09.06.2020
In Londen worden verschillende kunstwerken van Pablo Picasso verkocht aan de hoogste bieder. De veiling heeft ook oude familiewonden geopend die de schilder had toegebracht.
Toen de Spaanse schilder Pablo Picasso op 8 april 1973 overleed aan een hartaanval, liet hij niet alleen een enorm artistiek oeuvre van 50.000 werken na, maar ook genoeg familiedrama om meerdere generaties te beslaan. Hoewel hij talloze minnaars had, trouwde hij slechts met twee vrouwen. Officieel is er maar één wettige erfgenaam van zijn enorme nalatenschap: zijn kleindochter Marina Ruiz-Picasso.
De kunstenaar kreeg zijn eerste kind, Paulo, met de Russische danseres Olga Khokhlova, met wie hij in 1918 tijdens de Eerste Wereldoorlog trouwde. Paulo zou het enige familielid zijn geweest dat de onbetwiste erfgenaam is van het fortuin van zijn vader, maar hij stierf in 1975 aan alcoholisme.
Picasso verwekte later kinderen buiten het huwelijk, waaronder Maya in 1935, Claude in 1947 en Paloma in 1949. Pas na de dood van hun vader en een langdurige juridische strijd die in 1975 eindigde, werden de kleinkinderen erkend als rechtmatige erfgenamen van een deel van de nalatenschap van de schilder. Het betekende het begin van een nieuw hoofdstuk in een familiedrama dat tot op de dag van vandaag voortduurt.
Lees meer: Salvador Dali opgraving in vaderschapsrechtszaak begint
Gecompliceerde dynamiek
Het sudderende familiedispuut tussen Picasso’s tweede vrouw, Jacqueline Roque, en de kinderen van zijn vorige minnaars kookte over na Picasso’s dood in 1973. Picasso was in 1961 met Jacqueline getrouwd, na het overlijden van Olga, toen hij al 80 was. Omdat hij zijn nalatenschap van kunstwerken, villa’s en bezittingen tijdens zijn leven niet duidelijk had verdeeld, werd alles overgelaten aan advocaten om na zijn dood te verdelen.
Wat meer is, Picasso had een successierechten van enkele miljoenen francs op zijn bezittingen. Als gevolg daarvan werden 3.800 werken staatseigendom. Veel van deze stukken hangen nu in het Picasso Museum in Parijs, ’s werelds grootste museum gewijd aan de kunstenaar.
Logging his works
De vermaarde Parijse veilingmeester Maurice Rheims kreeg, samen met zijn assistenten, de opdracht om alle kunstwerken van Picasso systematisch te loggen. Hij werd ingehuurd door de Franse staat, die geïnteresseerd was in een zo volledig mogelijke inventarisatie.
Toen de inventarisatie begon, was het onduidelijk hoe lang het zou duren, meldt Francois Bellet, een van de assistenten van Rheims in een documentaire op de Duitse mediakanaal BR genaamd Picasso – His Legacy (2018): “Rheims ging ervan uit dat we drie maanden nodig zouden hebben, wat al een lange tijd was. En toen duurde het uiteindelijk vele jaren – van 1974 tot 1981,” zei hij.
Zijn werken bleven in opslag
In 1976 werd de hele nalatenschap van Pablo Picasso, inclusief zijn onroerend goed, land en waardevolle bezittingen, geschat op 3,75 miljard francs. Dit omvatte 1,3 miljoen dollar in goud, 4,5 miljoen dollar in contanten en zijn persoonlijke kunstcollectie met waardevolle werken van zijn kunstenaarsvrienden, waaronder Matisse, Miró en Cézanne. Uiteindelijk werd de artistieke nalatenschap van de beroemde schilder zelf getaxeerd op 1,4 miljard frank.
Marina Ruiz-Picasso, de dochter van Picasso’s oudste zoon Paulo en de enige aangetrouwde overlevende, was aanvankelijk overweldigd door haar enorme erfenis: “In het begin nam de staat een deel, als een soort successierechten. De rest werd verloot onder de individuele erfgenamen, als in een loterij. Ik wist niets van kunst. Alles wat ik weet over het werk van Picasso heb ik pas tijdens deze verdeling van de erfenis geleerd.”
De relatie met haar grootvader was moeizaam, en jarenlang liet ze zijn kunstwerken onaangeroerd in bewaring. In haar boek Picasso, My Grandfather uit 2001 schreef ze:
”Zijn briljante oeuvre eiste mensenoffers,” schrijft ze. ”Hij dreef iedereen die bij hem in de buurt kwam tot wanhoop en verzwolg hen. Niemand in mijn familie is er ooit in geslaagd om aan de wurggreep van dit genie te ontsnappen. Hij had bloed nodig om elk van zijn schilderijen te signeren: dat van mijn vader, van mijn broer, van mijn moeder, van mijn grootmoeder en van mij. Hij had het bloed nodig van degenen die van hem hielden – mensen die dachten dat ze van een mens hielden, terwijl ze echt van Picasso hielden.”
Schilderijen halen recordprijzen op veiling
De afgelopen jaren heeft Ruiz-Picasso verschillende schilderijen en tekeningen uit de erfenis geveild en miljoenen verdiend. Ze is een van de rijkste vrouwen van Zwitserland en woont in een villa aan het Meer van Genève.
Ruiz-Picasso heeft momenteel een collectie van 60 kunstwerken op de veiling bij Sotheby’s in Londen, waaronder schilderijen, tekeningen, keramiek, foto’s en zelfs oude kleurenpaletten uit zijn atelier. De veiling loopt van 8 tot 18 juni 2020 en zal naar verwachting miljoenen opbrengen.
Zijn ateliers waren volgepropt met schetsen en contouren van talloze portretten. De beroemde schilder werkte het liefst met modellen die de hele dag in de buurt zouden zijn, zoals familieleden, echtgenotes en kinderen. Stilzitten was voor Picasso een onderdeel van de normale dagelijkse routine.
Picasso ontmoette Jacqueline Roque in 1952 in de pottenbakkerij in Madoura waar zijn keramiek werd gebakken. Toen Picasso in 1961 met haar trouwde, was hij al 80 jaar oud, en zij 34. Zij hielp hem bij zijn werk en beschermde hem tegen de buitenwereld. Zij bleef zijn metgezel, muze en model tot aan zijn dood in 1973. Hij maakte meer dan 400 portretten van haar.
Een van zijn muzen was de 19-jarige Sylvette David uit Engeland, die Picasso in 1954 had ontmoet. Hij was helemaal in de ban van de jonge blonde vrouw en maakte binnen een maand 50 tekeningen, schilderijen en beeldhouwwerken van haar. Haar handelsmerk paardenstaart werd trendy in de jaren 1950.
Picasso’s vrienden komen ook in zijn oeuvre voor, waaronder de schilder Amadeo Modigliani (links, met Picasso, midden, en kunstcriticus André Salmon, rechts). Deze foto werd genomen door Jean Cocteau in 1916 voor hun favoriete koffiehuis in Parijs, Café de la Rotonde. Cocteau werd ook verschillende keren geportretteerd door Picasso.
Gedurende zijn hele leven ontwikkelde Pablo Picasso hechte vriendschappen met zijn kunsthandelaars, vooral met Daniel-Henry Kahnweiler. In 1907 opende de Duits-Franse kunsthistoricus een kleine galerie in Parijs, waar hij exclusieve contracten sloot met kunstenaars die later beroemd zouden worden – onder wie Picasso. In 1910 schilderde hij dit kubistische portret van Kahnweiler.
De binnenwereld van zijn atelier voldeed volledig aan de eisen van een geobsedeerd kunstenaar als Picasso. Eenvoudige vazen, schalen of de buste van een vrouw dienden als model voor schetsen of een groot olieverfschilderij. Als schilder en tekenaar bleef hij lange tijd trouw aan zijn thema’s, die steeds weer in andere versies in zijn werken opdoken.
Ondanks al zijn harde werk vond Picasso wel tijd voor humor, en maakte hij cartoons gewoon voor de lol. In dit geval verfraaide hij een pin-up foto uit een filmtijdschrift van Esther Williams met een portrettekening van zijn kunstenaarsvriend Juame Sabartés. De Hollywood-actrice werd beroemd door de zwemscènes in haar films. Onder haar bewonderaars was ook Picasso.
Na talrijke liefdesaffaires ontmoette de jonge schilder in 1917 de Russische ballerina Olga Khokhlova en trouwde met haar. Zij gaf vrijwillig haar carrière bij de wereldberoemde “Ballets Russes” op – en vergemakkelijkte zijn toegang tot exclusieve Parijse kringen. De Picasso-tentoonstelling in de National Portrait Gallery in Londen, die loopt tot 5 februari 2017, wijdt een hele zaal aan portretten van haar.