Duizenden mensen zijn gedood te midden van “bijna straffeloosheid” voor overtreders in de oorlog die de Filipijnen sinds 2016 voeren tegen illegale drugs, zegt de VN.
In het rapport wordt zware kritiek geuit op de regering van president Rodrigo Duterte.
Het harde optreden tegen drugs is gekenmerkt door retoriek op hoog niveau die kan worden gezien als “toestemming om te doden”, aldus het rapport, dat aandringt op een onafhankelijk onderzoek.
De regering heeft in het verleden alle kritiek op haar beleid afgewezen en ontkent dat de moorden illegaal zijn.
Officiële cijfers laten zien dat meer dan 8.000 mensen zijn gedood in de oorlog tegen drugs sinds de heer Duterte in 2016 aantrad. Andere schattingen schatten het cijfer drie keer zo hoog.
Het rapport ontdekte dat de meeste slachtoffers jonge arme stedelijke mannen zijn en dat de politie, die geen huiszoekings- of arrestatiebevel nodig heeft om huisinvallen uit te voeren, verdachten systematisch dwingt om zelfincriminerende verklaringen af te leggen of het risico te lopen dodelijk geweld te krijgen.
Wat zegt het rapport?
Het 26 pagina’s tellende rapport, opgesteld door Michelle Bachelet, de Hoge Commissaris voor de Mensenrechten van de Verenigde Naties, onderzocht bijna 900 schriftelijke bijdragen van mensenrechtenverdedigers, journalisten, vakbondsmensen en de regering Duterte.
In een onderdeel van het rapport staat dat de belangrijkste beleidsnota van de politie “onheilspellende” en “slecht gedefinieerde taal” bevat, zoals het “neutraliseren” van verdachten, en dat in combinatie met “retoriek op hoog niveau die oproept tot het doden van drugsovertreders”, het werd opgevat als een toestemming van de politie om te doden.
“In de context van de campagne tegen illegale drugs zijn dergelijke schendingen bijna straffeloos geweest.”
Volgens de VN waren verklaringen van de hoogste regeringsniveaus “gestegen tot het niveau van aanzetten tot geweld” en “het belasteren van andersdenkenden wordt steeds meer geïnstitutionaliseerd.”
In het rapport wordt gesuggereerd dat “de mensenrechtensituatie in de Filipijnen wordt gekenmerkt door een overkoepelende focus op openbare orde en nationale veiligheid, inclusief de bestrijding van terrorisme en illegale drugs” en dat dit “vaak ten koste ging van mensenrechten, eerlijke procesrechten, de rechtsstaat en verantwoordingsplicht”.
Wat zegt de regering Duterte?
Het is niet de eerste keer dat zijn regering wordt bekritiseerd vanwege haar wreedheid bij het aanpakken van drugs en criminaliteit.
Maar tot nu toe heeft de regering Duterte beschuldigingen van wandaden altijd van de hand gewezen en toen de VN stemde voor het instellen van een onderzoek, bestempelde Manilla het onderzoek als een “aanfluiting”. Volgens het VN-rapport is er slechts één veroordeling voor moord uitgesproken, ondanks het feit dat er duizenden doden zijn gevallen.
Rodrigo Duterte won het presidentschap op een programma om de misdaad de kop in te drukken en de drugscrisis in het land op te lossen. Ondanks de vele moorden blijft hij erg populair in het land.
Maar voor de co-auteur van het VN-rapport, Ravina Shamdasani, mogen positieve opiniepeilingen niet gebruikt worden om bloedige campagnes zoals de drugsoorlog te rechtvaardigen.
“De regering heeft volgens de grondwet en de mensenrechtenwetgeving de plicht om mensen te beschermen tegen schendingen van de mensenrechten,” aldus mevrouw Shamdasani. “Het is niet omdat het populair is dat het goed is.”
‘Velen houden van Duterte’s sterke-man stijl’
Howard Johnson, correspondent BBC Filipijnen
Dit indringende rapport zal Rodrigo Duterte waarschijnlijk ergeren, maar niet noodzakelijkerwijs zijn benadering van de mensenrechten veranderen. Dit is tenslotte de man die in 2018 een speciale VN-rapporteur vertelde “naar de hel te lopen” omdat hij zich zou hebben “bemoeid” met de zaken van zijn land.
De president heeft juist deze week, met een grote meerderheid in het Congres, de goedkeuring van een controversiële “anti-terrorismewet” veiliggesteld, die in het rapport wordt genoemd als een potentieel risico voor de uitholling van de grondwettelijke en wettelijke bescherming van burgers.
De regering heeft altijd volgehouden dat de acties van de heer Duterte de wil weerspiegelen van het volk dat hem heeft verkozen.
De liberale elite van Manilla blijft de gewelddadige retoriek van de president verafschuwen, maar ik heb hier ook veel mensen ontmoet die van zijn sterke-man-stijl houden.
In januari gaf een opiniepeiling van Social Weather Stations de heer Duterte een netto tevredenheidscijfer van 72%.
Wat is er gebeurd in de drugsoorlog?
President Rodrigo Duterte lanceerde zijn anti-drugscampagne na zijn aantreden in 2016 om een ongebreideld drugsprobleem aan te pakken.
“Op basis van de bestudeerde informatie lijken de aan de drugscampagne gerelateerde moorden een wijdverspreid en systematisch karakter te hebben. Het meest conservatieve cijfer, gebaseerd op gegevens van de regering, suggereert dat sinds juli 2016 8.663 mensen zijn gedood – met andere schattingen van maximaal het drievoudige van dat aantal,” aldus het VN-rapport.
De OHCHR zei dat het uiteindelijk het aantal buitengerechtelijke moorden niet kon verifiëren zonder verder onderzoek.
In december 2018 schatte de Commissie voor de Rechten van de Mens (CHR) van het land het aantal moorden door de drugsoorlog op maar liefst 27.000.
- Hoeveel zijn er omgekomen in de Filipijnse drugsoorlog?
- Geleefde en verloren levens langs Manilla’s Pasig rivier
- De vrouw die drugsdealers doodt voor de kost
- Duterte: De ‘sterke man’ van de Filippijnen
Officieel zegt de politie dat ze alleen doodt uit zelfverdediging – bijvoorbeeld tijdens drugsvangstoperaties.
Wat nu?
Naar aanleiding van het rapport dringt de Hoge Commissaris voor de Mensenrechten van de VN aan op een onafhankelijk en effectief binnenlands onderzoek naar de beschuldigingen.
Zij zei ook dat, als er geen geloofwaardige reactie komt binnen de Filippijnen, haar bureau andere methoden zal steunen, waaronder “internationale verantwoordingsmaatregelen”.
Het VN-mensenrechtenbureau is niet de enige instantie die de vermeende mensenrechtenschendingen in het land onderzoekt. Een apart onderzoek wordt momenteel uitgevoerd door het Internationaal Strafhof, dat ook beschuldigingen onderzoekt van misdaden die zijn begaan tijdens de oorlog tegen illegale drugs.
In afwezigheid van grondig onderzoek naar de moorden, blijven de daders ongestraft, aldus het rapport.