Als u zich voorbereidt op uw PMI PMP-examen, zult u de basisprincipes willen begrijpen van kwalitatieve risicoanalyse (QLRA) en kwantitatieve risicoanalyse (QTRA), beide processen die deel uitmaken van het kennisgebied “Project Risk Management”. Hoewel deze twee concepten vergelijkbaar klinken en beide gebruik maken van getallen bij het beoordelen van risico’s, zijn ze helemaal niet hetzelfde. Testdeelnemers raken vaak verward over hoe ze werken, hoe ze verschillen en welke unieke rollen ze spelen. En wat de verwarring nog groter maakt, is dat QTRA optioneel kan zijn! Zowel QLRA als QTRA zijn krachtige risicoanalyses, en beide hebben een plaats in projectrisicobeheer. In dit artikel leg ik hun verschillende rollen uit, laat ik zien waar ze verschillen en illustreer ik wat er gebeurt als beide worden gebruikt.
The PM Book of Knowledge risk management knowledge area has six processes that interact with each other:
Alle mogelijke risico’s worden geïdentificeerd in het proces “risico’s identificeren” en in een projectdocument gezet dat het “risicoregister” wordt genoemd. Vervolgens wordt een kwalitatieve risicoanalyse uitgevoerd. Van daaruit kan zij leiden tot een kwantitatieve risicoanalyse of rechtstreeks tot een risicoresponsplanning. Met andere woorden, kwantitatieve risicoanalyse is optioneel, zoals aangegeven door de stippellijn. Als zowel QLRA als QTRA worden uitgevoerd, liggen ze dicht bij elkaar en wordt het risicoregister voor beide soorten processen bijgewerkt.
In zijn eenvoudigste vorm is QLRA het proces van het evalueren van individuele risico’s uit de fase “Identify Risks” voor hun waarschijnlijkheid of waarschijnlijkheid dat ze zich voordoen (de “P”-waarde), vermenigvuldigd dat met de impact die het risico zou kunnen hebben op de projectdoelstelling (de “I”-waarde) en vervolgens het prioriteren van de risico’s op basis van hun uiteindelijke “risicoscore.”
QTRA is het proces van het verstrekken van numerieke schattingen van het totale effect van risico’s op de projectdoelstellingen wanneer alle risico’s tegelijkertijd worden beschouwd. De numerieke schattingen zijn gewoonlijk in termen van tijdschema en kosten. De geprioriteerde lijst van risico’s die in het QLRA-proces is gemaakt, wordt verder bijgewerkt in het QTRA-proces, op basis van de numerieke schattingen.
Waarom is QTRA optioneel? Als projectmanager opereert u in een zeer beperkte omgeving. Soms moet je iets weglaten omdat je tijd of budget tekort komt, vooral bij kleinere projecten. Waarom zou je dan überhaupt QTRA uitvoeren? Daar gaan we zo op in.
Wanneer alleen kwalitatieve risicoanalyse wordt uitgevoerd op een project, staat dat bekend als “gedeeltelijke risicoanalyse.”
Hoe QLRA en QTRA van elkaar verschillen
Het fundamentele verschil tussen QLRA en QTRA is dat de eerste betrekking heeft op individuele risico’s van een project, terwijl de tweede het totale projectrisico in aanmerking neemt. Het totale risico voor het project is het gevolg van het gecombineerde effect van alle risico’s en hun mogelijke onderlinge afhankelijkheid en correlaties. Het totale risico geldt voor het project als geheel, en niet voor afzonderlijke activiteiten of kostenposten in het project.
Merk op dat zowel QLRA als QTRA cijfers gebruiken voor de risicowaardering en de prioritering van risico’s. Maar QLRA is een subjectieve evaluatie, terwijl QTRA objectiever is in termen van waarde of kosten. Bij QLRA kan de risicoclassificatie bijvoorbeeld “5” of “10” zijn na vermenigvuldiging van de P- en I-waarden van de afzonderlijke risico’s. Voor QTRA stelt u de totale kosten- of tijdimpact op het project vast, zoals: “$25.000.”
Laten we eens kijken naar een voorbeeld van een risicoregister dat is samengesteld via het proces “Identify Risks”. In dit voorbeeld staan positieve risico’s bekend als kansen en negatieve risico’s als bedreigingen.
In QLRA worden de waarschijnlijkheids- en impactwaarden toegewezen en wordt de risicoscore bepaald. De waarschijnlijkheidswaarden kunnen in tekstvorm zijn (laag, gemiddeld, hoog), grafisch (rood, oranje, groen) of numeriek (1 voor lage risico’s, 5 voor hoge risico’s of ergens daartussenin). Aan elk risico wordt een waarschijnlijkheidswaarde en een impactwaarde toegekend en de risicoscore wordt berekend. Het is niet ongebruikelijk om de numerieke en grafische waarden te combineren tot een kleurgecodeerde indicator.
Het bijgewerkte risicoregister in bovenstaande figuur, dat de output van het QLRA-proces samenvat, staat soms bekend als het “kwalitatieve risicoregister”. Het register kan andere informatie bevatten, zoals de identificatiedatum, de identificerende persoon, de oorzaak, het effect en de risicoblootstelling. Op basis van de risicoscores bepaalt u de prioriteit van de risico’s; als de score de risicotolerantiegrenzen voor uw organisatie overschrijdt, weet u dat u een risicorespons moet nemen.
Zoals ik al eerder opmerkte, wordt QTRA uitgevoerd na QLRA. In de QTRA kwantificeert u een aantal van de punten uit de kwalitatieve risicoregisters en kent u een kostenwaarde toe. Het bijgewerkte risicoregister, zoals hieronder afgebeeld, wordt ook wel het “kwantitatieve risicoregister” genoemd.”
Merk op dat het register ook andere informatie kan bevatten, zoals onder meer de activiteiten van het project die gevolgen ondervinden, de correlatie en de details van de probabilistische verdeling. In mijn voorbeeld heb ik gebruik gemaakt van de verwachte monetaire waarde techniek (EMV) voor verdere prioritering en de daaropvolgende risico-respons planning op de gekwantificeerde risico’s.
Verschillen tussen Kwalitatieve en Kwantitatieve Risicoanalyse
Naast de verschillen tussen QLRA en QTRA die ik al heb genoemd, zijn er nog andere, die ik heb samengevat in de onderstaande tabel.
| Qualitative Risk Analysis (QLRA) | Quantitative Risk Analysis (QTRA) |
|---|---|
| Wordt als eerste uitgevoerd. | Uitgevoerd nadat kwalitatieve analyse is uitgevoerd. |
| Dient altijd te worden uitgevoerd. | Kan optioneel zijn. |
| Bekijkt individuele projectrisico’s. | Bekijkt de gecombineerde effecten van risico’s op het project als geheel om een algemeen projectrisico te bepalen. |
| Dagelijkse risicobeheersing is gericht op individuele projectrisico’s. | Overkoepelend projectrisico is belangrijk voor strategische besluitvorming en projectgovernance. |
| Voor kleinere projecten is QLRA voldoende. QTRA is tijdrovend en daarom wellicht niet gewenst. | Voor grote projecten is QTRA nodig om het totale risico van het project te kennen. |
| Het gaat om de discrete waarschijnlijkheid dat het risico zich voordoet en de impact. | Het gaat om probabilistische verdelingen (discreet of continu) om de waarschijnlijkheid en de impact van het risico te karakteriseren. |
| Risicoschaal is kwalitatief en kan tekstueel zijn (laag, gemiddeld, hoog), met kleuren gecodeerd, numeriek (van 1 tot 5) of een of andere combinatie. | Risicoschaal en scores zijn kwantitatief, meestal gespecificeerd in termen van geld en planning. |
| Eerste niveau van risicoprioritering gebeurt in QLRA. De “P” en “I” waarden worden bepaald en de prioriteit wordt bepaald, gebaseerd op “risicohouding” — in welke mate individueel risico of algemeen projectrisico van belang is. |
In QTRA, vindt verdere prioritering plaats op basis van kostenimpact en/of planningimpact. Op deze geprioritiseerde lijst, wordt de risicorespons gepland. |
| Risk watch list, een lijst van risico’s met lage prioriteit (die met lage waarschijnlijkheids- en impactwaarden) wordt hier gecreëerd. Voor de risico’s op de watch list wordt geen risicorespons gepland, maar ze worden bewaard voor toekomstige monitoring. | Niet van toepassing |
| In de QLRA wordt de urgentie van risico’s beoordeeld. Risico-urgentie geeft aan hoe dichtbij een risico is. Risico-urgentie wordt ook wel risico-nabijheid genoemd. | Niet van toepassing |
| De beheersbaarheid van een risico, die aangeeft hoe beheersbaar een risico is, wordt in QLRA gecontroleerd. Hier wordt de beslissing genomen om door te gaan, te stoppen of de klant van het risico op de hoogte te stellen. | Niet van toepassing |
| Niet van toepassing | In QTRA worden ramingen voor de reserve voor onvoorziene uitgaven bepaald. Reserve voor onvoorziene uitgaven wordt toegewezen voor bekende risico’s die niet proactief kunnen worden beheerd. |
| Betrouwbaarheidsgraad voor totaal risico is onbepaald. | Betrouwbaarheidsgraad voor totaal risico is bepaald (bijvoorbeeld 80e percentiel of 75e percentiel). Dit wordt opnieuw bekeken wanneer het geïdentificeerde risico zich voordoet of niet langer actueel is. |
| Niet van toepassing | In QTRA wordt risicoaggregatie toegepast. Zo kunnen bijvoorbeeld vijf kleine, gerelateerde risico’s samen een groot risico vormen voor het project als geheel. Geaggregeerde risico’s worden in aanmerking genomen bij het plannen van risicoresponsen en een generieke respons kan worden ontwikkeld. |
| Niet van toepassing | Gebruikt kwantitatieve methoden zoals gevoeligheidsanalyse, tornadodiagram en verwachte monetaire waarde. |
| Niet van toepassing | Gebruikt projectmodellen, zoals een planningsmodel of een kostenraming. Een probabilistische verdeling kan erop worden toegepast en vele malen worden herhaald, zoals in Monte Carlo-simulatie. Hiermee kunnen we de waarschijnlijkheid van projectafronding op schema en de waarschijnlijkheid van het binnen budget brengen van het project kennen. |
Zowel kwalitatieve als kwantitatieve risicoanalyse zijn belangrijk voor projectrisicobeheer. Als aspirant voor PMP certificering, moet u weten dat zowel QLRA en QTRA een verschillende rol spelen in project risicomanagement. Ook moet u de belangrijkste verschillen tussen hen te begrijpen om uw examen.
Sorterende afbeelding met dank aan California Avocado Commission onder een Creative Commons Attribution 2.0 Generic (CC BY 2.0) licentie.
Related Content
Webinars (bekijk nu gratis!):
“EVM” – Earned Value Management – Niet alleen een andere 3-letter acroniem!
Webinar: Risicomanagement met Microsoft Project en Project Server
Artikelen:
PMP® Prep: Inzicht in Internal Rate of Return
PMP® Prep: EAC en ETC berekenen voor prognoses