Diagnostische criteria voor diabetes

Aanbevelingen van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO)

Diabetes UK steunt de diagnostische criteria die in 2006 door de WHO zijn gepubliceerd: “definitie en diagnose van diabetes mellitus en intermediaire hyperglykemie”. Diabetes UK is ook verheugd over het besluit van de WHO in 2011 om het gebruik van HbA1c-tests bij het diagnosticeren van diabetes te accepteren: “use of glycated haemoglobin in the diagnosis of diabetes mellitus”.

Informatie over de diagnostische criteria voor diabetes vindt u hieronder. Voor nadere informatie en een verklaring van termen en classificaties wordt verwezen naar de volledige WHO-richtlijnen.

Methoden en criteria voor het stellen van de diagnose diabetes

1. Symptomen van diabetes (bv. polyurie, polydipsie en onverklaard gewichtsverlies voor type 1) plus:
   • een willekeurige veneuze plasmaglucoseconcentratie ≥ 11,1 mmol/l of
   • een nuchtere plasmaglucoseconcentratie ≥ 7.0 mmol/l (volbloed ≥ 6,1 mmol/l) of
   • een plasmaglucoseconcentratie ≥ 11,1 mmol/l twee uur na 75 g watervrij glucose in een orale glucosetolerantietest (OGTT).
2. Wanneer er geen symptomen zijn, mag de diagnose niet op een enkele glucosebepaling worden gebaseerd, maar is een bevestigende veneuze plasmabepaling nodig. Ten minste één extra glucosetestresultaat op een andere dag met een waarde in het diabetische bereik is essentieel, hetzij nuchter, uit een aselect monster of uit de twee uur na glucosebelasting. Als de nuchtere willekeurige waarden niet diagnostisch zijn, moet de waarde na twee uur worden gebruikt.

Gestational diabetes

De criteria voor het diagnosticeren van zwangerschapsdiabetes zijn verschillend. Zwangerschapsdiabetes moet worden vastgesteld als de vrouw:

• een nuchtere plasmaglucosewaarde van 5,6mmol/l of hoger heeft of
• een 2-uurs plasmaglucosewaarde van 7.8 mmol/l of hoger.

Haemoglobine A1c (HbA1c)-testen om diabetes vast te stellen

Een HbA1c van 48mmol/mol (6,5%) wordt aanbevolen als het afkappunt voor het stellen van de diagnose diabetes. Een waarde van minder dan 48mmol/mol (6,5%) sluit de met glucosetests gediagnosticeerde diabetes niet uit.

Vingerpriktests met HbA1c mogen niet worden gebruikt, tenzij de methodologie en het zorgpersoneel en de instelling die deze gebruiken, binnen het nationale kwaliteitsborgingssysteem kunnen aantonen dat zij overeenkomen met de kwaliteitsborgingsresultaten die in laboratoria worden gevonden. Vingerpriktests moeten bij alle patiënten worden bevestigd door veneus HbA1c in het laboratorium.

Bij patiënten zonder symptomen van diabetes moet het veneuze HbA1c in het laboratorium worden herhaald. Als het tweede monster <48mmol/mol (6,5%) is, moet de persoon worden behandeld als iemand met een hoog risico op diabetes en moet de test na 6 maanden worden herhaald of eerder als zich symptomen ontwikkelen.

Situaties waarin HbA1c niet geschikt is voor de diagnose van diabetes:

• alle kinderen en jongeren
• patiënten van elke leeftijd bij wie diabetes type 1 wordt vermoed
• patiënten die minder dan 2 maanden symptomen van diabetes vertonen
• patiënten met een hoog risico die acuut ziek zijn (bijv.b.v. patiënten die in het ziekenhuis moeten worden opgenomen)
• patiënten die medicatie gebruiken die een snelle stijging van de glucosewaarden kan veroorzaken, b.v. steroïden, antipsychotica
• patiënten met acute pancreasbeschadiging, waaronder pancreasoperaties
• binnen zwangerschap
• aanwezigheid van genetische, hematologische en ziektegerelateerde factoren die het HbA1c en de meting ervan beïnvloeden (zie bijlage 1 van het WHO-rapport voor een lijst van factoren die het HbA1c en de meting ervan beïnvloeden)

patiënten bij wie het HbA1c lager is dan 48 mmol/mol (6.5%)

• Deze patiënten kunnen nog steeds voldoen aan de WHO glucose criteria voor de diagnose diabetes
• Het gebruik van dergelijke glucose testen wordt niet routinematig aanbevolen, maar gebruik WHO glucose testen bij patiënten die symptomen van diabetes hebben of klinisch een zeer hoog risico op diabetes lopen.

Meer weten over informatie voorschriften.