Het is waar. Moderne games spelen op een vintage CRT-monitor levert absoluut uitstekende resultaten op – subjectief superieur aan alles uit het LCD-tijdperk, tot en met de nieuwste OLED-schermen. Een optimale CRT opstelling is niet eenvoudig, en de prijzen variëren enorm, maar de resultaten kunnen gewoonweg fenomenaal zijn.
De voordelen van CRT technologie boven moderne flat panels zijn goed gedocumenteerd. CRT’s werken niet op basis van een vast pixelraster zoals een LCD dat doet – in plaats daarvan stralen drie ‘kanonnen’ licht rechtstreeks op de buis. Er is dus geen sprake van onscherpe upscaling en het is ook niet nodig om een specifieke native resolutie te gebruiken. Bij lagere resoluties zult u wellicht sneller ‘scanlijnen’ opmerken, maar het is een feit dat zelfs speluitvoer met een lagere resolutie, zoals 1024×768 of 1280×960, er prachtig uit kan zien. Natuurlijk kunnen CRT’s uit het hogere segment hogere resoluties invoeren en verwerken, maar het belangrijkste is dat bevrijding van een vaste native resolutie een gamechanger is – waarom zoveel GPU-resources besteden aan de hoeveelheid getekende pixels als je je in plaats daarvan kunt concentreren op kwaliteit zonder je zorgen te hoeven maken over upscale vervaging?
Article Continues Below
Het tweede voordeel is bewegingsresolutie. LCD-technologieën maken allemaal gebruik van een techniek die bekend staat als ‘sample and hold’. Dit resulteert in een bewegingsweergave met een aanzienlijk lagere resolutie dan statische beelden. Is het u wel eens opgevallen hoe links/rechts panning in een voetbalwedstrijd waziger overkomt dan statische opnamen op een LCD? Dit is een klassiek voorbeeld van slechte bewegingsresolutie – iets wat op een CRT gewoon geen probleem is. De verwerking van bewegingen op een CRT is van een ander niveau vergeleken met moderne technologieën, in die zin dat elk aspect van elk frame identiek wordt weergegeven, tot het punt waar zelfs een 768p-presentatie meer details in beweging kan leveren dan een 4K LCD.
Dan is er nog de vertraging van het beeldscherm, of beter gezegd, het totale gebrek daaraan. Beeldmateriaal wordt direct op het scherm gestraald met de snelheid van het licht, wat nul vertraging betekent. Zelfs vergeleken met 240Hz LCD’s die ik heb getest, voelt de klassieke muisaanwijzer reactie test anders, sneller. De voordelen op het gebied van spelreactie – vooral met een invoermechanisme dat zo nauwkeurig is als de muis – behoeven geen verdere uitleg.
Op een algemener niveau is er een gevoel dat spellen en hardware in de loop der jaren zijn ‘gegroeid’ naar CRT-technologie. Beelden zijn realistischer dan ze ooit zijn geweest, en er is iets aan het uiterlijk van een CRT-presentatie dat dat realisme nog benadrukt – met name aliasing is veel minder een probleem vergeleken met een LCD met een vast pixelraster. Ten tweede is de PC-hardware nu zo ver ontwikkeld dat het relatief eenvoudig is om met hogere vernieuwingsfrequenties dan 60Hz te werken – en een groot aantal CRT-monitoren kan gemakkelijk met veel hogere frequenties werken, tot 160Hz en zelfs daarboven, afhankelijk van het scherm en de invoerresolutie. Dit is allemaal vrij goed voor een technologie die in wezen kort na de millenniumwisseling verouderd raakte.
Article Continues Below
En dat is waar de negatieve kanten van CRT gaming beginnen op te vallen. De technologie is verouderd, wat veel valkuilen met zich meebrengt. De meest voor de hand liggende is de vorm-factor: CRT schermen zijn groot, log en wegen veel. Ik heb geïnvesteerd in een beeldscherm dat algemeen wordt beschouwd als een van de beste CRT’s ooit gemaakt – de Sony Trinitron FW900 – een 16:10 24-inch scherm. Zoals de video hopelijk laat zien, is de beeldkwaliteit immens, maar dat geldt ook voor het gewicht van het scherm. Het weegt 42kg en met een voetafdruk van 600x550mm is de benodigde ruimte niet onaanzienlijk.
Dan is er de invoer situatie. CRT-monitoren gebruiken VGA, DVI-I of component RGB BNC-ingangen – en zo’n beetje de krachtigste moderne GPU die daar nog ondersteuning biedt, is de GTX 980 Ti of Titan X Maxwell. Gelukkig zijn er HDMI-, USB-C- en DisplayPort-naar-VGA-adapters beschikbaar, maar je zult online veel tijd kwijt zijn met het zoeken naar de juiste adapter voor hoge pixelwaarden als je verder wilt gaan dan 1920×1200 bij 60 Hz. Er zijn maar heel weinig breedbeeld CRT’s beschikbaar en zelfs de Sony FW900 heeft een beeldverhouding van 16:10, wat betekent dat consolegaming niet echt geschikt is voor CRT-schermen – 4:3-schermen al helemaal niet. Ja, je kunt consoles draaien op een CRT, maar mijn gevoel is dat dit om vele redenen een streven is dat het best geschikt is voor PC-gebruikers.
Ten slotte zijn er de kosten – die aan twee kanten kunnen snijden – samen met de kwaliteit van het scherm dat je werkelijk krijgt. De FW900 is een legendarisch scherm met een enorme vraagprijs. John Linneman’s 19 inch 4:3 Sony Trinitron G400 kostte hem echter slechts 10 euro (!) en ziet er nog steeds fantastisch uit. Het is echter een feit dat zowel bij John als bij mij de schermen niet in optimale conditie waren toen we ze kochten – wat te verwachten is voor schermen die ver in hun tweede decennium van leven zijn. Het volstaat te zeggen dat het veel tijd, moeite en onderzoek kan kosten om de beeldkwaliteit op het verwachte niveau te krijgen. CRT-schermen zijn gemaakt van glas en schittering kan een probleem zijn. Bij het maken van de video op deze pagina, moest ik ’s nachts filmen om het scherm in het best mogelijke licht te tonen.
Er zijn dan genoeg valkuilen – maar de eindresultaten tijdens het gamen zijn zeer bevredigend. Moderne titels op een CRT kunnen er sensationeel uitzien, je hebt de voordelen van hoge verversingsfrequenties als je die wilt, je kunt alle eye candy opvoeren en je hoeft je niet zo druk te maken over resolutie als een belangrijke bepalende factor voor de beeldkwaliteit. De duurdere gaming-LCD’s van vandaag doen hun uiterste best om de belangrijkste voordelen van CRT te heroveren – lage latentie, hoge vernieuwingsfrequenties en verminderde inputlag – maar hoe goed veel van deze schermen ook zijn, voor ons geld gaat er niets boven een goed ouderwets beeldscherm met kathodestraalbuis voor desktopgaming – zelfs niet de allerbeste LCD-schermen op de markt.