Vraag: “Wie is Joel Osteen, en is zijn leer bijbels?”
Antwoord: Joel Osteen is de voorganger van de grootste kerk in de Verenigde Staten, Lakewood Church in Houston, Texas. Zijn vrouw, Victoria, is mede-pastor. De Osteens onderwijzen een boodschap van “hoop, genezing en vergeving” (van de officiële website van Lakewood Church). Het televisieprogramma van Osteen wordt maandelijks door 20 miljoen mensen bekeken in bijna 100 landen over de hele wereld. In 2004 publiceerde Joel de bestseller Your Best Life Now: 7 Steps to Living at Your Full Potential.Joel Osteen’s ouders, John en Dodie Osteen, stichtten Lakewood Church in 1959 en promootten de bediening via een televisie-uitzending. Joel raakte betrokken bij de mediaproductie en hield vanaf 1982 toezicht op de uitzendingen van de kerk, maar toen John in 1999 overleed, aanvaardde Joel de positie van senior pastor van Lakewood.
De basisleer van Joel Osteen, zoals samengevat op de website van zijn kerk, is orthodox genoeg: de inerrancy en inspiratie van de Bijbel, de drie-enige aard van God, en verlossing door geloof in Christus worden allemaal bevestigd. De doctrinaire problemen komen op andere gebieden.
Hoewel Lakewood Church niet-confessioneel is, is de leer van Osteen geworteld in het pentecostalisme, en hij onderwijst dat lichamelijke genezing en welzijn werden verschaft door de verzoening van Christus. “Jezus kwam opdat wij een meer overvloedig leven zouden hebben. Hij kwam om onze zwakheden, onze ziekte, onze pijn te dragen, zodat we kunnen wandelen in totale vrijheid, vrede, kracht en doel” (van de officiële website van Lakewood Church).
Overkoepelend voor alles wat Joel en Victoria Osteen onderwijzen is het welvaartsevangelie: Gods wil is dat wij gezegend worden met materiële zaken, een opvatting die in tegenspraak is met 1 Timoteüs 6:6. Zoals de website van de Lakewood Church zegt: “Om succesvol te zijn in je wandel met God, moet je God eren met je financiën. Wanneer je belooft om de Heer de eerste 10% van je inkomen te geven, belooft God dat Hij zegeningen zal uitstorten die je niet kunt bevatten. Tiende is de eerste sleutel tot financiële voorspoed.” De website van Lakewood citeert vervolgens de favoriete proeftekst voor deze leer, Maleachi 3:10. Het is een uitstekend voorbeeld van het uit zijn verband rukken van de beloften van het Oude Verbond aan Israël om ze toe te passen op gelovigen van het Nieuwe Verbond.
Een ander probleem in Osteen’s boodschap is zijn promotie van name-it-claim-it of woord-geloof theologie: “We moeten het van binnen opvatten voordat we het ooit aan de buitenkant zullen ontvangen,” schrijft Osteen. “Als je niet denkt dat je iets goeds kunt hebben, dan zul je het nooit hebben. De barrière zit in je geest. . . . Je eigen verkeerde denken kan je afhouden van Gods beste. . . . Om onmetelijke gunst te ervaren, moet je jezelf ontdoen van dat kleingeestige denken en beginnen met het verwachten van Gods zegeningen, beginnen met het anticiperen op promotie en bovennatuurlijke toename. U moet het in uw hart verwekken voordat u het kunt ontvangen. Met andere woorden, u moet in uw eigen denken een toename bewerkstelligen, dan zal God die dingen tot stand brengen” (uit Your Best Life Now, hoofdstuk 1). Er is niets bijbels aan een dergelijke leer. Er is geen kracht inherent aan positief denken, en we creëren niet onze eigen realiteiten. God is niet onze dienaar, die klaar staat en wacht tot wij onze verbeelding aanwakkeren zodat Hij ons kan overladen met materiële goederen. Jezus zei tegen Zijn volgelingen: “Geef alles op wat je hebt” (Lucas 14:33), niet om meer te willen hebben.
Meer dan eens klinkt Osteen als een inspirerende life-coach, in plaats van een verkondiger van het evangelie. Hij preekt vaak over hoe mensen hun leven kunnen verbeteren, welvarend kunnen zijn, en geluk kunnen ervaren. Opvallend afwezig in Osteen’s optimistische boodschap is elke vermelding van zonde of bekering. De verzoening van Christus verschaft ons genezing en het overvloedige leven, volgens Osteen, maar blijkbaar is het ontvangen van vergeving van een heilige God niet nodig.
In talrijke interviews en geschriften heeft Osteen verzuimd te verkondigen dat Jezus de enige weg naar de hemel is. Hij heeft herhaaldelijk geweigerd in te stemmen met de leer van de Bijbel dat bepaalde gedragingen zondig zijn. Dit is niet een nieuwe bekeerling die wordt geïnterviewd; het is de leider van een kerk van tienduizenden. Osteen kan het niet opbrengen om fundamentele doctrines van het geloof dat hij beweert te prediken te ondersteunen. Uit zijn woorden spreekt relativisme en een zeer gebrekkig begrip van de Bijbel.
Wanneer je niet over zonde spreekt – en Osteen doet dat opzettelijk niet – dan verkondig je niet het hele evangelie. Als je de zonde niet of nauwelijks bij de naam noemt, help je niemand, zeker niet de zondaar die slaaf is van de zonde (Johannes 8:34; 2 Korintiërs 4:3). De leer van Joel Osteen wil ons doen geloven dat we gered worden van ongeluk en mislukking in het leven, niet van zonde en Gods toorn. Osteen leert niet dat we een goddelijke redding van het oordeel nodig hebben, maar eerder een plan voor zelfverbetering.
Luisterend naar Osteen, zou iemand denken dat God in de eerste plaats arme mensen rijk wil maken, verdrietige mensen gelukkig, en onzekere mensen zelfverzekerd. Maar, volgens de Bijbel, wil God in de eerste plaats dode mensen levend maken (Johannes 5:24), goddeloze mensen rechtvaardig (Mattheüs 9:13), en zijn vijanden tot vrienden (Romeinen 5:10). Geluk, zelfverzekerdheid en eeuwige voorspoed komen volgens de Bijbel voort uit onderwerping aan Gods wil, te beginnen met de verlossing (Mattheüs 6:33), en altijd in de context van Zijn wil (Hebreeën 10:36).
Gelovigen in het Nieuwe Testament wordt nooit gezondheid en rijkdom in het hier-en-nu beloofd. Onze erfenis “wordt in de hemel bewaard” voor ons (1 Petrus 1:4). Het prediken van een evangelie van zelfmotivatie en financieel gewin is kortzichtig, omdat het gericht is op deze wereld, die voorbijgaat (1 Johannes 2:17). Het is beter om te prediken dat bekering en geloof nodig zijn en de rest aan God over te laten (Marcus 1:15).
Osteen’s boodschap is zoet, aantrekkelijk en mooi. Het komt met de miljoen-dollar glimlach, een hoop van de feel-goods, en alle van de motivatie van de beste zelfhulp goeroes. Die boodschap is ook hol, zwak, en verstoken van enige echte waarde. De belangrijkste delen van het evangelie worden weggelaten, zogenaamd om de aantrekkingskracht van zijn bediening te vergroten. Iedereen die afhankelijk is van die boodschap, zonder te herkennen wat er ontbreekt, zal zichzelf geestelijk hongerig, gefrustreerd, en in grote nood vinden wanneer een echte ramp toeslaat.
Wat Joel Osteen pusht is een omhulsel van legitiem bijbels christendom, op zijn best, en een gevaarlijke vervalsing op zijn slechtst. Wanneer alles wat je te bieden hebt materialisme en emotie is, ben je geen evangelist. Dan ben je een motivatiespreker die religieuze terminologie leent. Niets wat Osteen zegt zal iemand helpen met legitieme vragen over geloof en verlossing. Zijn boodschap zal geen echte discipelen maken; er is niet meer inhoud voor de gelovige dan voor de ongelovige. Evenmin zal zijn boodschap het geloof ondersteunen in een crisis. Als het slecht gaat, beseffen de mensen snel dat Gods zegeningen niet komen alleen omdat ze blijde gedachten denken. En als persoonlijke voorspoed de maatstaf is voor hun succes als christen, dan heeft Osteen’s onderwijs hen alleen maar voorbereid op een val.
Een ware prediker van het evangelie gaat geen enkel onderwerp uit de weg, vooral geen cruciale onderwerpen zoals zonde en moraliteit, alleen maar omdat sommige mensen het niet graag willen horen. En ware mannen van God leggen geen nadruk op materieel succes en positieve emoties boven de waarheid. Oprecht of niet, eerlijk of niet, goedbedoeld of niet, Joel en Victoria Osteen verkondigen niet het evangelie, en dat geldt ook voor andere welvaartspredikers. Osteen en zijn soortgenoten zouden niet moeten worden gesteund door mensen met een liefde voor de geestelijke waarheid en een bezorgdheid voor de verlorenen.