Veel “irrationele” angsten lijken me redelijk. Doodgaan bij een vliegtuigongeluk: angstaanjagend. Giftige slangen en spinnen: Waarom zou je daar niet bang voor zijn? Spreken in het openbaar: Ja, je zou in je broek kunnen pissen voor honderd collega’s. Toch kan ik zelfs geen greintje rechtvaardiging vinden in mijn vreemdste angst – de nederige mot.
Wat voor trauma ik ook heb opgelopen aan de antennes van motten is me nu ontschoten, maar zolang ik me kan herinneren, hebben de gevleugelde insecten me achtervolgd. Waar anderen nachtelijke vlinders zien, zie ik verraderlijke geesten. Ik maakte van een mottenplaag een verontrustend en griezelig voorteken van onheil in mijn eerste roman, Ivyland. Ik kan me nog een nacht herinneren, meer dan tien jaar geleden, toen ik merkte dat er een mot in mijn kamer was gekomen, en ik besloot de mot met rust te laten en te gaan slapen – om een uur later wakker te schrikken toen de mot op mijn gezicht landde. Ik bracht nog een uur door met alle lichten aan, jagend op de fladderige indringer en hem uiteindelijk met een schoen tot moes slaand. Er kon geen vrede zijn tussen mij en hem.
Omdat ik ook een irrationele angst heb voor dokters, is deze mottenkwestie niet onderzocht door een therapeut of iemand anders die gekwalificeerd is om uit te leggen wat er in godsnaam mis is met mij. Ik streef er gewoon naar om motten te vermijden en zo goed mogelijk verder te gaan met mijn leven. Maar afgelopen zomer deelde een vriend die echt van nachtvlinders houdt en exotische soorten kweekt – een hobby waar ik huiverig voor was – een meme van wat een Facebook-pagina bleek te zijn, gewijd aan de inhoud van nachtvlinders. Het heet, toepasselijk genoeg, “I Fucking Love Moths.” Tot mijn eigen verbazing werd ik geprikkeld door de post, en nog verrassender, ik werd lid van de groep.
Toen ik door de pagina scrolde, begon mijn afkeer van motten vrij abrupt te verdwijnen – hoewel veel van de memes handelden over de wezenlijke griezeligheid van motten.
Het waren ook niet allemaal memes: Mensen deelden foto’s van unieke motten die ze hadden gespot, prachtige mottenkunst en -tatoeages, video’s of GIF’s van motten in actie. Hoe vaker ik de pagina bekeek, hoe meer het begon te lijken op een internetversie van exposuretherapie, waarbij een patiënt een bron van angst mag ervaren in een gecontroleerde context in plaats van die voor altijd te proberen te ontwijken. Mijn indruk van motten als vies, invasief of op de een of andere manier slecht werd verdrongen door de waarheid: ze zijn onschadelijk en zelfs een beetje schattig.
De herziene mening over deze Lepidoptera werd echter getest door de onverklaarbare uitbarsting van mottenmemes elders op het internet. In tegenstelling tot de berichten op de Facebook-pagina, richten mainstream motmemes zich uitsluitend op de aantrekkingskracht van motten voor kunstlicht (de aanwezigheid van een lamp kan ze in verwarring brengen zodat ze suïcidale vluchtroutes nemen omdat ze normaal gesproken navigeren op basis van de stand van de maan), en ze hebben een enkele, sinistere mot in de hoofdrol die oorspronkelijk op Reddit verscheen. Ik kan met zekerheid zeggen dat de aanblik van zo’n mot voor mijn eigen raam me zou doen gillen tot mijn gezicht eraf viel. Maar terwijl ik bleef terugdeinzen voor het beeld, bracht de eindeloos geremixte domme grap me vreugde.