Pancolitis, in zijn meest algemene betekenis, verwijst naar ontsteking van de gehele dikke darm. Dit kan door een verscheidenheid van dingen worden veroorzaakt. Pancolitis of universele colitis wordt vaak in een meer specifieke betekenis gebruikt om een zeer ernstige vorm van colitis ulcerosa aan te duiden. Deze vorm van colitis ulcerosa is verspreid over de hele dikke darm, met inbegrip van de rechter colon, de linker colon, de transversale colon, de descenderende colon en het rectum. De diagnose kan met een aantal technieken worden gesteld, maar de meest nauwkeurige methode is directe visualisatie via een colonoscopie. De symptomen zijn vergelijkbaar met die van colitis ulcerosa, maar zijn ernstiger en treffen de gehele dikke darm. Patiënten met colitis ulcerosa vertonen over het algemeen symptomen als rectale bloedingen ten gevolge van zweren, pijn in de buikstreek, ontstekingen in verschillende mate en diarree (vaak met bloed). Pancolitis-patiënten vertonen deze symptomen en kunnen ook last hebben van vermoeidheid, koorts en nachtelijk zweten. Door het verlies van functie in de dikke darm kunnen patiënten grote hoeveelheden gewicht verliezen omdat zij geen voedingsstoffen uit voedsel kunnen halen. In andere gevallen kan het bloedverlies als gevolg van de zweren leiden tot bloedarmoede, die kan worden behandeld met ijzersupplementen. Door het chronische karakter van de meeste gevallen van pancolitis hebben patiënten bovendien een grotere kans op het ontwikkelen van darmkanker.
Deze aandoening tast de dikke darm aan.
Pancolitis is een soort inflammatoire darmziekte (IBD) die de volledige binnenbekleding van de dikke darm aantast. De precieze oorzaken van deze ontstekingsaandoening zijn onduidelijk, hoewel artsen er momenteel van uitgaan dat auto-immuunziekten en genetische aanleg een rol kunnen spelen bij het ontstaan ervan. Van genen waarvan bekend is dat ze mensen een verhoogd risico op de ziekte van Crohn geven, is aangetoond dat ze ook het risico op andere IBD, waaronder pancolitis, verhogen. Bovendien kan iemand ook pancolitis ontwikkelen als colitis ulcerosa van slechts een klein deel van de dikke darm onbehandeld blijft of verergert. De huidige behandeling van pancolitis is erop gericht de ziekte in remissie te brengen, een toestand waarin het merendeel van de symptomen verdwijnt. Uiteindelijk wordt gestreefd naar een betere levenskwaliteit, een vermindering van de behoefte aan medicijnen en een minimalisering van het risico op kanker. De medicatie die bij de behandeling wordt gebruikt omvat ontstekingsremmers en corticosteroïden om de ontsteking te verlichten en immunomodulatoren die het immuunsysteem onderdrukken. Immunomodulatoren worden gebruikt in ernstige gevallen van colitis ulcerosa en worden vaak gebruikt voor de behandeling van patiënten met pancolitis die weinig verbetering vertonen met ontstekingsremmers en corticosteroïden. In dit geval kan de patiënt echter verder worden blootgesteld aan andere ziekten vanwege het aangetaste immuunsysteem. Een laatste behandelingsmogelijkheid is een operatie. In het algemeen wordt deze optie alleen toegepast wanneer er een sterk vermoeden bestaat dat er kanker is ontstaan of wanneer er grote bloedingen door zweren optreden. In dit geval worden de hele dikke darm en het rectum verwijderd, waardoor de pancolitis wordt genezen en de kans op dikke darmkanker wordt voorkomen. Bij patiënten die een operatie ondergaan, wordt ofwel de ontlasting opgevangen in een reservoir dat in de plaats van het rectum is gemaakt, ofwel wordt het uiteinde van de dunne darm aan de anus vastgemaakt. In het laatste geval moet het zieke deel van de anus worden verwijderd, maar de spieren worden intact gelaten, zodat de stoelgang nog steeds kan plaatsvinden.