracht van Pachacuti en het Inca-rijk dat in zijn hoofdstad Cuzco was geconcentreerd. De site werd door de Inca’s verlaten kort voordat Pizarro en de Spaanse veroveraars arriveerden. De indringers hebben Machu Picchu echter nooit bereikt, en de plaats zou 400 jaar lang onbekend blijven voor de buitenwereld.

Materialen &Lay-out

Machu Picchu is een mooi voorbeeld van de Inca-praktijk om architectuur rond het natuurlijke terrein vorm te geven. Richels werden plateaus om op te bouwen en hellingen werden terrasvormig gemaakt met stenen wallen. Verder werden constructies gemaakt om esthetisch op te gaan in hun omgeving. Het profiel van de Heilige Rots bijvoorbeeld bootst een van de bergtoppen erachter na. Tenslotte werden ramen en deuropeningen vaak opzettelijk zo geplaatst dat zij het beste uitzicht op de omringende bergen boden.

Rock was a material the Incas had special reverence for. Steen werd zelfs beschouwd als een levende substantie en in de Inca-taal (Quechua) betekent het woord ervoor ‘beginnen’. Steen werd met grote vaardigheid gevormd en natuurlijke rotspartijen werden voor verschillende doeleinden geschikt gemaakt. Onder het Torreón (observatorium) bijvoorbeeld, werd een kamer uitgehouwen in een natuurlijke spleet in de rots en gebruikt als tempel voor de zonnegod Inti. De Intihuatana-steen, ook intiwatana genoemd, die op het hoogste punt van het heilige complex staat, werd met grote zorg uitgehouwen tot een instrument voor astronomische waarnemingen en legde een tastbare verbinding tussen de aarde en de hemel. De gebeeldhouwde stenen pilaar bovenop de veelhoekige stenen basis werd gebruikt als een zonnewijzer om de bewegingen van de zon te registreren en tijdens zonnewendes bonden priesters de zon symbolisch aan de aarde met een koord.

De site van Machu Picchu bestaat uit twee verschillende gebieden: een centraal complex van dicht opeengepakte gebouwen die rond een centraal plein zijn gerangschikt en een reeks westelijke terrassen. De structuren aan de oost- en zuidzijde waren waarschijnlijk woonhuizen en volgen een patroon van eenkamerwoningen met een omsloten patio. De precieze functie van de meeste gebouwen op deze plaats is echter niet met zekerheid bekend. Veel van de gebouwen getuigen van het grote vakmanschap van de Inca’s op het gebied van steenhouwen en metselen. De gebouwen maken gebruik van plaatselijk gedolven graniet, een van de hardste steensoorten, dat met grote precisie werd gehakt en vervolgens op zijn plaats werd afgewerkt om muren van blokken te verkrijgen die zo goed op elkaar pasten dat mortel niet nodig was. De onregelmatige lijnen van de blokken zorgen ook voor een aangenaam esthetisch effect en maken de structuren zeer goed bestand tegen aardbevingen.

Architectuur

Tot de meest indrukwekkende bouwwerken op de site, zowel vanwege de omvang als vanwege het ongewone gebogen metselwerk, behoort de D-vormige toren die bekend staat als de Torréon, hierboven genoemd. Het enkele raam van de toren was uitgelijnd met de sterren van de Pleiaden zoals die in de 15e eeuw voorkwamen en het astronomische doel van het gebouw blijkt verder uit de aanwezigheid van een steen die uit de vloer steekt en die wellicht werd gebruikt om de zon op de junizonnewende te plaatsen. De Tempel van de Drie Vensters is een ander indrukwekkend voorbeeld van fijn steenwerk en werd ook gebruikt als astronomische observatiepost. In de vele administratieve kallanka-gebouwen werden ook fijne stenen blokken gebruikt die perfect in elkaar pasten. Uit de puntgevels van deze gebouwen staken ook stenen pinnen waarop een rieten dak was bevestigd. Een ander type gebouw zijn de gevangenisachtige structuren die gebruikt kunnen zijn om gevangen genomen edelen te huisvesten totdat het losgeld betaald was. Het complex heeft ook een grotstructuur en een stenen offerblok in de vorm van een condor.

Het water werd naar de site gevoerd via 14 natuurlijke bronnen waarvan het water werd opgevangen en via 16 uitgehouwen stenen kanalen weer terug werd geleid. Een ander merkwaardig kenmerk is de stenen trap die van Machu Picchu naar het kleine toevluchtsoord Huayna Picchu (wat ‘jonge heuvel’ betekent) leidt, dat op een rotspunt uitsteekt. Er zijn enkele graven opgegraven, maar deze behoren meestal toe aan personen van lagere rang, zoals administratief personeel, zodat er weinig grafgiften van hoge waarde zijn, en er is een bijzonder groot aandeel van vrouwelijke overblijfselen. Vondsten van aardewerk bieden aanwijzingen voor het dagelijks leven op de plaats en zijn afkomstig van vier afzonderlijke locaties, waaronder het Chuma zwartwerk.

Opgravingen en wederopbouw zijn nog steeds gaande in Machu Picchu, nu een UNESCO World Heritage Site, en ondanks de afgelegen locatie blijft het toeristen trekken uit de hele wereld die veiliggesteld zijn status als een van de meest herkenbare en gefotografeerde oude sites in de wereld.