De Ishtar Poort was de achtste poort van de stad Babylon (in het huidige Irak) en was de hoofdingang tot de grote stad. Het was een lust voor het oog; de poort was bedekt met lapis lazuli geglazuurde bakstenen die de gevel een juweelachtige glans zouden hebben gegeven. Afwisselende rijen van bas-reliëfs met leeuwen, draken en oerossen die machtige goden voorstelden, vormden de processieweg. De boodschap was natuurlijk dat Babylon beschermd en verdedigd werd door de goden, en dat men er verstandig aan deed dit niet uit te dagen. De prachtige poort, die was gewijd aan de Babylonische godin Ishtar, werd ooit gerekend tot de zeven wereldwonderen van de antieke wereld, totdat zij in de derde eeuw v. Chr. werd vervangen door de Vuurtoren van Alexandrië. Tegenwoordig bevindt zich een reconstructie van de Ishtar Poort, met gebruikmaking van originele bakstenen, in het Pergamon Museum in Berlijn.
De Babyloniërs waren aan het eind van de 7e eeuw aan de macht gekomen en waren erfgenamen van de stedelijke tradities die reeds lang in Zuid Mesopotamië bestonden. Zij regeerden uiteindelijk over een rijk dat in het Nabije Oosten even dominant was als dat van de Assyriërs vóór hen. Deze periode wordt het Neo-Babylonische Rijk genoemd omdat Babylon ook eerder aan de macht was gekomen en een onafhankelijke stadstaat was geworden, het beroemdst tijdens de regering van koning Hammurabi (1792 – 1750 v. Chr.). Met het herstel van de Babylonische onafhankelijkheid onder Nabopolassar brak een nieuw tijdperk van architectonische activiteit aan, en zijn zoon Nebukadnezar II maakte Babylon tot een van de wonderen van de antieke wereld.
Koning Nebukadnezar II (605 v.Chr.-562 v.Chr.) gaf rond 575 v.Chr. opdracht tot de bouw van de Ishtar Poort, die deel uitmaakte van zijn plan om de hoofdstad van zijn rijk te verfraaien. Onder zijn bewind werd Babylon een van de prachtigste steden van de antieke wereld. Hij gaf opdracht tot de volledige reconstructie van het keizerlijke terrein, met inbegrip van de herbouw van de Etemenanki ziggurat (de Tempel van Marduk) en hij wordt ook gecrediteerd voor de aanleg van de Hangende Tuinen van Babylon – naar men zegt gebouwd voor zijn vrouw Amyitis, die heimwee had.
Een moderne recreatie van de beroemde Ishtar-poorten van Babylon, die iets van de pracht van de stad laten zien. Beeldbron .
De Ishtar Poort was bijna 12 meter hoog en had een enorme voorkamer aan de zuidzijde. Het dak en de deuren waren gemaakt van cederhout, terwijl de omringende stenen waren bekleed met geëmailleerde tegels waarvan men denkt dat ze van lapis lazuli zijn, een diepblauwe halfedelsteen die sinds de oudheid gewaardeerd wordt om zijn intense kleur.
Door het poortgebouw liep de Processieweg, een met rode en gele bakstenen geplaveide gang van meer dan een halve mijl lang met muren van meer dan 15 meter hoog aan elke kant. De muren waren versierd met meer dan 120 afbeeldingen van leeuwen, stieren, draken en bloemen, gemaakt van geëmailleerde gele en bruine tegels, alsmede met inscripties met gebeden van koning Nebukadnezar aan de oppergod Marduk. Het was deze processieweg die naar de tempel van Marduk leidde. Elk jaar werden beelden van godheden voor de viering van het nieuwe jaar door de Ishtar Poort en langs de processieweg naar beneden gedragen.
Reconstructie van de Processieweg, met gebeeldhouwde leeuwen, draken en stieren langs het pad. Bron: Wikipedia
Stadsmodel van de hoofdprocessiestraat (Aj-ibur-shapu) richting Ishtar-poort in Babylon. Model in het Pergamon Museum. Bron: Wikipedia
Tijdens de opgravingen van Babylon, in de onmiddellijke nabijheid van de Ishtar Poort, werden talrijke fragmenten van bakstenen met resten van witgeglazuurde spijkerschrifttekens gevonden. De tekst werd gerestaureerd door vergelijking met een andere complete inscriptie op een blok kalksteen. Het was een opdracht van Koning Nebukadnezar II die de bouw en het doel van de poort verklaarde:
Ik, Nebukadnezar, koning van Babylon, de trouwe vorst, aangesteld door de wil van Marduk, de hoogste der vorsten, geliefd van Nabu, van voorzichtige raad, die geleerd heeft wijsheid te omhelzen, die hun goddelijk wezen doorgrondt en hun majesteit vereert, de onvermoeibare gouverneur, die de zorg voor de cultus van Esagila en Ezida steeds ter harte neemt en zich voortdurend bekommert om het welzijn van Babylon en Borsippa, de wijze, de nederige, de verzorger van Esagila en Ezida, de eerstgeboren zoon van Nabopolassar, de koning van Babylon.
De beide poortingangen van Imgur-Ellil en Nemetti-Ellil waren na de opvulling van de straat uit Babylon steeds lager geworden.
Daarom trok ik deze poorten af en legde hun fundamenten bij de waterspiegel met asfalt en bakstenen en liet ze maken van bakstenen met blauwe steen waarop prachtige stieren en draken waren afgebeeld.
Ik bedekte hun daken door er in de lengte majestueuze ceders overheen te leggen. Ik hing deuren van cederhout, versierd met brons, aan alle poortopeningen.
Ik plaatste wilde stieren en woeste draken in de poorten en versierde ze zo met weelderige pracht, zodat de mensen er vol verwondering naar konden staren.
Ik liet de tempel van Esiskursiskur (het hoogste feesthuis van Marduk, de Heer der Goden een plaats van vreugde en feest voor de grote en kleine goden) stevig bouwen als een berg in het voorterrein van Babylon van asfalt en gebakken bakstenen.
Bouwinscriptie van koning Nebukadnezar II. Bron: Wikipedia
De legendarische Ishtar Poort bleek een historische realiteit te zijn toen ze werd ontdekt en vervolgens opgegraven tussen 1902 en 1914 AD door Robert Koldewey, een Duitse architect en archeoloog die beroemd werd door zijn grondige opgravingen van de oude stad Babylon.
Deel 2 – De Ishtar Poort en de goden van Babylon
Featured image: Screenshot met de Ishtar Poort uit het spel 0 AD , historische strategie spel dat momenteel in ontwikkeling is door Wildfire Games.
Door April Holloway