Zelfwaardering

Zelfwaardering is de mate waarin iemand zich zelfverzekerd, waardevol en het respect waard voelt. Het bestaat op een continuüm van hoog tot laag. Waar iemands gevoel van eigenwaarde op dit spectrum valt, kan van invloed zijn op iemands algehele welzijn.

Mensen met een hoog gevoel van eigenwaarde voelen zich vaak goed over zichzelf en hun vooruitgang door het leven. Mensen met een laag gevoel van eigenwaarde voelen vaak schaamte en zelftwijfel. Ze besteden vaak veel tijd aan zelfkritiek. Een laag gevoel van eigenwaarde is een symptoom van verschillende psychische aandoeningen, zoals angst en depressie.

Een laag gevoel van eigenwaarde is niet opgenomen als een eigen diagnose in het Diagnostic and Statistical Manual (DSM-V) van de APA. Toch zijn de symptomen en effecten ervan zeer reëel. Mensen die hun gevoel van eigenwaarde willen verbeteren, kunnen hulp krijgen van een therapeut.

• Herkennen van een laag gevoel van eigenwaarde
• Effecten van een laag gevoel van eigenwaarde
• Hoe een laag gevoel van eigenwaarde zich ontwikkelt
• Marginalisatie en zelf-Esteem

Herkenning van lage zelfwaardering

Zelfwaardering berust op overtuigingen over zichzelf. Mensen met een laag gevoel van eigenwaarde hebben dus waarschijnlijk een lage dunk van zichzelf. Ze kunnen zichzelf vergelijken met anderen en zichzelf dan als minderwaardig beschouwen.

Mensen kunnen op verschillende manieren omgaan met een laag gevoel van eigenwaarde. Volgens het Counseling and Mental Health Center van de Universiteit van Texas in Austin, vertoont een laag gevoel van eigenwaarde zich vaak in een van de volgende drie patronen:

1. Bedriegersyndroom: Een persoon gebruikt prestaties of vals zelfvertrouwen om zijn onzekerheden te maskeren. Ze zijn bang dat falen hun ware, gebrekkige zelf zal onthullen. De persoon kan perfectionisme of uitstelgedrag gebruiken om met deze angst om te gaan.
2. Rebellie: Een persoon doet alsof het hem niet kan schelen wat anderen van hem denken. Hun gevoelens van minderwaardigheid kunnen zich uiten in woede of verwijten. Zij kunnen zich gedragen door het gezag te tarten of wetten te overtreden.
3. Slachtofferschap: Een persoon gelooft dat hij hulpeloos is in het aangezicht van uitdagingen. Hij kan zelfmedelijden gebruiken om te voorkomen dat hij zijn situatie verandert. Ze vertrouwen vaak op anderen om hen te redden of te leiden.

Intern, slechte zelfwaardering manifesteert zich vaak als zelfkritiek. Veel voorkomende voorbeelden van negatieve zelfpraat zijn:

• Er is niets dat ik echt leuk vind aan mezelf.
• Ik zal het nooit goed genoeg doen op school of werk om te slagen.
• Ik ben het niet waard om dingen te zoeken die mij interesseren.
• Andere mensen verdienen het meer om gelukkig te zijn.
• Niemand wil horen over mijn leven of de problemen waar ik mee zit.
• Het is allemaal mijn schuld dat ik geen mensen kan vinden die goed voor me zijn. Goede mensen zouden toch niet bij me willen zijn.

Na verloop van tijd kunnen negatieve gedachten zo vaak voorkomen dat de persoon ze als een feit beschouwt. Wanneer ze in een lus worden geplaatst, kan dit denkproces zeer schadelijk zijn.

Gevolgen van laag zelfvertrouwen

De cyclus van zelfkritiek kan iemands levensvreugde wegnemen. Ze kunnen stoppen met hobby’s die ze ooit leuk vonden uit angst voor oordeel. Gevoelens van woede, schuld of verdriet kunnen hen ervan weerhouden te genieten van de activiteiten die ze wel proberen. Sommige mensen kunnen zelfvernietigend gedrag vertonen, zoals het misbruiken van middelen of het verwaarlozen van hygiëne.

Zelftwijfel kan de productiviteit op het werk of op school belemmeren. Iemand kan zich zo veel zorgen maken over de mening van anderen dat hij zich niet concentreert op de taak die hij moet uitvoeren. Hij kan het nemen van risico’s of het stellen van doelen uit de weg gaan, omdat hij zeker weet dat hij zal falen. Een persoon met een laag gevoel van eigenwaarde kan een gebrek aan veerkracht hebben in het licht van een uitdaging.

Problemen met eigenwaarde kunnen ook invloed hebben op iemands sociale leven. Iemand met een laag gevoel van eigenwaarde kan geloven dat hij liefde onwaardig is. Zij kunnen proberen de liefde van anderen te “verdienen” en een negatieve behandeling accepteren. Anderen kunnen anderen pesten en bekritiseren om hun eigen onzekerheden te compenseren. De angst voor afwijzing kan mensen ervan weerhouden om relaties aan te gaan. Sociaal isolement kan verder bijdragen aan een negatief zelfbeeld.

Een laag gevoel van eigenwaarde kan bijdragen aan geestelijke gezondheidsproblemen. Het komt vooral voor bij mensen met de volgende problemen:

• Eet- en eetproblemen
• Depressie
• Sociale angst
• Afhankelijkheid
• Zelfbeschadiging

Hoe een laag gevoel van eigenwaarde zich ontwikkelt

Sommige mensen ontwikkelen een laag gevoel van eigenwaarde in de kindertijd. Wanneer volwassenen kinderen hard bekritiseren voor fouten, kunnen kinderen deze boodschappen internaliseren. Ongunstige jeugdervaringen, zoals kindermishandeling of pesten, kunnen ook bijdragen aan een laag gevoel van eigenwaarde.

In de volwassenheid, kan elke demoraliserende levenservaring het gevoel van eigenwaarde verminderen. Verlies van werk, scheidingen, en andere veranderingen in het leven kan leiden tot angst of zelftwijfel. Deze gevoelens kunnen iemands eigenwaarde, zelfvertrouwen en veerkracht aantasten. Zodra deze factoren worden gecompromitteerd, kan een persoon meer vatbaar zijn voor het ontwikkelen van negatieve overtuigingen en zelfpraatpatronen.

Marginalisering en zelfwaardering

Gemarginaliseerde mensen zijn mensen die een hoger risico lopen op het ervaren van vooroordelen en discriminatie. Deze mishandeling kan gebaseerd zijn op iemands godsdienst, gezondheid, uiterlijk, of vele andere eigenschappen. Marginalisering kan ertoe leiden dat mensen een hoger risico lopen op problemen met hun gevoel van eigenwaarde.

Factoren die het gevoel van eigenwaarde kunnen beïnvloeden zijn onder meer:

• Leeftijd: Onderzoek in 48 landen toont aan dat eigenwaarde de neiging heeft toe te nemen van adolescentie tot middelbare leeftijd. Een Amerikaanse studie vond eigenwaarde pieken rond de 60 jaar oud. Bij senioren boven de 60 neemt de eigenwaarde sterk af naarmate men ouder wordt. Veranderingen in financiële status en lichamelijke gezondheid kunnen de oorzaak zijn van een groot deel van deze daling.
• Lichaamstype: Kinderen met overgewicht of obesitas hebben vaak te maken met pesten. Deze jongeren hebben meer kans op een laag gevoel van eigenwaarde, zowel tijdens hun kindertijd als later in hun leven. Ze kunnen ook minder vrienden hebben tijdens hun jeugd. Sociaal isolement kan ook bijdragen aan een laag gevoel van eigenwaarde.
• Geslacht: In alle culturen hebben vrouwen de neiging om een lager gevoel van eigenwaarde te rapporteren dan mannen. Deze trend lijkt het meest uitgesproken te zijn in westerse culturen.
• Geestelijke gezondheidstoestand: Een studie uit 2012 onderzocht het gevoel van eigenwaarde bij mensen met psychische diagnoses. Humor, betrokkenheid bij de gemeenschap en positieve stereotypering van de ingroups werden in verband gebracht met een hogere eigenwaarde. Mensen die hun aandoeningen geheim hielden of veel moeite deden om negatieve stereotypen te weerleggen, hadden vaak een lager gevoel van eigenwaarde.
• Ras en etniciteit: Een onderzoek uit 2011 onder middelbare scholieren keek naar verschillen in eigenwaarde tussen raciale en etnische groepen. In de studie hadden Aziatisch-Amerikaanse studenten de laagste niveaus van eigenwaarde. Hispanic studenten hadden iets hogere percentages, gevolgd door blanke studenten. Zwarte studenten hadden de hoogste niveaus van eigenwaarde. Deze gegevens komen overeen met de resultaten van eerdere studies.
• Seksuele/genderminderheidsstatus: Studenten die lesbisch, homoseksueel, biseksueel, transgender of queer (LGBTQ +) zijn, hebben meer kans op het ontwikkelen van een laag gevoel van eigenwaarde dan hun leeftijdsgenoten. Pesten draagt in hoge mate bij aan het gevoel van eigenwaarde bij LGBTQ+ kinderen. Bij transgenders kan genderdysforie het gevoel van eigenwaarde eveneens sterk beïnvloeden.
• Sociaaleconomische status: Een studie uit 2017 analyseerde het gevoel van eigenwaarde bij middelbare scholieren uit gezinnen met een laag inkomen. Studenten die geloofden dat de Amerikaanse samenleving “eerlijk” was, hadden een grotere kans om jaren later een laag gevoel van eigenwaarde te hebben. De meeste van de studenten hadden discriminatie en systemische nadelen ervaren in de loop van de middelbare school.

Hoewel niet iedereen in een gemarginaliseerde groep een laag gevoel van eigenwaarde zal hebben. Sommige mensen kunnen minder waarde toekennen aan domeinen waar ze te maken hebben met systemische belemmeringen. Iemand uit een gezin met een laag inkomen zal bijvoorbeeld zijn eigenwaarde niet baseren op het bezit van een mooie auto. In plaats daarvan kunnen zij zich richten op romantisch succes of lichamelijke fitheid.

Andere mensen kunnen hun vooruitgang alleen meten in vergelijking met leden van hun eigen groep. Zij kunnen tegenslagen toeschrijven aan discriminatie in plaats van aan individuele mislukkingen. Deze strategieën kunnen een tegenwicht bieden tegen de effecten van marginalisatie.

Ongeacht de factoren die bijdragen aan iemands lage gevoel van eigenwaarde, er is steun beschikbaar. Een therapeut kan iemand helpen de emoties die ten grondslag liggen aan een laag gevoel van eigenwaarde aan te pakken. Met tijd en werk, is het mogelijk om een gezonde relatie met zichzelf te ontwikkelen.