Wanneer het immuunsysteem van het lichaam een virus detecteert, begint het te reageren, zodat cellen de aanval kunnen overleven.
Een proces dat RNA-interferentie wordt genoemd, breekt het genetisch materiaal van het virus af.
Het immuunsysteem produceert speciale antilichamen die zich aan virussen kunnen binden, waardoor ze niet meer besmettelijk zijn. Het lichaam stuurt T-cellen om het virus te vernietigen.
De meeste virusinfecties veroorzaken een beschermende reactie van het immuunsysteem, maar virussen zoals HIV en neurotropische virussen hebben manieren om de afweer van het immuunsysteem te omzeilen.
Neurotropische virussen infecteren zenuwcellen. Zij zijn verantwoordelijk voor ziekten als polio, rabiës, bof en mazelen.
Zij kunnen de structuur van het centrale zenuwstelsel (CZS) aantasten met vertraagde en progressieve gevolgen die ernstig kunnen zijn.
Behandeling en geneesmiddelen
Bacteriële infecties kunnen worden behandeld met antibiotica, maar virale infecties vereisen ofwel vaccinaties om ze in de eerste plaats te voorkomen of antivirale geneesmiddelen om ze te behandelen.
Soms is de enige mogelijke behandeling het verlichten van de symptomen.
Antivirale geneesmiddelen zijn grotendeels ontwikkeld als reactie op de AIDS-pandemie. Deze geneesmiddelen vernietigen de ziekteverwekker niet, maar remmen de ontwikkeling ervan en vertragen de voortgang van de ziekte.
Antivirale middelen zijn ook beschikbaar om infectie met het herpes simplex virus, hepatitis B, hepatitis C, influenza, gordelroos en waterpokken te behandelen.
Vaccins
Vaccinaties zijn over het algemeen de goedkoopste en meest effectieve manier om virussen te voorkomen. Sommige vaccins zijn erin geslaagd ziekten, zoals pokken, uit te roeien.
Virusvaccinaties bestaan uit:
- een verzwakte vorm van het virus
- virale eiwitten, antigenen genaamd, die het lichaam stimuleren om antilichamen te vormen die toekomstige infecties met hetzelfde virus zullen bestrijden
- levend verzwakte virussen, zoals immunisatie voor poliomyelitis
levend verzwakte vaccins dragen het risico in zich dat ze de oorspronkelijke ziekte veroorzaken bij mensen met een zwak immuunsysteem.
Huidig bestaan er vaccins voor o.a. polio, mazelen, bof en rodehond. Het wijdverbreide gebruik van deze vaccins heeft de prevalentie ervan drastisch verminderd.
Twee doses van het mazelenvaccin bieden bijvoorbeeld 97 procent bescherming tegen deze ziekte.
Het mazelenvaccin heeft de incidentie van mazelen in de Verenigde Staten (V.S.) met 99 procent teruggedrongen. Als er een uitbraak is, treft deze meestal mensen die niet gevaccineerd zijn.
Sommige mensen kiezen ervoor hun kinderen niet te vaccineren, en omdat de meeste mensen in hun omgeving wel vaccineren, is het risico om mazelen te krijgen laag.
Als echter minder dan 92 tot 95 procent van de mensen het vaccin krijgt, kan een gemeenschap zijn “kudde-immuniteit” verliezen, en kan er een uitbraak ontstaan. Het risico op ziekte neemt dramatisch toe.
In de woorden van het CDC:
“Antivaxxers helpen oude ziekten nieuw leven in te blazen.”
Dit kan ook kwetsbare mensen treffen die om een of andere reden niet in staat zijn het vaccin te ontvangen, zoals een aangetast immuunsysteem.
Virale infecties verdwijnen meestal zonder behandeling, maar medicijnen kunnen symptomen als pijn, koorts en hoest verlichten.