Geckos

Er zijn ten minste 39 soorten gekko’s in Nieuw-Zeeland. Daarvan zijn er echter slechts 18 officieel beschreven, en verdere ontdekkingen van nieuwe soorten zijn nog steeds zeer waarschijnlijk naarmate we meer over ze te weten komen.

Deze soorten behoren tot twee genera:

Hoplodactylus

11 formeel beschreven soorten en naar schatting 20 soorten die nog beschreven moeten worden.

Kleur: Meestal grijs of bruin, met gevlekte, gestreepte of gestreepte patronen. De harlekijngekko, H. rakiurae, is echter vaak zeer fel gekleurd.

Habitat: Hoofdzakelijk nachtactief (’s nachts actief) of crepusculair (actief bij dageraad en schemering), hoewel sommige soorten, zoals de harlekijngekko, ook overdag actief zijn.

Naultinus

7 formeel beschreven soorten en 1 nog te beschrijven).

Kleur: Meestal heldergroen, maar soms heldergeel. De volwassen mannetjes van sommige soorten van het Zuidereiland zijn echter grijs of bruin.

Habitat: Diurnal (overdag actief).

Facts

• Gekko’s zijn in staat te vocaliseren en veel Nieuw-Zeelandse soorten produceren een tsjilpend geluid. Groene gekko’s zijn vrij luid voor hun grootte en produceren een geluid dat meer lijkt op een ‘blaf’
• Gekko’s hebben ‘kleverige’ voeten: hun tenen zijn bedekt met microscopisch kleine haartjes waarmee ze steile oppervlakken kunnen beklimmen en zelfs ondersteboven over het plafond kunnen lopen.
• In tegenstelling tot skinks kunnen gekko’s niet knipperen en moeten ze hun ogen likken om ze vochtig te houden.
• Gekko’s zijn in staat hun staart te ‘laten vallen’ (autotomiseren). Dit is een verdedigingsmechanisme van een roofdier – de staart blijft ronddraaien terwijl de gekko ontsnapt; de staart groeit dan in de loop van de volgende jaren weer aan.
• Gekko’s komen in heel Nieuw-Zeeland voor op de beide hoofdeilanden en op de meeste eilanden voor de kust. Ze bewonen een breed scala aan hoogten (van zeeniveau tot ca. 2200 m) en een verscheidenheid aan habitattypen (bos en struikgewas, graslanden, rotspartijen en steenslag).
• In Nieuw-Zeeland zijn gekko’s uiterst traag voortplantend en langlevend: sommige gekko’s blijken in het wild ten minste 42 jaar oud te worden.
• Duvaucel’s gekko (H. duvaucelii) is de grootste nog levende gekko in Nieuw-Zeeland, en een van de grootste gekko’s ter wereld, met afmetingen tot 160 mm snuit-ventilatie lengte en 120 g.
• Nieuw-Zeelandse gekko’s zijn ongewoon in die zin dat zij levende jongen baren in plaats van eieren te leggen; de enige andere gekko’s die dit doen leven in Nieuw-Caledonië.
• Nieuw-Zeelandse gekko’s zijn omnivoren. Zij eten hoofdzakelijk insecten, b.v. motten en vliegen. Ze genieten echter ook van de bessen van planten zoals Coprosma spp. en de nectar van sommige bloemen.

Dreigingsstatus

Alle Nieuw-Zeelandse gekko’s zijn volledig beschermd, wat betekent dat ze alleen met een vergunning mogen worden vastgepakt, verzameld of in gevangenschap gehouden. Het is illegaal om ze opzettelijk te schaden.

Eénentwintig soorten of ondersoorten worden bedreigd; twee daarvan (de Coromandel-populatie van de gestreepte gekko H. stephensi en Hoplodactylus sp. “Open Bay Islands gecko”) zijn door DOC gerangschikt als nationaal kritiek. Eén soort is nu uitgestorven (Kawekaweau; H. delcourti).

Specifieke bedreigingen

Er zijn twee belangrijke bedreigingen voor gekko’s: predatie en vernietiging van habitats.

Alle Nieuw-Zeelandse gekko’s zijn kwetsbaar voor predatie door zoogdieren. Roofdieren zijn muizen, ratten, egels, wezels, hermelijnen, fretten, katten, buidelratten en varkens.

Doordat de meeste van deze roofdieren ’s nachts actief zijn en op de grond jagen, lopen grote, terrestrische en/of nachtactieve soorten een groter risico dan kleinere, boombewonende en/of dagactieve soorten. Kleine roofdieren kunnen de grotere soorten volgen maar niet de kleinere in de spleten waar ze schuilen en slapen.

Habitatvernietiging is weliswaar op een veel lager niveau dan in het verleden, maar vormt nog steeds een bedreiging voor Nieuw-Zeelandse gekko’s. Enorme gebieden van bos zijn gekapt en verbrand. Tussock graslanden worden nog steeds verbrand, omgeploegd en omgezet in weiland, wat een bedreiging vormt voor gekko’s die leven in rotspartijen of in de rotsen in het gebied.

Ons werk

DOC heeft zoogdierplagen uitgeroeid op verschillende eilanden voor de kust. Dit heeft niet alleen de lokale gekkopopulaties sterk geholpen, maar heeft het ook mogelijk gemaakt gekko’s van elders veilig naar eilanden te transloceren en nieuwe populaties te vestigen.

Een voorbeeld hiervan is de succesvolle translocatie van Pacifische gekko’s (H. pacificus) naar Lady Alice Island in de Hen and Chickens groep na de uitroeiing van de Pacific rat (kiore).

Sommige soorten kunnen in kleine aantallen overleven op eilanden in veilige toevluchtsoorden zoals steile kliffen, en hebben vele jaren nodig na de uitroeiing van de plaag om in aantallen toe te nemen en zich voldoende te verspreiden om detecteerbaar te worden.

Zone gekko’s (H. maculatus) werden bijvoorbeeld in 2004 voor het eerst op het eiland Tiritiri Matangi aangetroffen, nadat kiore in 1993 was uitgeroeid.

DOC blijft werken aan een beter begrip van welke soorten we hebben, waar ze worden aangetroffen en hoe gezond hun populaties zijn.

Er zijn drie grote onderzoeksprojecten aan de gang over Nieuw-Zeelandse gekko’s:

Ontwikkeling van monitoringtechnieken voor struikgekko’s

Gebieden bieden een habitat aan tot 64 hagedissensoorten in het land; boombewonende gekko’s vormen een groot onderdeel van deze diversiteit. Om op lange termijn onderzoek en monitoring van deze hagedissenpopulaties te kunnen uitvoeren, en om het succes van instandhoudingsbeheeractiviteiten te kunnen evalueren, moeten we geschikte gegevensverzamelings- en beheerssystemen ontwikkelen.

Harlekijngekko’s worden gebruikt als modelsoort. Deze soort bewoont extreme klimaten in de zuidelijke delen van Nieuw-Zeeland en Stewart Island/Rakiura, en heeft bijgevolg een ’traag’ levensgeschiedenisprofiel (zwangerschap overbrugt 3-4 jaar, en individuen zijn zeer langlevend).

Dit betekent dat ze een verhoogde gevoeligheid zal hebben voor bedreigingen die de volwassen dieren treffen, en kan dus fungeren als een nationale indicator voor de achteruitgang van de biodiversiteit.

Hagedissenverspreiding over Nieuw-Zeeland

De huidige verspreiding van Nieuw-Zeelandse hagedissen wordt niet alleen beïnvloed door factoren als biogeografie en geologie, maar ook door landontginning en invasies van zoogdier-predatoren. Deze laatste factoren kunnen verzacht worden door beheerspraktijken.

In dit project zullen we onze huidige kennis gebruiken om de omvang van waarschijnlijke vroegere verspreidingsgebieden van de gehele Nieuw-Zeelandse hagedissenfauna te voorspellen. Vervolgens zullen we deze in detail vergelijken met de huidige bekende verspreiding van verschillende soorten.

Dit zal ons in staat stellen om die soorten te identificeren die kunnen reageren op beheer en als bruikbare indicatoren voor de effectiviteit van het beheer kunnen fungeren.

Gecko conservation management units

We kunnen soorten niet in stand houden als we niet weten dat ze bestaan, of als we ze niet kunnen onderscheiden van andere, verwante soorten. Meer dan de helft van de bekende soorten Nieuw-Zeelandse gekko’s zijn niet formeel beschreven.

Dit project zal leiden tot de formele beschrijving en naamgeving van deze soorten, en de identificatie van kenmerken die een betrouwbare classificatie mogelijk maken.

U kunt helpen

Raporteer gecko waarnemingen

Raporteer alle gecko waarnemingen aan het dichtstbijzijnde DOC kantoor. Meld in het bijzonder waarnemingen van gekko’s in alpiene gebieden.

Noteer indien mogelijk de exacte locatie waar de gekko werd waargenomen, met inbegrip van details over de omringende habitat, en zijn kleur en geschatte grootte. Een foto is altijd van grote waarde.

Bied habitat voor gekko’s

U kunt gekko’s aanmoedigen om uw tuin te bezoeken door het verstrekken van stapels rotsen en grote gebieden van dichte, scheidende struiken bv. Coprosma spp. en Muehlenbeckia spp. Deze zullen niet alleen een veilige dekking bieden, maar zullen ook vruchten leveren en insecten aantrekken om zich mee te voeden.

Help de smokkel van gekko’s te stoppen

Eekhoorns worden bejaagd voor de illegale internationale reptielenhandel. U kunt helpen deze handel te stoppen door verdachte activiteiten en kentekennummers te melden bij de 24-uurs hotline, 0800 DOC HOT (0800 362 468).