Privacy & Cookies
Deze site maakt gebruik van cookies. Door verder te gaan, gaat u akkoord met het gebruik ervan. Meer informatie, waaronder hoe u cookies kunt beheren.
BY COLIN HEMEZ
Midden november 2016 kondigde de Food and Drug Administration van de Verenigde Staten aan dat het nu van alle bloedbanken in het land eist dat ze bloeddonaties testen op het Zika-virus. Veel banken zijn al begonnen met de naleving, en de resultaten suggereren dat de Zika-prevalentie extreem laag blijft in de Verenigde Staten – van de 800.000 donaties die sinds mei zijn geëvalueerd, zijn slechts ongeveer 40 positief getest op het virus (en verschillende daarvan zijn sindsdien als vals-positieven beschouwd).
Goed nieuws voor Amerikanen, dus. En er is ook goed nieuws voor de rest van de wereld: Op 18 november verklaarde de Wereldgezondheidsorganisatie dat Zika niet langer een “noodsituatie op het gebied van de volksgezondheid van internationaal belang” is, een status die alleen wordt toegekend aan de meest urgente volksgezondheidskwesties. Toch blijft de schade die Zika heeft aangericht – en zal blijven aanrichten – aan gemeenschappen en economieën aanzienlijk. De Wereldbank schat dat Zika Latijns-Amerika en het Caribisch gebied alleen al in 2016 ongeveer 3,5 miljard dollar zal kosten, exclusief de inkomsten die verloren gaan door verminderd toerisme1.
Als de epidemie en de economische kosten ervan na verloop van tijd afnemen, zal één Zika-geassocieerde kostenpost zeker in de Verenigde Staten blijven: het testen van bloeddonaties op het virus. De aankondiging van de FDA vestigt de aandacht op de kosten in verband met bloeddonatie. Het vestigt ook de aandacht op mondiale problemen met de kosten en het misbruik van de bloedvoorziening die moeten worden aangepakt om aan de toenemende vraag te blijven voldoen.
Bloedtransfusie is zeer gebruikelijk in de Verenigde Staten, en de vraag naar bloed neemt elk jaar toe. Eén op de zeven ziekenhuispatiënten heeft bloed nodig. In 2006 werden in Amerikaanse ziekenhuizen ongeveer 15 miljoen eenheden bloed getransfundeerd2. (Een “eenheid” wordt gedefinieerd als 525 milliliter bloed, wat ongeveer gelijk is aan een halve liter. Een gemiddelde volwassene heeft ongeveer negen tot tien liter bloed in zijn lichaam). Tegen 2011 was het aantal transfusies in de Verenigde Staten gestegen tot ongeveer 21 miljoen eenheden, tegen een kostprijs van ongeveer 210 US dollar per eenheid bloed die aan het ziekenhuis wordt toegediend 3. De kosten voor individuele patiënten lopen sterk uiteen, afhankelijk van hoe en waarom het bloed wordt gebruikt; voor patiënten die een orgaantransplantatie krijgen, kunnen de kosten van bloed alleen al gemakkelijk oplopen tot meer dan US $ 38004. Ook de vraag naar bloed neemt wereldwijd toe. Zo bedroeg de vraag naar bloed in China in 2015 meer dan 8000 ton. Dat komt overeen met ongeveer drie zwembaden ter grootte van een olympisch zwembad5.
Wanneer een individu bloed doneert, gaat een groot aantal kleine uitgaven naar het testen, bewaren, vervoeren en uiteindelijk gebruiken van het bloed voor een patiënt die het nodig heeft. Deze kleine uitgaven leiden samen tot de hoge kosten per eenheid bloed die we vandaag de dag zien4. Zowel de donor als de patiënt moeten worden getest op bloedgroepcompatibiliteit – verschillende mensen behoren tot verschillende bloedgroepen, en transfusies zijn alleen veilig tussen mensen van bepaalde bloedgroepen. Alle bloedmonsters moeten ook worden getest op een reeks ziekteverwekkers, waaronder HIV, hepatitis B en C, het West-Nijlvirus, en, sinds vorige week, het Zika-virus. Ziekenhuizen maken ook kosten voor vervoer en voorraden in verband met de afname en transfusie van bloed. Nieuwe “risicobeperkende” technologieën, die proberen bloedtransfusie zo veilig mogelijk te maken, dragen ook bij aan de kosten.
De kosten van bloedtransfusie zijn hoog in de Verenigde Staten en maken ongeveer 1% van de begroting van ziekenhuizen uit. In lage- en middeninkomenslanden zijn ze echter astronomisch hoog. In 2013 kostte een eenheid bloed ongeveer 120 dollar in Zimbabwe, wat overeenkomt met een achtste van het bbp per hoofd van de bevolking van het land.6 De redenen voor de hoge kosten van bloed in lage- en middeninkomenslanden zijn dezelfde als die voor de hoge kosten van bloed in landen met een robuuste gezondheidsinfrastructuur zoals de Verenigde Staten: testen, vervoer, opslag, transfusie, en materiaal- en arbeidskosten. Voeg daarbij de steeds langer wordende lijst van ziekteverwekkers waarop bloed moet worden getest, en het is gemakkelijk te zien hoe de kosten stijgen. In feite zou de nooit aflatende vraag naar bloedtransfusies een van de belangrijkste motivaties moeten zijn voor het vinden van snelle, goedkope diagnosemiddelen voor bestaande en opkomende infectieziekten; alleen al het testen op Zika kost tot $10 per eenheid gedoneerd bloed.
Een ander belangrijk voorbehoud bij de hoge kosten van bloeddonatie is het misbruik van de bloedvoorraad. Artsen in de Verenigde Staten hebben de neiging om te veel bloedtransfusies voor te schrijven, vaak ten koste van de gezondheid van de patiënt. In 2009 voerde Stanford Hospital and Clinics, in een poging de kosten te drukken, een onlinesysteem in dat artsen verplichtte de transfusierichtlijnen te raadplegen alvorens een bloedbestelling van een patiënt goed te keuren. Door deze eenvoudige herinnering daalde het aantal bloedtransfusies in het ziekenhuis met 24%, waardoor het ziekenhuis jaarlijks naar schatting 1,6 miljoen dollar kon besparen op zijn budget van 7 miljoen dollar voor bloedaankopen. Nog bemoedigender was het effect dat dit systeem had op de resultaten voor de patiënt. Onder de patiënten die tijdens hun verblijf in het Stanford-ziekenhuis bloedtransfusies ontvingen, daalde het sterftecijfer van 5,5% tot 3,3% en de verblijfsduur van 10,1 tot 6,2 dagen.7 Hoewel andere factoren, zoals verbeterde transfusietechnologieën, waarschijnlijk hebben bijgedragen tot de dramatische verbetering van de gezondheidstoestand van de patiënten, geeft de interventie van Stanford aan dat een beter gebruik van de bloedvoorraad een win-win-situatie kan zijn. Patiënten krijgen over het algemeen betere prognoses in de kliniek en ziekenhuizen besparen flink op de kosten.
De recente verordening van de FDA om alle bloeddonaties in de VS te testen op Zika is weer een stap in de richting van het creëren van een bloedvoorziening die veilig en robuust genoeg is om de toenemende vraag bij te houden. Dit is ongetwijfeld een positieve stap. Om een bloedvoorziening tot stand te brengen die zowel veilig als betaalbaar is, is echter meer nodig dan het testen op ziekteverwekkers. Onderzoekers moeten nieuwe, goedkopere instrumenten ontwikkelen om alle tests uit te voeren die nu al vereist zijn in de bloedtransfusiepijplijn, en de interventie van Stanford wijst erop dat ziekenhuizen de standaard bloedtransfusiepraktijken opnieuw moeten evalueren. Met een stijgende vraag naar bloed over de hele wereld, moeten ambtenaren een mondiale kijk hebben bij het implementeren van hun oplossingen.
Colin Hemez is een junior in het Ezra Stiles College met als hoofdvakken biomedische techniek en kunstgeschiedenis. Hij kan worden gecontacteerd op [email protected]
- Panzer, J., Saavedra, P., et al. (2016). De economische kosten op korte termijn van Zika in Latijns-Amerika en het Caribisch gebied (LCR). Wereldbank Groep.
- Oge, T., Kilic, C. H., and Kilic, G. S. (2014). Economische impact van bloedtransfusies: Balanceren tussen kosten en baten. The Eurasian Journal of Medicine, 26. 47-49.
- Toner, R.W., Pizzi, L., Leas, B. et al. (2011). Costs to hospitals of acquiring and processing blood in the US. Appl Health Econ Health Policy, 9. 29.
- Kacker, S., Frick, K. D., and Tobian, A. A. R. (2013). De kosten van transfusie: economische evaluaties in transfusiegeneeskunde, deel 1. Transfusie, 53. 1383-1385.
- Wood, L. (2016). China’s Blood Product Industry Report 2016 – 8.000 Tons of Blood Plasma was Needed to meet the Demand of Chinese Market in 2015 – Research and Markets. PR Newswire. Retrieved from http://www.prnewswire.com/news-releases/chinas-blood-product-industry-report-2016—8000-tons-of-blood-plasma-was-needed-to-meet-the-demand-of-chinese-market-in-2015—research-and-markets-300249178.html.
- Mafirakureva, N., et al. (2016). De kosten van het produceren van een eenheid bloed in Zimbabwe. Transfusie. Transfusion, 56. 628-636.
- Anthes, E. (2015). Save Blood, Save Lives. Nature, 520. 24-26.
.