We houden allemaal van gitaarsolo’s, maar niet iedereen vindt het leuk om tijd te besteden aan het uitzoeken van de noten waaruit ze zijn opgebouwd. Gelukkig zit er een patroon in de meeste solo’s. Solo’s zijn gebouwd op toonladders die ons helpen om zelfs de meest ingewikkelde riffs op te splitsen in eenvoudigere componenten. En daar gaat deze les over.
Na het lezen van dit artikel zul je in staat zijn:
- Begrijpen wat intervallen zijn, en hun rol bij het opbouwen van toonladders
- Hoe je de C majeur en A mineur toonladders op het fretboard kunt identificeren
- “box patterns” gebruiken om gemakkelijk majeur en mineur toonladders te spelen in elke toonsoort
Wat zijn intervallen?
Een interval is de afstand tussen twee noten. Er zijn twee soorten intervallen: hele stappen (ook wel een “toon” genoemd), en halve stappen (of een “halve toon”). Om het in gitaartermen te zeggen: een halve stap komt overeen met een beweging van één fret. Een hele stap daarentegen komt overeen met een verplaatsing van twee fretten op (of neer) de toets. En wanneer je een reeks noten in bepaalde intervallen speelt, krijg je een toonladder. Zoals deze:
Dit zijn de noten van de C majeur toonladder, met de intervallen ertussen aangeduid met ofwel een “W” (hele stap) of een “H” (halve stap). Merk op dat de intervallen tussen E en F, en B en C, beide halve stappen zijn, terwijl alle andere noten hele stappen van elkaar verwijderd zijn.
Intervallen op de toets
Hier ziet u hoe dat diagram van intervallen eruit ziet op de E-snaar van de toets.
In dit diagram zijn de noten E, F, G, A, B en C gemarkeerd. Aangezien de F een halve stap hoger ligt dan de E, liggen de twee noten één fret uit elkaar – in dit geval de open E-snaar en de eerste fret. En aangezien de G een hele stap hoger ligt dan de F, liggen ze twee fretten uit elkaar, met de G op de derde fret.
Hoe zit het met de A, B en C? Aangezien de A noot op de vijfde fret van de E snaar valt, moet de B een stap (of twee frets) hoger liggen, vandaar de zevende fret. De C daarentegen is slechts een halve stap (of één fret) van de B verwijderd: de achtste fret.
Waar zou je dan de D noot moeten vinden? Wetende dat het interval tussen een C en een D één stap is, moet je vanaf de C twee fretten omhoog om bij de D uit te komen, op de tiende fret.
Inleiding tot de C majeur toonladder
Wat gebeurt er als je alle zeven noten van het eerste diagram in die exacte volgorde speelt? Je zou eindigen met de C majeur toonladder. Dat is een toonladder van zeven noten die alleen natuurlijke noten bevat, dus geen kruizen en mollen.
De C-majeur toonladder is zeer gedenkwaardig, en kan zelfs door terminaal toondoofen worden geneuried. En daar is een goede reden voor: Hij heeft een uitgesproken ‘blije’ vibe die hem onderscheidt van andere toonladders. Ga je gang en fluit de melodie van “Do-Re-Mi” – dat is de C majeur toonladder.
Het diagram hieronder toont een van de vele manieren waarop de toonladder is gerangschikt op de toets.
Deze specifieke C majeur toonladder vorm kan worden opgesplitst in twee gelijke delen: Beide kwartetten van noten, op de A en D snaren, zijn verdeeld volgens een “hele- hele-half stap” patroon.
Dit betekent dat je begint met de C, dan een hele stap omhoog gaat naar de D, dan nog een hele stap naar de E, voordat je eindigt met een halve stap naar de F. Op de keper beschouwd, zou je vijf frets omhoog zijn gegaan op de toets. En dit “hele-gehele-halfe stap” patroon herhaalt zich vanaf de G noot op de volgende, dunnere snaar.
De A mineur toonladder
Mineur toonladders zijn meer melancholisch, maar toch delen ze een paar kenmerken met hun upbeat majeur neven. Zo bestaan beide toonladders uit zeven tonen. En als je naar hun intervallen kijkt, vind je vijf hele stappen en twee halve stappen, net als in een majeurtoonladder. Wat echter verschilt, is de volgorde van de hele en halve stappen.
Hier is bijvoorbeeld een A mineur toonladder en de intervallen tussen de noten.
Ja, u zult merken dat de noten precies dezelfde zijn als die in de C majeur toonladder. Maar de A mineur toonladder wordt beschouwd als een andere toonladder omdat de volgorde van de intervallen niet overeenkomt met die van de C majeur.
En hier is een manier waarop de A mineur toonladder kan worden gerangschikt op de toets.
Vakvormen om te onthouden
Maar er is een gemakkelijkere manier om die majeur en mineur toonladders te spelen, en ze worden “vakvormen” genoemd. Hiermee hoef je niet je hele hand op en neer over de toets te bewegen als je toonladders speelt. Hier is de “box shape” voor de C majeur.
Vergeleken met het vorige diagram, is deze vorm verdeeld over drie snaren. Dat betekent dat je alleen je vingers hoeft te bewegen, en niet je hele arm, om hem te spelen.
En hier is de boxvorm voor de A mineur:
Het mooiste van deze boxen is dat je ze kunt verschuiven om verschillende majeur of mineur toonladders te krijgen. Als je bijvoorbeeld de C majeur toonladder een hele stap opschuift, naar de D, krijg je de D majeur toonladder. Probeer de C majeur toonladder te verplaatsen naar de G noot op de E snaar, te beginnen op de derde fret.
Nu het patroon begint op een G, krijg je een G majeur toonladder. Merk op dat hoewel het patroon hetzelfde blijft, de noten zijn veranderd. En er is een nieuw type noot in de Fis, of F#.
Sharpen? Dat verhaal bewaren we voor de volgende keer.