Oryginalna wersja tej historii została opublikowana na stronie Timbuktu Travel.
Co sprawia, że milion gnu wstaje i rusza jednocześnie?
Co jest tym zmysłem, który wyzwala w nich energię do rozpoczęcia 1000-kilometrowej wędrówki – w jakiś sposób wiedzą, że jest to właściwa rzecz do zrobienia?
Jest połowa marca w północnej Tanzanii, a tysiące zwierząt radośnie przemierzają falujące równiny Serengeti. Samice gnu właśnie zrzuciły swoje cielęta w pięknym pokazie nowego życia, gdy młode potykają się i zataczają na nogi i w ciągu kilku minut są już na nogach. Wciąż jest mnóstwo jedzenia i życie musi wydawać się idylliczne dla antylop gnu.
A jednak jedna, dwie, a może kilkaset antylop gnu wyczuwa coś w powietrzu.
Z jakiegoś powodu kilka zwierząt decyduje się ruszyć. Po prostu wstają i idą, a reszta zaczyna podążać za nimi.
Tak właśnie: rozpoczął się największy ruch ssaków lądowych na ziemi; wielka migracja gnu.
Jest to wędrówka, podróż w obie strony, o długości około 1000 kilometrów, przez dwa kraje (Tanzanię i Kenię), przez równiny, gdzie drapieżniki – lew, gepard i lampart – czekają, aby je oderwać, przez wzgórza i przez rzeki, gdzie czekają krokodyle; walcząc z chorobami, głodem, pragnieniem i zmęczeniem; z około 250 000 zwierząt ginących po drodze.
Pomimo całej tej zawieruchy przed sobą, bez zarzutu, idą.
Dlaczego to robią?
Dlaczego, skoro większość antylop gnu w Afryce nie migruje, zwierzęta z ekosystemów Mara/Serengeti ryzykują wszystko w jednej szalonej podróży?
Żaden naukowiec ani przyrodnik nie był jeszcze w stanie odpowiedzieć na to pytanie w sposób rozstrzygający. Ale są pewne teorie.
Badania z wykorzystaniem zdjęć lotniczych pokazują niezwykły poziom organizacji w strukturze stad antylop gnu, gdy zaczynają się przemieszczać. Grupy wykazują falisty front, który wije się jak głowa roju. Ta niesamowita struktura nie może być widoczna dla każdego gnu, co oznacza, że istnieje pewien stopień podejmowania decyzji pomiędzy zwierzętami. Czy jest tam jakiś rodzaj przywództwa wyświetlany; może forma komunikacji, o której jeszcze nie wiemy?
Niektórzy naukowcy wierzą, że gnu są motywowane przez chemię trawy. Stada są przyciągane do wyższych poziomów fosforu i azotu, który zmienia się w odpowiedzi na deszcze. Więc może gnu są po prostu po ich smaku.
To może być po prostu instynkt. Dowody kopalne sugerują, że gnu wędrowały po równinach Afryki Wschodniej przez ponad milion lat. W ten sam sposób ich ciało każe im biec, gdy lew wyłania się z trawy, być może instynkt migracji został zakodowany w DNA zwierząt w ciągu wielu lat ewolucji.
Może po prostu wiedzą – i dlatego po prostu idą.
Choćby powód, ponad 1,5 miliona zwierząt rozpoczyna podróż, która niewątpliwie spowoduje śmierć wielu z nich, ale także przyniesie życie wielu innym zwierzętom, gdy podążają za deszczami w poszukiwaniu zielonych, bogatych w składniki odżywcze pól, które podtrzymają następne pokolenie.
And so they charge onwards.
Jest połowa lipca, a stada zostały trekking przez równiny kołdry Serengeti przez ponad trzy miesiące.
Zwierzęta są zmęczone, głodne, a tysiące zostały utracone przez drapieżniki, choroby i zmęczenie. W tym momencie podróży, antylopy gnu prawdopodobnie zastanawiają się, co zrobiły i dlaczego, u licha, powinny kontynuować wędrówkę.
Ale zanim będzie łatwiej, będzie trudniej.
Zanim dotrą do bujnych łąk Masai Mara, muszą pokonać ostatnią przeszkodę – rzeki.
Tłumy zwierząt gromadzą się tysiącami na brzegach wielkich rzek Grumeti i Mara, i czekają. Budują swoją odwagę, energię i motywację. Wydaje się, że nigdy tego nie zrobią, jakby to była dla nich zbyt duża bariera do przekroczenia. Ale w ten sam nieopisany sposób, w jaki wędrówka rozpoczęła się jakieś 4 miesiące wcześniej, jedno odważne antylopy gnu wykonują pierwszy ruch – pierwszy skok. Wlewają się do rzeki jak mrówki, skacząc, becząc, dzwoniąc – crescendo adrenaliny i instynktu.
Jedno ciekawe badanie porównało przeprawy gnu do rodzaju „inteligencji roju”. Z zewnątrz przejścia wydają się być szaleńcze i nieobliczalne – prawie jak masowe samobójstwo – ale zwierzęta są w rzeczywistości systematycznie badające i pokonujące przeszkodę jako jedna jednostka – lub rój.
Jest prawie październik i większość dudniącego stada przedostała się przez rzeki Grumeti i Mara.
Zmęczone i przestraszone, gromadzą się na rozległych dywanowych równinach Masai Mara, gdzie nowe, bogate w składniki odżywcze trawy rozciągają się aż po horyzont. To musi czuć się jak w niebie dla zwierząt.
Przybyły.
Po tak długiej podróży, można przypuszczać, że gnu mogą czekać i cieszyć się łupami swojej wędrówki. A może po prostu zatrzymać się na jakiś czas.
Ale gdy zaczyna się listopad, chmury burzowe zbierają się w oddali, a antylopy gnu wąchają powietrze, kopią ziemię i ruszają w drogę.
Okrążają wschodnie obrzeża Mara, pokonując po raz kolejny potężną rzekę Mara, a następnie wracają na ostatnią prostą swojej podróży. Wędrują przez zachodnie Loliondo i obszar Lobo w Parku Narodowym Serengeti, wracając do zielonych pędów, które pojawiają się po deszczach na równinach z krótką trawą w południowej części Serengeti.
Jest już grudzień, a zmęczone stada przybywają do południowego Serengeti po swojej epickiej, całorocznej wędrówce.
Matki antylop gnu są ciężkie z ciążowymi brzuchami, a cielęta, gdy tylko się zadomowią, spadają na świeżą trawę. W ciągu kilku minut, koślawe cielęta stają na nogi, w jakiś sposób wyczuwając, że wkrótce muszą być silne i niezależne.
Dlaczego?
Czają się na nie drapieżniki, a młode wiedzą, że mają przed sobą długą podróż.