Ik heb in de loop der jaren heel wat ideeën voor verhalen verzameld en ik heb gemerkt dat de collectieve obsessies van schrijvers de neiging hebben om te ebben en te vloeien – het ene jaar wil iedereen zijn kijk op dezelfde tv-show geven; het andere jaar wil iedereen alleen maar schrijven over Wat Huidverzorging Voor Hen Betekent. Maar als ik iets zou moeten noemen, denk ik dat het ene onderwerp dat de meest constante en meest frequente bron van schrijvers (en lezers) interesse is geweest, de vriendschapsbreuk is.
Het is zo’n veel voorkomende ervaring dat het aan de oppervlakte banaal kan lijken-en toch blijven schrijvers het pitchen en blijven lezers vragen om verhalen of advies hierover. (De recente Caroline Calloway saga is het perfecte bewijs van mensen die verklaren dat de hele zaak zowel saai en uiterst boeiend tegelijk is). Ik denk dat een deel van wat ons fascineert over het uit elkaar gaan van beste vrienden juist die spanning is – we denken niet dat we er zoveel om zouden moeten geven, en toch doen we dat. Mijn meest recente gedachte hierover, geholpen door Haley’s recente Ask MR, is dat we misschien meer vooruitgang zouden boeken bij het oplossen van deze kwesties als we ze zouden behandelen alsof ze er zo veel toe doen als onze collectieve interesse suggereert.
Dus, dat is waarom ik Man Repeller’s officieuze therapeut laureaat, Dr. Orna Guralnik, wiens Showtime-serie Couples Therapy onze watercooler conversatie op HQ heeft ingehaald, heb gebeld. Ik vroeg haar hoe vriendschapsbreuken zich meten met romantische, of sommige breuken meer pijn doen dan andere, en wat je moet doen als je je vriend terug wilt krijgen.
Mensen praten vaak over hoe emotioneel vergelijkbaar romantische en platonische “breuken” kunnen voelen. Hoeveel waarheid zie je daarin?
De psychoanalytische theorie heeft de neiging veel te theoretiseren over ouderlijke dynamiek – ontwikkeling in termen van relaties met moeder, vader, de primaire verzorgers – en te weinig te theoretiseren over relaties met broers en zussen en leeftijdgenoten. Er is een voortdurende kritiek op die hyperfocus. Dus, in de populaire geest, hebben we de neiging om te hyperfocussen op het primaire liefdesobject, terwijl in feite de sociale netwerken van mensen diep en diepgaand zijn met andere mensen in hun leven – met vrienden, met collega’s.
Waar denk je dat die focus vandaan komt?
Er is een sociopolitieke economische druk om prioriteit te geven aan de basis familie-eenheid – huwelijk, kinderen, en die sociale structuur – boven andere structuren. De manier waarop onze samenleving is opgebouwd, er is meer en meer druk op het individu en op de familie-eenheid om de kostwinner te zijn, de economische bron van veiligheid, in plaats van het grootschalige sociale netwerk dat het individu ondersteunt. Het is verbonden met het kapitalisme, maar het is ook diep verbonden met het neoliberalisme. Het is waarschijnlijk erger geworden sinds het Reagan tijdperk. Er zijn economische redenen om de familie-eenheid te benadrukken en de gemeenschap te de-accentueren, want als je de gemeenschap benadrukt, dan zijn we allemaal verantwoordelijk voor elkaar, zijn we één met de overheid, en zouden we allemaal voor elkaar moeten zorgen. We dumpen het niet alleen op de individuen en op de familie. Die overdreven nadruk op gezinswaarden heeft een economische motivatie.
Onze emotionele waarheid is dat we allemaal diep met elkaar verbonden zijn.
Dat is interessant. Dus als mensen schrijven met deze ideeën en vragen over het verbreken van vriendschappen, drukken ze daarmee uit dat de manier waarop de maatschappij is ingericht niet aansluit bij wat voor hen emotioneel echt voelt?
Exact, ja, want onze emotionele waarheid is dat we allemaal diep met elkaar verbonden zijn, en er zijn andere soorten verwantschapsstructuren die er voor ons diep toe doen. Niet alleen onze minnaar, onze echtgenoot, ons kind. We zijn heel diep met elkaar verbonden.
Vindt u dat het verbreken van vriendschappen pijnlijker aanvoelt in een bepaalde fase van het leven van mensen?
Nee. Ik denk dat het altijd een diepgaand, diep destabiliserend verlies is wanneer een echte vriendschap wordt verbroken. Ik denk dat het verschrikkelijk is. Het is afschuwelijk voor jonge kinderen; het is afschuwelijk voor adolescenten; het is afschuwelijk voor jonge volwassenen. Het is verschrikkelijk voor ons gedurende ons hele leven. We zijn diep verbonden met onze vrienden. Ik denk dat, op een bepaalde manier, onze beste ik tevoorschijn komt met onze vrienden.
Ziet u iets unieks in de band of de verwachtingen in vriendschappen van vrouwen?
Ik denk dat als mensen jong zijn iedereen op wonderbaarlijke wijze vrienden maakt. Kinderen zijn gewoon van nature geneigd zich te verbinden. Ze maken niet eens vrienden; ze zijn vrienden. Dat is hun basisverwachting: “Wij zijn vrienden. We zijn samen. We doen dingen samen.” Maar naarmate de dingen meer gesekseerd worden, lijden jongens eronder omdat er allerlei regelingen rond mannelijkheid zijn die het voor jongens moeilijk maken hun vriendschappen te verdiepen – over dingen te praten, genegenheid te uiten. Er is al die homofobie. Maar ik denk dat de jongere generatie jongens daar beter in is. Zij weten hoe ze vrienden moeten zijn op een manier waar, laten we zeggen, mannen van mijn generatie niet zo goed in waren.
Mensen besteden veel van hun individuele therapietijd aan het praten over hun vrienden.
Ik denk soms dat dat de reden is waarom vrouwen deze vriendschapsbreuken zo intens ervaren. Veel van deze relaties zijn zo hecht dat ze de eigenschappen aannemen van wat we gewoonlijk associëren met romantische relaties, zelfs als het niet seksueel is.
Ja. Ja. Ja. We hebben deze kopjes van, zoals, “Oh, dit is een romantische partner,” en dat is hoe we die relatie begrijpen. Vriendschap bevat veel van de opwinding en de aantrekkingskracht die een romantische relatie heeft. Het heeft alleen niet die titel. Ik weet dat het voor sommige mensen soms verwarrend is. Vriendschap kan romantisch aanvoelen en mensen hebben dan zoiets van, “Wacht, wat betekent dat? Wat is er aan de hand? Ben ik dit? Ben ik dat?” Mensen raken er van in de war omdat onze gevoelens niet in nette categorieën vallen. We voelen gewoon. We verbinden ons en we hechten ons en het past niet altijd in de categorienaam.
Dat is wat me onlangs tot deze vraag bracht: Als therapie normaler is geworden en we vinden vriendschappen belangrijk, waarom is het dan zo ongehoord dat vrienden naar relatietherapie gaan? Heb je ooit gehoord dat het gebeurt?
Ik vind dat leuk, maar ik heb er nog nooit van gehoord. Mensen komen naar mij voor relatietherapie en andere soorten relatieproblemen. Zoals, als zakenpartners zich realiseren dat hun interpersoonlijke dynamiek hun zakenrelatie in de weg staat of voor familiezaken, zoals opvolgingskwesties. Die dingen geven mensen genoeg redenen om naar een therapeut te gaan. Maar ik kan u vertellen dat mensen veel van hun individuele therapie tijd besteden aan het praten over hun vrienden. Als er breuken zijn of problemen met vrienden, dan praten mensen daar veel over in therapie. Het is een zeer belangrijke kwestie. En dat zou het ook moeten zijn. Het is belangrijk. Het is essentieel. Maar nee, ik heb nog geen mensen gehad die me erover benaderden. Ik denk dat het geen goedgekeurde optie is, maar ik hou van dat idee.
Waarom denkt u dat het soms moeilijker voelt om een vriendschap te herstellen? Is het omdat de verplichtingen in die relaties niet zo geformaliseerd zijn?
Wel, om te ondersteunen wat je zegt, ik denk dat het nuttig zou zijn om te erkennen dat vriendschappen eigenlijk een diepgaande plaats hebben in het leven van mensen, en belangrijk genoeg zijn om in te investeren, net als elke andere relatie. Ze zijn als het weefsel dat het menselijk bestaan belangrijk maakt. Mensen voelen zich vreemd over het feit dat ze er zoveel om geven – omdat iedereen dat doet.
Ik denk dat mensen veel meer vermogen hebben om met de waarheid om te gaan dan ze zelf weten.
Welke elementen uit de relatietherapie kunnen volgens u worden gebruikt voor mensen die een probleem met een vriend proberen op te lossen?
Het belangrijkste dat we hieruit kunnen afleiden is dat het vaak de beste manier is om een breuk te herstellen als je echt kunt luisteren en de dingen vanuit het perspectief van de ander kunt zien. Dat betekent niet dat je je eigen perspectief moet opgeven, maar echt de tijd nemen, de empathie, om dingen vanuit het perspectief van een ander te begrijpen, te zien waar ze vandaan komen en op te letten wanneer je onnodig paranoïde wordt. Maar probeer te begrijpen dat ze misschien van een goede plaats komen.
En dan, zoek een manier om openlijk te spreken over de motivaties die in bepaalde conflicten genesteld zijn. Sommige mensen hebben er moeite mee om eerlijk tegen elkaar te zijn over wat er werkelijk aan de hand is, en ik denk dat mensen veel meer vermogen hebben om met de waarheid om te gaan dan ze zelf weten. Met vrienden gaat het vaak om competitie of afgunst of bezitsdrang. Wees gewoon eerlijk over die dingen.
Zou u iets aanraden dat de vorm van relatietherapie nabootst? Zoals het reserveren van een tijd om persoonlijk te praten?
Ja, zeker geen tekst oorlogen. Als mensen niet het gevoel hebben dat ze naar een therapeut kunnen gaan, kunnen ze er toch een derde bij betrekken – dat hoeft geen therapeut te zijn. Het kan een andere vertrouwde vriend zijn, om mensen te helpen bij elkaar te gaan zitten en naar elkaar te luisteren. Als je luistert met een derde persoon in de kamer, hoor je het perspectief van de ander beter.
Een ander ding dat vaak naar voren komt zijn vragen over het navigeren door een nieuwe fase van een vriendschap – misschien gaat een persoon trouwen of krijgt kinderen en het maakt het moeilijker voor hen om bij elkaar te komen of om met elkaar om te gaan. Heeft u ideeën over het heronderhandelen van de verwachtingen in vriendschap?
Ik denk dat dit soort overgangen – wanneer één persoon in de vriendschap een ander tempo aanhoudt of een andere richting uitgaat – erg pijnlijk zijn. Het is niet iets eenvoudigs. Ik denk dat het goed zou zijn om een vriendschap te zien als een levenslang iets, om erover na te denken als een lange adem. Een persoon kan jaren bezig zijn en druk zijn, en hij zal terugkomen als je rustig blijft zitten en de vriendschap blijft voeden. Het is niet iets dat weggaat. Ik ken genoeg mensen die al jaren geen contact meer hebben, door een breuk of door, zoals je zegt, levensgebeurtenissen. Maar ze vinden elkaar wel weer.
Dit interview is bewerkt voor de duidelijkheid en lengte.
Graphic door Dasha Faires.