Allegorie

Allegorie Definitie

Wat is een allegorie? Hier is een snelle en eenvoudige definitie:

Een allegorie is een werk dat een verborgen betekenis – meestal moreel, spiritueel of politiek – overbrengt door het gebruik van symbolische personages en gebeurtenissen. Het verhaal van “De schildpad en de haas” is een bekende allegorie met als moraal dat een langzame en gestage aanpak (gesymboliseerd door de schildpad) beter is dan een overhaaste en overmoedige aanpak (gesymboliseerd door de haas).

Enkele aanvullende belangrijke details over allegorie:

• Sommige allegorieën hebben een moraal die gemakkelijk te onderscheiden is, zoals het voorbeeld van “De schildpad en de haas”, maar andere kunnen zo subtiel zijn dat het onduidelijk wordt of de auteur überhaupt wel de bedoeling had dat het verhaal een dubbele betekenis zou hebben (of een allegorie zou zijn).
• Hoewel alle allegorieën veel gebruik maken van symboliek, kwalificeert niet alle geschrift dat symboliek gebruikt als allegorie. Allegorieën worden gekenmerkt door een gebruik van symboliek dat het hele verhaal doordringt, in die mate dat in wezen alle belangrijke personages en hun handelingen kunnen worden begrepen als met symbolische betekenis.
• Een allegorie kan lang zijn en zich uitstrekken over een heel boek of zelfs een reeks boeken, of het kan kort zijn of een deel van een langer werk (zoals de Allegorie van de Grot in Boek 7 van Plato’s Republiek).

Allegorie Uitspraak

Hier leest u hoe u allegorie uitspreekt: al-ih-gore-ee

Allegorie vs. Symbolisme

Allegorie en symbolisme worden vaak verward, maar ze zijn niet hetzelfde.

• Symbolisme is het gebruik van symbolen, meestal fysieke objecten, om abstracte ideeën of kwaliteiten weer te geven. Bijvoorbeeld, in To Kill a Mockingbird symboliseert de spotlijster onschuld en schoonheid.
• Allegorie is een werk dat uitgebreid gebruik maakt van symboliek om een bredere moraal of betekenis over te brengen. Bijna elk aspect van een allegorie – van personages, tot voorwerpen, tot dialoog, tot settings, tot belangrijke plotgebeurtenissen – kan typisch worden geïnterpreteerd als hebbende een secundaire, symbolische betekenis die past in de bredere betekenis van de allegorie. In de 17e-eeuwse allegorie Pilgrim’s Progress bijvoorbeeld, passen de hoofdpersoon (genaamd “Christian”) en zijn reis, evenals elk ander personage, object en locatie waarmee hij onderweg in aanraking komt, symbolisch in een grotere moraal of les over het juiste “pad” om de hemel te bereiken.

Dus, om het anders te zeggen: een allegorie is een soort werk of verhaal dat een idee, concept of historische gebeurtenis vertegenwoordigt die verschilt van de letterlijke gebeurtenissen die in het verhaal voorkomen. Symboliek is de techniek die een allegorie gebruikt om de diepere betekenis te kunnen weergeven en over te brengen.

Hoe Allegorieën Symboliek gebruiken

Allegorieën gebruiken symboliek op allerlei manieren. Hoewel de soorten symbolen in allegorieën zo gevarieerd zijn dat het niet mogelijk is ze allemaal te categoriseren, is het wel mogelijk ze in twee grote categorieën in te delen. Personages, gebeurtenissen, plaatsen en voorwerpen in allegorieën symboliseren gewoonlijk:

• Deugden, ondeugden, of andere abstracte ideeën. Een corrupte bankier kan bijvoorbeeld hebzucht symboliseren, terwijl het personage van de heer Wettigheid in de allegorie Pilgrim’s Progress een standpunt symboliseert dat de wet belangrijker vindt dan het geloof in Jezus Christus.
• Echte mensen en specifieke historische gebeurtenissen. Eén personage kan bijvoorbeeld koningin Elizabeth I symboliseren, of twee personages kunnen tegengestelde partijen in de Amerikaanse Burgeroorlog symboliseren.

Hoewel de symboliek in sommige allegorieën heel subtiel kan zijn, is het vaker het geval dat de symboliek duidelijk of zelfs hardhandig is. Zo heet de heer Wettigheid, die symbool staat voor een mentaliteit die gericht is op de wet, de heer Wettigheid! Evenzo is in Geoffrey Chaucers House of Fame, Lady Fame de naam van een personage dat de sociale reputaties van anderen bepaalt.

Niet alle symboliek is een allegorie

Weliswaar bevatten allegorieën veel symboliek, maar de aanwezigheid van symboliek in een werk maakt dat werk niet automatisch tot een allegorie. Een allegorie is eerder een verhaal waarin de meeste personages en plotontwikkelingen dienen als symbolen voor iets anders, of waarin de hele verhaallijn symbool staat voor een breder concept, idee, historische gebeurtenis, of fenomeen in de samenleving. Maar een verhaal of gedicht kan symbolen bevatten zonder als allegorie te fungeren. Een voorbeeld kan nuttig zijn:

• Edmund Spenser’s gedicht The Faerie Queene is een allegorie. De personages zijn niet erg complex of diepzinnig: ze zijn meer bedoeld om deugden of ideeën te belichamen dan dat ze op echte mensen lijken.
• The Scarlet Letter van Nathaniel Hawthorne bevat veel symboliek, maar het is geen allegorie. De hoofdpersoon, Hester Prynne, en alle andere belangrijke personages vertonen een grote mate van psychologische en emotionele complexiteit en individualiteit. Hoewel de roman vol symbolen zit, betekent de complexiteit van de personages dat het niet echt zinvol zou zijn om te zeggen dat The Scarlet Letter een allegorie is over overspel. Het is eerder een roman die letterlijk gaat over personages in de puriteinse tijd die worden getroffen door overspel, en de roman heeft ook symbolische aspecten om de verschillende thema’s te verdiepen en te intensiveren.

Kortom, alle allegorieën zijn in hoge mate symbolisch, maar niet alle symbolische geschriften zijn allegorisch.

Types of Allegory

Er zijn twee hoofdtypes van allegorie. De basistechniek is in beide categorieën dezelfde, maar in elke soort symboliseren personages en gebeurtenissen verschillende dingen.

• Historische allegorieën: Schrijven in deze categorie allegoriseert historische figuren en gebeurtenissen. Schrijvers van dit soort allegorie kunnen symbolen gebruiken om het ware onderwerp van hun geschrift te maskeren (bijvoorbeeld om censuur of straf te ontlopen), of om een complexe geschiedenis effectief te distilleren tot een meer vereenvoudigd en levendig verhaal dat lezers op een emotioneel en esthetisch niveau zal boeien.
  • Een goed voorbeeld van dit type allegorie is Animal Farm van George Orwell, dat vrij dicht bij de gebeurtenissen van de Russische revolutie komt.
• Conceptuele allegorieën: Dit soort allegorie gebruikt personages en gebeurtenissen om abstracte dingen te symboliseren in plaats van werkelijke gebeurtenissen of mensen. Het is bijvoorbeeld gebruikelijk voor schrijvers van conceptuele allegorieën om personages te gebruiken die bepaalde morele kwaliteiten belichamen, zoals zuiverheid of liefde. De meeste religieuze en sociale allegorieën vallen onder deze categorie, omdat zij meestal niet te maken hebben met een specifieke persoon of historische gebeurtenis, maar eerder met een deugd of ondeugd meer in het algemeen.
  • In “The Pardoner’s Tale,” een verhaal in Chaucer’s The Canterbury Tales, beweert een personage dat bekend staat als de Pardoner dat hebzucht de wortel van alle kwaad is, en illustreert dit punt aan de hand van een allegorie waarin drie dronken mannen op zoek gaan naar een personage dat bekend staat als “de Dood”, maar in plaats daarvan een klein fortuin in goud vinden. Uiteindelijk doden ze elkaar in een poging om de hele schat te bemachtigen. Men kan zeggen dat de drie mannen hebzucht belichamen.

Het is zeker mogelijk, en niet ongewoon, voor een schrijver van een allegorie om elementen te putten uit deze twee soorten allegorieën.

Allegorie vs. Parabel

Mensen verwarren allegorieën vaak met parabels – een ander, soortgelijk type verhaal dat zwaar gebruik maakt van symboliek om betekenis over te brengen. Maar in feite betekenen de twee termen heel verschillende dingen. Hier zijn enkele van de belangrijkste verschillen tussen allegorie en parabel:

• Moraliteit: Parabels zijn didactisch, dat wil zeggen dat ze bedoeld zijn om de luisteraar iets te leren. Daarom hebben parabels altijd een moraal of een les. Zo gebruikten religieuze figuren als Jezus en Boeddha voortdurend gelijkenissen om hun geloof aan anderen over te brengen. Allegorieën daarentegen hebben niet altijd een moraal: het kan er gewoon om gaan een historische gebeurtenis vanuit een bepaald perspectief te hervertellen, of een complex idee over de wereld over te brengen zonder er een les van te maken.
• Lengte: Parabels zijn altijd kort, terwijl een allegorie zo lang kan zijn als een heel boek of film.
• Subtiliteit: Aangezien het doel van parabels is om een morele les te geven, is de symbolische betekenis van een parabel bijna altijd meteen duidelijk. Net als parabels kunnen allegorieën zeer botte symboliek gebruiken – maar in tegenstelling tot parabels kunnen sommige allegorieën zo subtiel zijn dat lezers de symbolische betekenis van de tekst niet eens altijd opmerken.

Allegorie Voorbeelden

Allegorie in de literatuur

Allegorie is een van de oudste literaire vormen, waarbij schrijvers lang hebben vertrouwd op het vermogen van de allegorie om een morele of politieke boodschap efficiënt en discreet over te brengen.

Allegorie in George Orwell’s Animal Farm

Animal Farm is een politieke allegorie. Het vertelt het verhaal van de dieren op een boerderij die eigendom is van een mishandelende boer. Op een nacht brengt een zwijn, Old Major genaamd, alle dieren van de boerderij bijeen. Wetende dat hij spoedig zal sterven, houdt de Oude Major een toespraak waarin hij de dieren onthult dat de mensen alle ellende veroorzaken die de dieren ondergaan. De Oude Major zegt dat alle dieren gelijk zijn en spoort hen aan zich te verenigen om in opstand te komen. De oude Major sterft kort daarna, maar de boerderijdieren ontwikkelen zijn ideeën tot de filosofie van het Animalisme, en ze verslaan de mishandelende boer in een opstand, waarbij ze de boerderij omdopen tot “Animal Farm”. Wat volgt is een lang verhaal van politieke onrust onder de dieren, waarbij de varkens aan de macht komen en zelf onderdrukkende heersers worden, en de revolutionaire uitspraak van Old Major (“Alle dieren zijn gelijk”) veranderen in een onzinnige uitspraak die hun dominantie rechtvaardigt (“Alle dieren zijn gelijk, maar sommige dieren zijn gelijker dan andere”).

Animal Farm is een allegorisch verhaal over communisme, de politieke ideologie die de uitroeiing van klasse en de gelijkheid van alle mensen propageert. Old Major symboliseert de vaders van het communisme, Karl Marx en Vladmir Lenin, terwijl de hypocriete heersende klasse van varkens de Sovjet-regering voorstelt in de nasleep van de Russische Revolutie. George Orwell koos waarschijnlijk voor een allegorisch verhaal om het totalitarisme aan te vallen (in plaats van het direct of expliciet aan te vallen) omdat het zo’n gevoelig politiek onderwerp was in de tijd dat hij het boek schreef (1944-45).

Allegorie in John Milton’s Paradise Lost

In Boek II van Paradise Lost beschrijft een personage dat bekend staat als Sin hoe ze de Dood baarde nadat ze was bezwangerd door Satan (of de duivel), die haar eigen vader is. Haar verhaal is allegorisch omdat elk personage zeer symbolisch is, evenals hun onderlinge relaties. (In de joods-christelijke traditie bijvoorbeeld bestond de dood niet eens totdat Satan de eerste mensen verleidde om te zondigen. In die zin, Satan gaf aanleiding tot de zonde, en samen gaven de twee aanleiding tot de dood). In deze passage beschrijft Milton hoe de zonde geboorte gaf aan de Dood:

At last this odious offspring who thou seest
Thine own begotten, breaking violent way
Tore through my entrails, that with fear and pain
Distorted, all my nether shape thus grew
Transform’d: Maar hij, mijn erfvijand, kwam naar voren, zwaaiend met zijn fatale pijl, gemaakt om te vernietigen. Ik vluchtte en schreeuwde de dood uit. De hel beefde bij die afschuwelijke naam en zuchtte uit al haar grotten en de dood weerklonk.

Aanvullende allegorieën in de literatuur

Enkele andere beroemde allegorische werken uit de literatuur, en hun symbolische betekenissen, zijn:

• De Faerie Queene van Edmund Spenser: Een morele allegorie over het bewind van Koningin Elizabeth I, en ridderlijke deugden zoals matigheid.
• John Bunyan’s The Pilgrim’s Progress: Een religieuze allegorie over de spirituele reis van een christen op weg naar verlossing.
• Percy Bysshe Shelley’s Prometheus Unbound: Een complexe allegorie over de Franse Revolutie, en het Romantische ideaal van creativiteit.
• Franz Kafka’s Metamorphosis: Een sociale allegorie over de vervreemding van het moderne individu in de samenleving.

Allegorie in de Filosofie

Duizenden jaren lang hebben filosofen hun overtuigingen uitgedrukt met behulp van allegorieën, vooral omdat allegorische verhalen handig zijn om begrippen te illustreren die anders misschien te abstract zijn om gemakkelijk uit te leggen.

Symbolisme in Plato’s Grot

Plato’s “Allegorie van de Grot” is een klassiek en bekend voorbeeld van allegorie. Beschouw de volgende regels, gesproken door Socrates:

Stel je dit eens voor: Mensen leven onder de aarde in een grotachtige woning. Een lange weg omhoog naar het daglicht is de ingang, waarheen de hele grot is verzameld. De mensen zijn van jongs af aan in deze woning, geketend aan de benen en de nek… Zo blijven zij op dezelfde plaats, zodat er voor hen maar één ding is om naar te kijken: wat zij ook voor hun gezichten tegenkomen. Maar omdat zij geketend zijn, zijn zij niet in staat hun hoofd om te draaien.

Het wordt later in zijn dialoog duidelijk dat Socrates’ denkbeeldige gevangenen eigenlijk symbolische voorstellingen zijn van de doorsnee mens. De gevangenen in zijn grot kunnen alleen datgene waarnemen wat door hun omstandigheden wordt gedicteerd – zij kunnen bijvoorbeeld in gevangenschap de zon niet waarnemen. Op dezelfde manier kunnen mensen geen toegang krijgen tot bepaalde informatie over het universum door alleen op hun zintuigen te vertrouwen. Plato poneert dus het bestaan van een hogere werkelijkheid die niet denkbaar is zolang mensen blijven geloven dat wat zij kunnen waarnemen alles is wat werkelijk is.

Allegorie in de film

Er bestaat een lange traditie van allegorische films waarin historische figuren of morele kwaliteiten worden uitgebeeld door middel van een reeks symbolen.

Allegorie in Pan’s Labyrinth

Guillermo del Toro’s donkere fantasyfilm uit 2006 speelt zich af tijdens de Spaanse Burgeroorlog in de jaren dertig, en vertelt de reis van een meisje genaamd Ofelia naar een sprookjesachtige onderwereld die ze vlakbij haar huis ontdekt. In de beklemmende slotscène weigert de jonge Ofelia een onschuldig persoon kwaad te doen, ook al kost haar dat het koninkrijk dat haar door een mythische reekalf is beloofd, en uiteindelijk haar leven. Hoewel geen van de personages in de film echte historische figuren zijn, symboliseren zij de tegengestelde kanten van de Spaanse Burgeroorlog. Ofelia is een allegorische figuur voor het Spaanse verzet tegen tirannie, terwijl haar berekenende stiefvader (die een kapitein is aan de kant van de militaire dictator van het land) staat voor het alles verterende streven van Spaanse ambtenaren naar macht en blinde trouw aan de idealen van de dictatuur.

Waarom kiezen schrijvers ervoor om allegorieën te schrijven?

Schrijvers kunnen om een aantal redenen ervoor kiezen om allegorieën te schrijven, en het is zeker mogelijk dat een auteur om meer dan een van de onderstaande redenen ervoor kiest om een allegorie te schrijven.

• Om een controversieel onderwerp aan de orde te stellen: Er zijn bepaalde onderwerpen die moeilijk rechtstreeks op schrift kunnen worden gesteld – het kan bijvoorbeeld te controversieel of onbeleefd zijn om rechtstreeks te verwijzen naar gevoelige en aan de gang zijnde politieke ontwikkelingen. Omdat een allegorie haar commentaar verbergt achter een ander verhaal, kan het voor een schrijver gemakkelijker zijn om zijn of haar punten duidelijk te maken zonder het publiek boos te maken.
• Om iets interessanter te maken: Lezers kunnen het moeilijk vinden om aandacht te besteden aan een essay over, laten we zeggen, de juiste manier om zich te gedragen om de hemel te bereiken, of de kwaden van de Sovjet-Unie. Pilgrim’s Progress in de 17e eeuw en Animal Farm in de 20e eeuw gebruikten allegorie om deze beide onderwerpen aan te snijden, en verwierven daarmee extreme populariteit. Door een verhaal te presenteren dat een moraal of idee illustreert in plaats van het direct uit te leggen, kunnen schrijvers hun publiek meer geneigd maken om zich bezig te houden met – en uiteindelijk de boodschap te absorberen die ze proberen over te brengen.
• Om iets begrijpelijker te maken: Allegorieën kunnen complexe ideeën concreet maken, en daardoor begrijpelijker voor lezers. Plato’s Allegorie van de Grot, bijvoorbeeld, illustreert zowel een complex filosofisch idee over de werkelijkheid als een evenzo complexe psychologische les over de manieren waarop mensen weerstand bieden aan het horen van een onbekende waarheid. De allegorie vangt dit alles, en maakt beide ideeën beter verteerbaar.
• Omdat het leuk is: Het lezen (en schrijven) van een allegorie kan voelen als het oplossen van een kleine puzzel, waarbij elk element van het verhaal een tweede betekenis heeft die moet worden ontcijferd.

Andere nuttige allegoriebronnen

• De Wikipedia-pagina over allegorie: Heeft een nogal brede kijk op allegorie die voorbijgaat aan de focus op het narratief die door critici is aangenomen en in onze gids wordt weerspiegeld. Toch is dit een goed overzicht van klassieke allegorieën met een nuttige discussie over visuele allegorie in de schilderkunst.
• Slate’s “Save the Allegory!”: Een meer persoonlijke kijk op het literaire apparaat, met een duidelijk besef van wat allegorie niet is. Een goed stuk om te lezen nadat je je vertrouwd hebt gemaakt met klassieke allegorieën, zoals Spenser’s The Faerie Queene.
• Taste of Cinema’s 10 Briljante Films Gebruikt als Allegorieën voor Sociale en Politieke Kwesties: Een nuttige lijst, die het feit onderstreept dat allegorie zo subtiel kan zijn dat sommige kijkers misschien niet eens registreren dat een verhaal een allegorie is, zelfs als ze het al een dozijn keer hebben gehoord.
• Wikipedia entry on Pilgrim’s Progress: Het item behandelt de symboliek binnen de allegorie in groot detail.