Structuren van Vetzuren
Vetzuren zijn bestanddelen van triglyceriden. Ze zijn als de stenen in een bakstenen muur. Elke afzonderlijke steen is nodig om de totale muur te maken. Er zijn twee basistypen vetzuren:
- verzadigd vetzuur
- onverzadigd vetzuur
Deze moleculen verschillen in structuur en voedingsbronnen.
Verzadigde vetzuren vertonen een lineaire structuur terwijl onverzadigde vetzuren buigen, of knikken, als gevolg van dubbele bindingen binnen de chemische basis.
Verzadigde vetzuren
De term verzadigd betekent tot de rand gevuld; een verzadigde spons kan bijvoorbeeld niet meer water vasthouden.
In relatie tot vetzuren verwijst dit naar de chemische structuur van het vetzuur zelf. De hoofdbestanddelen van vetzuren zijn koolstof, waterstof en zuurstof. Wanneer koolstofatomen zich aan elkaar binden, vormen ze een enkele binding en kunnen ze een zigzagvorm vertonen. Wanneer de totale molecule wordt gezien, lijkt het hele vetzuur een vrij rechte lijn. In deze oriëntatie kunnen veel verzadigde vetzuren naast elkaar staan, vergelijkbaar met soldaten die in de houding staan. Deze vorming zorgt ervoor dat verzadigde vetzuren zeer dicht opeengepakt zitten, wat de reden is waarom ze bij kamertemperatuur vast zijn. Denk aan een stokje boter.
In vetzuren kan elke koolstof slechts twee aangrenzende waterstofatomen hebben. Wanneer alle koolwaterstoffen van een vetzuur hun capaciteit aan waterstofatomen hebben, worden ze verzadigde vetzuren genoemd.
In de chemische structuur van een verzadigd vetzuur bindt elke koolstof zich met enkele bindingen aan de naastgelegen koolstof. Elke koolstof is ook gebonden aan twee waterstofatomen.
De lineaire aard van verzadigde vetzuren maakt dicht opeengepakte formaties mogelijk, waardoor ze vast zijn bij kamertemperatuur. Waterstofatomen zijn niet afgebeeld in deze afbeelding, maar zijn wel degelijk aanwezig in vetzuurmoleculen.
Onverzadigde vetzuren
Er zijn sommige soorten vetzuren die koolstofatomen hebben die zich tweemaal binden aan andere koolstofatomen. Dit wordt dubbele binding genoemd. Wanneer dit gebeurt, wordt de lineaire oriëntatie van het totale molecuul gebogen, of geknikt, omdat de dubbele binding anders trekt tussen de betrokken atomen. Door deze knikken kunnen naburige vetzuren niet de hechte groepering naast elkaar vormen die in verzadigde vetzuren voorkomt. Omdat ze uit elkaar staan, vormen deze vetzuren vloeibare vetten, meestal oliën genoemd, bij kamertemperatuur.
Onverzadigde vetzuren hebben ten minste één dubbele binding tussen de koolstofatomen. Hierdoor hebben ze een waterstofatoom minder en kan het totale molecuul worden gebogen.
Er zijn twee essentiële vetzuren, namelijk:
- linoleenzuur (omega-6)
- alpha-linolenic (omega-3)
Deze vetzuren zijn essentieel omdat het lichaam ze niet kan synthetiseren. De essentiële vetzuren zijn van cruciaal belang voor de menselijke gezondheid, omdat ze een belangrijke rol spelen in elk systeem van het lichaam.
Goede voedingsbronnen van omega-6 zijn onder meer volle granen, vers fruit en groenten, vis, olijfolie en knoflook.
Goede voedingsbronnen van omega-3 zijn onder meer lijnzaad, eigeel, en chiazaad.