Od czasu tuż po II wojnie światowej doradca prezydenta' ds. bezpieczeństwa narodowego ma niezrównaną zdolność wpływania na wydarzenia na całym świecie

Jim Palmer/AP

• Rada Bezpieczeństwa Narodowego, a wraz z nią doradca do spraw bezpieczeństwa narodowego, odgrywają ważną rolę w polityce zagranicznej USA od 1947 roku.
• Ale wpływ doradców ds. bezpieczeństwa narodowego w całej współczesnej historii USA w dużej mierze zależał od dynamiki między nimi a prezydentem, pod którego rządami służyli.
• W porównaniu z administracjami prezydentów takich jak John F. Kennedy i Richard Nixon, rola doradcy ds. Bezpieczeństwa narodowego znacznie zmalała pod prezydentem Donaldem Trumpem.
• Visit Business Insider’s homepage for more stories.

President Donald Trump tapped Robert C. O’Brien on Wednesday as his fourth national security adviser, a role that along with the National Security Council (NSC) has been vital to important decisions presidents have made on global affairs since shortly after the conclusion of WWII.

Jednakże wpływ tej roli zależy również od relacji doradcy ds. bezpieczeństwa narodowego z prezydentem. Pod rządami Trumpa – a zwłaszcza w świetle nominacji O’Briena, którego niektórzy postrzegają jako osobę z niewielkim doświadczeniem – eksperci widzą spadek znaczenia tej roli.

Nowa struktura obronna po II wojnie światowej

Stany Zjednoczone wyszły z II wojny światowej jako supermocarstwo, ale wraz z rozpoczęciem zimnej wojny stanęły też w obliczu nowych, złożonych zagrożeń. Okoliczności te wymagały restrukturyzacji amerykańskiej armii i ogólnie aparatu bezpieczeństwa narodowego – musiał on być bardziej wyrafinowany.

Prezydent Harry S. Truman podpisał w 1947 roku ustawę o bezpieczeństwie narodowym, która ustanowiła urząd sekretarza obrony i połączyła Departament Wojny i Departament Marynarki w jeden Departament Obrony. Ustanowił również Centralną Agencję Wywiadowczą (CIA) i NSC.

Czytaj więcej: Nowy doradca Trumpa ds. bezpieczeństwa narodowego to negocjator zakładników, którego wysłał do Szwecji na proces A$AP Rocky’ego

Od momentu powstania, NSC pomaga doradzać prezydentowi w sprawach polityki zagranicznej i obrony, jednocześnie pomagając w koordynacji z różnymi agencjami w takich sprawach.

Począwszy od 1953 roku, asystent prezydenta do spraw bezpieczeństwa narodowego, znany również jako doradca ds. bezpieczeństwa narodowego, kieruje personelem NSC. Prezydent przewodniczy NSC, a regularnymi uczestnikami są wiceprezydent, sekretarz stanu, sekretarz skarbu, sekretarz obrony i doradca ds. bezpieczeństwa narodowego. Inni wysocy urzędnicy Białego Domu i rządu również regularnie uczestniczą w spotkaniach, a szefowie różnych departamentów są zapraszani na spotkania, gdy zachodzi taka potrzeba.

NSC ewoluowało w czasie, a jego znaczenie zmieniało się z prezydenta na prezydenta. Dotyczyło to również roli doradcy ds. bezpieczeństwa narodowego.

Władza doradcy ds. bezpieczeństwa narodowego zależy od prezydenta, pod którego rządami służy

W przeciwieństwie do najwyższych stanowisk w gabinecie, takich jak sekretarz obrony, doradca ds. bezpieczeństwa narodowego nie wymaga potwierdzenia przez Senat USA. W związku z tym, wpływ doradcy ds. bezpieczeństwa narodowego w danej administracji jest silnie uzależniony od jego relacji z prezydentem.

„Wyraźnie w pierwszej administracji George’a W. Busha najważniejszym aktorem polityki zagranicznej nie był ani doradca NSC, ani sekretarz stanu; był to wiceprezydent Dick Cheney,” powiedział Rothkopf.

W pierwszej kadencji Busha, a zwłaszcza po 11 września, Cheney „przyjął rolę, której nie miał żaden wiceprezydent w historii”, powiedział Rothkopf, a jednocześnie „doradca ds. bezpieczeństwa narodowego stopniowo wycofał się do roli personelu prezydenta” zamiast kierować procesem.

W porównaniu, w administracji prezydenta Richarda Nixona doradca ds. bezpieczeństwa narodowego – Henry Kissinger – miał niezrównane wpływy.

W dużej mierze dlatego, że Kissinger był pierwszą osobą w historii, która pełniła funkcję zarówno sekretarza stanu, jak i doradcy ds. bezpieczeństwa narodowego w tym samym czasie.

„Nixon nie czuł się komfortowo w kontaktach z innymi ludźmi”, powiedział Rothkopf w wywiadzie dla CFR. „Stał się wygodny z Kissingerem jako swego rodzaju rozmówcą.”

Kissinger jest podzieloną postacią w rozmowach o współczesnej historii USA, ale ogromny wpływ, jaki miał na sprawy globalne, jest niezaprzeczalny. Otrzymał Pokojową Nagrodę Nobla w 1973 r. za wysiłki zmierzające do wynegocjowania pokojowego zakończenia wojny w Wietnamie (konflikt zakończył się dopiero w 1975 r.), ale było to kontrowersyjne, biorąc pod uwagę, że jest on również pamiętany za rolę, jaką odegrał w przygotowaniu amerykańskiej kampanii bombowej w Kambodży.

Czasami doradcy do spraw bezpieczeństwa narodowego zyskiwali na znaczeniu w wyniku okoliczności i mogli być tak wpływowi, że kontynuowali tę rolę w innych administracjach. Tak było w przypadku McGeorge Bundy’ego, który był doradcą ds. bezpieczeństwa narodowego byłego prezydenta Johna F. Kennedy’ego. Jak podał jego nekrolog w Los Angeles Times z 1996 roku, Bundy „odegrał kluczową rolę w kubańskim kryzysie rakietowym, inwazji w Zatoce Świń i rozbudowie sił zbrojnych w Wietnamie.”

W pewnym sensie, kubański kryzys rakietowy rozpoczął się od Bundy’ego – on pierwszy zaalarmował Kennedy’ego w 1962 roku, że Związek Radziecki przeniósł rakiety na Kubę. „Panie prezydencie, istnieją twarde dowody fotograficzne … że Rosjanie mają rakiety ofensywne na Kubie” – powiedział Bundy Kennedy’emu, który najwyraźniej był wtedy jeszcze w szlafroku i kapciach.

Bundy poszedłby dalej służyć jako były prezydent Lyndon. B. Johnsona jako doradca ds. bezpieczeństwa narodowego.

NSC i rola doradcy ds. bezpieczeństwa narodowego straciły na znaczeniu pod rządami Trumpa

W obecnych czasach krytycy prezydenta Donalda Trumpa twierdzą, że jego tendencja do ignorowania i dyskredytowania kluczowych doradców zmniejszyła znaczenie NSC, a wraz z nią rolę doradcy ds. bezpieczeństwa narodowego.

Trump w środę ogłosił, że wybrał Roberta C. O’Briena, swojego najlepszego negocjatora zakładników, na nowego doradcę ds. bezpieczeństwa narodowego po odsunięciu Johna Boltona od roli w zeszłym tygodniu.

O’Brien ma niewielkie doświadczenie rządowe pod swoim pasem, a jego awans do roli z prestiżową historią został zastawiony jako znak, że NSC straciło swoje znaczenie. Jest on również czwartym doradcą Trumpa ds. bezpieczeństwa narodowego.

„Trump stwierdził, że nie potrzebuje rad”, powiedział Rothkopf w środę Insiderowi. „W związku z tym nie widzi dużej potrzeby korzystania z doradców i organizacji, która pełni przede wszystkim rolę doradczą. Nie lubi też opinii, które mogą być sprzeczne z jego – jak w przypadku HR McMastera i Boltona. I nie ma zbyt dużego zainteresowania procesem międzyagencyjnym i nie ufa niektórym agencjom.”

„Wszystko to łączy się, aby stworzyć okoliczności, które widzieliśmy rozwijać: najgłębsze obniżenie rangi NSC od czasów Reagana i być może kiedykolwiek,” dodał Rothkopf. „O’Brien jest tego przejawem. Jest najmniej wykwalifikowaną osobą na tym stanowisku, tak blisko nieistnienia w polityce zagranicznej, jak tylko można sobie wyobrazić.”

Rothkopf opisał obecny stan NSC jako „smutny” i bezprecedensowy, dodając, „Ale w przypadku prawdziwego kryzysu będzie to coś znacznie gorszego. Dysfunkcyjne NSC samo stanie się zagrożeniem dla bezpieczeństwa narodowego USA. Tak jak sam prezydent już nim jest.”

Czytaj dalej: Trump nie mógł sobie poradzić z tym, że Bolton nie był yes manem, więc zwolnił go i stuknął O’Briena jako doradcę ds. bezpieczeństwa narodowego

John Gans, który również napisał historię NSC, w niedawnym op-edzie New York Time’a postawił tezę, że Bolton ponosi winę za spadek znaczenia NSC, próbując uczynić swoją rolę jako doradcy ds. bezpieczeństwa narodowego ważniejszą niż NSC jako całość.

„Bolton skutecznie zniszczył system Rady Bezpieczeństwa Narodowego, misterną strukturę, która rządziła amerykańską polityką zagraniczną od końca II wojny światowej”, powiedział Gans.

.