– door Albrand Veldhuizen, 12/05/20
Vijftien minuten is alles wat nodig is om te ontdekken of u genoeg koelmiddel in uw systeem hebt, zelfs als u geen f-gas gecertificeerde servicemonteur bent.
Conditie van uw systeem
Onkoeling en oververhitting zijn twee sleutelbegrippen in de koeltechniek. Alle mediums condenseren of verdampen bij een bepaalde temperatuur en druk.
Bijv. water op zeeniveau condenseert/verdampt bij 100°C. Om er zeker van te zijn dat in een koelcircuit alles verdampt, moet de temperatuur iets hoger worden ingesteld, bijvoorbeeld 110°C. Dit temperatuurverschil van 10 Kelvin wordt oververhitting genoemd.
Hetzelfde geldt voor condensatie. Om te zorgen dat alle gassen condenseren, stel je de temperatuur een fractie lager in op 95°C.
Als vuistregel geldt dat het temperatuurverschil voor oververhitting en onderkoeling respectievelijk ongeveer 10 Kelvin en 5 Kelvin moet zijn.
Als er te veel oververhitting is en te weinig onderkoeling; dan is er te weinig koudemiddel in het systeem. Het werkt ook andersom. Te veel onderkoeling en te weinig oververhitting, dan zit er te veel koelmiddel in het systeem.
Vijf eenvoudige stappen
Om de onderkoeling en oververhitting te berekenen heeft u nodig een:
- Digitale thermometer
- Koelmiddel schuif
- Pen & papier.
Stap 1) Bepaal het type koudemiddel
Kijk op het typeplaatje van uw installatie waarop informatie staat zoals het installatienummer, het aantal circuits, het aardopwarmingsvermogen en het type koudemiddel.
Afbeelding 1: Typeplaatje
Het voorbeeld typeplaatje hierboven geeft aan dat dit systeem het koudemiddel R407C bevat.
Stap 2) Controleer de druk
Bijna elk systeem dat Heinen & Hopman levert is voorzien van manometers, die de zuig- en persdruk, of de lage en hoge druk aangeven.
Als uw systeem niet is voorzien van de manometers, kunt u de zuig- en persdruk terugvinden in de documentatie.
Afbeelding 2: Drukindicatoren
Voor dit voorbeeld nemen we een zuig- en persdruk van 4,4 bar en 15 bar.
Stap 3) Bepaal de condensatie-/verdampingstemperatuur
Het koudemiddel heeft verschillende condensatie- en verdampingstemperaturen bij verschillende drukken. Een koelmiddel schuif wordt gebruikt om deze temperaturen te bepalen.
Als u er geen hebt, kunt u de Danfoss koelmiddel schuif downloaden in de Appstore en Google Play. Of probeer de webversie van de tool.
Stel het juiste koudemiddel in (R407C in ons geval). De onderstaande afbeeldingen zijn afkomstig van de webversie.
Afbeelding 3: verdampingstemperatuur
Om de verdampingstemperatuur te berekenen, zet u de schuif op ‘dauw’ en voert u de lage druk in. Het tweede vakje toont de bijbehorende verdampingstemperatuur.
Afbeelding 4: condensaattemperatuur
Om de condensaattemperatuur te berekenen, zet u de schuif op ‘bubble’ (bellen) en voert u de hoge druk in. In het tweede vakje verschijnt de bijbehorende condensaattemperatuur. Noteer deze temperaturen.
Stap 4) Meet de temperatuur op uw installatie
Gebruik een digitale thermometer om de temperaturen op de installatie te meten.
Afbeelding 5: schema installatie
Start met oververhitting, die gemeten kan worden op de zuigleiding vlak voor de compressorinlaat. Onderkoeling wordt gemeten vlak voor het expansieventiel.
| Temperatuur aanzuigpijp vóór compressor | 15°C |
| Temperatuur afvoerpijp vóór expansieklep | 30°C |
Stap 5) Bereken subkoeling en oververhitting
Nu hebben we alle gegevens die we nodig hebben om de subkoeling en oververhitting te berekenen.
Superheating = temp. aanzuigpijp – verdampingstemp.
Subcooling = condensatietemp. – temp. afvoerpijp
Naar aanleiding van de gegevens hebben we gevonden dat dit het volgende oplevert:
Superheating = 15 – 4.7 = 10.3K
Onderkoeling = 36.4 – 30.5 = 5.9K
Conclusie
Zijn de temperaturen binnen het 10K en 5K bereik? Dan werkt uw systeem met de juiste hoeveelheid koelvloeistof. Zo niet, dan heeft u waarschijnlijk iemand nodig om het te controleren. U kunt natuurlijk wachten tot het lagedrukalarm afgaat, maar dan bent u zeker te laat.
Het vullen en legen van een installatie met koudemiddel mag alleen worden uitgevoerd door gecertificeerd personeel.
Neemt u contact op met een van onze monteurs als uw koudemiddelniveau onvoldoende is of als u nog vragen heeft over oververhitting en onderkoeling.
Albrand Veldhuizen | Commissioning Engineer
Albrand is sinds 2006 werkzaam bij Heinen & Hopman. Hij heeft zich opgewerkt tot Commissioning Engineer en is tegenwoordig gestationeerd bij een van de grootste jachtbouwers van Duitsland. Tijdens zijn vele jaren werken aan boord van tal van luxe jachten, heeft hij een grote expertise ontwikkeld in HVAC-systemen voor superjachten.