B-17

B-17, ook wel Flying Fortress genoemd, Amerikaanse zware bommenwerper gebruikt tijdens de Tweede Wereldoorlog. De B-17 werd ontworpen door de Boeing Aircraft Company als antwoord op een specificatie van de Army Air Corps uit 1934 die vroeg om een viermotorige bommenwerper in een tijd waarin twee motoren de norm waren.

De bommenwerper was vanaf het begin bedoeld om strategische doelen aan te vallen door middel van precisiebombardementen bij daglicht, waarbij diep in vijandelijk gebied werd doorgedrongen door boven het effectieve bereik van luchtafweergeschut te vliegen. Turbomotoren met drukvulling (een unieke Amerikaanse ontwikkeling) moesten de nodige prestaties op grote hoogte leveren, en zware defensieve bewapening moest bescherming bieden tegen aanvallende jagers. Nauwkeurigheid moest worden bereikt met het Norden bommenvizier, ontwikkeld en in gebruik genomen in het grootste geheim gedurende de jaren 1930. De Norden bestond uit een gyroscopisch gestabiliseerd telescopisch vizier gekoppeld aan een elektromechanische computer waarin de bommenrichter gegevens invoerde voor hoogte, atmosferische omstandigheden, luchtsnelheid, grondsnelheid, en drift. Tijdens het afwerpen van de bommen was het vizier verbonden met de automatische piloot om het vliegtuig naar het precieze punt te leiden waar de bommen moesten worden afgeworpen. In de handen van een bekwame bombardier was de Norden een opmerkelijk nauwkeurig vizier.

Het eerste prototype van de bommenwerper vloog medio 1935, en de B-17 ging in 1937 op kleine schaal in productie. De eerste versies bleken kwetsbaarder voor aanvallen van jagers dan verwacht, maar tegen de tijd dat de B-17E versie in gebruik werd genomen kort voordat de Verenigde Staten in 1941 in de oorlog kwamen, was het vliegtuig uitgerust met geschutskoepels in de bovenromp, buik en staart. Alle koepels, behalve de laatste, waren elektrisch aangedreven en elk monteerde een paar 0,50-kaliber (12,7-mm) machinegeweren. Deze toegenomen vuurkracht maakte de B-17 tot een geduchte tegenstander voor vijandelijke jagers, vooral wanneer ze in strak gestapelde defensieve formaties vlogen voor wederzijdse bescherming. Het basiselement van een typische formatie was een squadron “box” van 9 of 12 vliegtuigen; drie squadron boxen verspringend verticaal en horizontaal vormden een groep, en drie groepen in het spoor vormden een gevechtsvleugel. De noodzaak om zulke strakke defensieve formaties boven Europa te houden bracht echter de nauwkeurigheid van het Norden bommenvizier in gevaar, omdat individuele bommenwerpers niet mogelijk waren zonder de formatie te doorbreken. Hele bomformaties moesten hun ladingen afwerpen op bevel van de hoofd-bommenrichter, en de onvermijdelijke kleine verschillen in timing en koers leidden tot versnipperde bompatronen.

De definitieve versie van de B-17 was het G-model, dat in de zomer van 1943 in dienst kwam. Bewapend met niet minder dan 13 0.50-kaliber machinegeweren, waaronder twee in een nieuwe “kin” koepel voor verdediging tegen frontale aanvallen, de B-17G vrij schitterde met machinegeweren. Het werd bediend door een bemanning van 10, waaronder de piloot, copiloot, navigator-radioman, bombardier, en kanonniers. Het dienstplafond van het vliegtuig van 25.000 tot 35.000 voet (7.500 tot 10.500 meter), afhankelijk van de bommenlast, plaatste het boven het ergste van het Duitse luchtafweergeschut, maar, vuurkracht niettegenstaande, bleken formaties van B-17’s niet in staat zich onbegeleid een weg te vechten naar doelen diep in Duitsland in het gezicht van vastberaden jager oppositie zonder buitensporige verliezen op te lopen. Diepe raids werden medio oktober 1943 afgeblazen en pas in februari 1944 hervat, toen lange-afstands escortejagers zoals de P-51 Mustang beschikbaar werden. Een bommenlast van 1.800 kg (4.000 pond) was typisch voor lange missies, hoewel de B-17 tot 3.600 kg (8.000 pond) intern kon vervoeren voor kortere afstanden op lagere hoogten en nog meer op externe rekken onder de vleugels. Deze grotere bommenlast werd met succes gebruikt bij aanvallen op de Duitse vliegtuig- en olie-industrie voor de invasie in Normandië in juni 1944 en bij “tapijt-bombardementen” ter ondersteuning van de geallieerde uitbraak in Groot-Brittannië en Noord-Frankrijk later die zomer.

Deelde de productie met de Douglas, Lockheed en Vega bedrijven, en Boeing zag toe op de productie van ongeveer 12.730 Vliegende Forten, die bijna allemaal werden ingezet voor bombardementen op grote hoogte boven Europa. Hoewel in kleinere aantallen geproduceerd dan zijn partner de B-24 Liberator, was de B-17, met superieure prestaties op grote hoogte en een grotere weerstand tegen gevechtsschade, de steunpilaar van de strategische bombardementscampagne. De B-17 had uitstekende vliegeigenschappen en werd, in tegenstelling tot de B-24, bijna universeel goed beoordeeld door degenen die ermee vlogen. Verouderd door de grotere en krachtigere B-29 Superfortress, diende de B-17 na de oorlog in kleine aantallen als een zoek-en-reddingsvliegtuig aangepast om reddingsvlotten per parachute te droppen.