Na Jezus’ verrijzenis gaf Hij zijn apostelen een belangrijke opdracht:
“Gaat dan henen, maakt alle volken tot mijn leerlingen en doopt hen in de naam des Vaders en des Zoons en des Heiligen Geestes en leert hen onderhouden al wat Ik u bevolen heb”. (Mattheüs 28:19). “Gaat heen in de gehele wereld en verkondigt de blijde boodschap aan allen, overal. Iedereen die gelooft en zich laat dopen, zal gered worden. Maar wie weigert te geloven, zal veroordeeld worden. (Marcus 16:15-16).
De doop is de eerste stap
De doop is de centrale eerste stap die we nemen om ingewijde leden van de Kerk te worden. Samen met de communie en het vormsel vormt het doopsel de drie sacramenten van de initiatie. Het sacrament van het doopsel heeft een rijke geschiedenis, die teruggaat tot de tijd van Jezus, toen Hij door Johannes de Doper werd gedoopt. Dit sacrament met zijn rijke symboliek is een van de belangrijkste sacramenten, want zonder het eerst te ontvangen, kunnen we geen van de zes andere sacramenten ontvangen. Wat is de boodschap van dit poortsacrament? Wat zijn de symbolen die met de doop verbonden zijn?
Het woord doop komt van het Griekse woord, baptizein, dat “onderdompelen” of “onderdompelen” betekent. Het water dat bij de doop over ons hoofd wordt gegoten, symboliseert de afwassing van de erfzonde. De handeling symboliseert niet alleen onze zuivering, maar markeert ook onze wedergeboorte of vernieuwing. In de woorden van paus Franciscus geeft de doop “ons een nieuwe geboorte in Christus, maakt ons deelgenoot van het mysterie van zijn dood en verrijzenis, schenkt ons vergeving van zonde en brengt ons nieuwe vrijheid als kinderen van God en leden van zijn Kerk.” In een notendop: de doop schenkt ons redding, verleent ons eeuwig leven met God.
Paus Franciscus dringt er bij ons op aan dat, net zoals Jezus zijn leerlingen instrueerde, het ons doel is om, als we eenmaal gedoopt zijn en heilige mensen van God zijn geworden, ons geloof van generatie op generatie door te geven.
Waarom dopen wij zuigelingen?
Weliswaar worden de sacramenten van communie en vormsel toegediend aan kinderen en jongvolwassenen wanneer zij de leeftijd van verstandigheid hebben bereikt, maar het doopsel wordt gewoonlijk toegediend aan zuigelingen. Het doel is om baby’s op zo jong mogelijke leeftijd te reinigen van de erfzonde, zodat zij kinderen van God kunnen worden, leden van zijn Lichaam en van de Kerk. Omdat baby’s niet voor zichzelf kunnen spreken, spelen hun ouders en peetouders een vitale rol in hun doopsel. Het is de rol van ouders en peetouders om de pas gedoopten te helpen groeien in geloof door hen de Schrift te onderwijzen en het goede voorbeeld te geven.
Paus Franciscus moedigt de ouders en peetouders aan om “deze kinderen te helpen om goed te groeien” door hen “het Woord van God, het Evangelie van Jezus” te geven. Hij spoort hen aan het goede voorbeeld te geven door “de gewoonte te krijgen een passage uit het Evangelie te lezen” en ook om “altijd een klein Evangelie in je zak of je tas te dragen, om het te lezen.”
Waarom dragen baby’s witte gewaden?
De traditie om een wit gewaad te dragen is een oud teken van de zuiverheid en het nieuwe leven in Christus van de pas gedoopte persoon. Wit weerspiegelt de zuiverheid van gereinigd zijn van zonde, en van het kind dat een nieuwe identiteit aanneemt als zoon of dochter van God. Tijdens de doopplechtigheid krijgen baby’s een wit slabbetje of kleedje om als symbool van het “aantrekken van Christus.”
Symboliek van de schelp en de duif in de doop
Dove
De duif – wit en sierlijk – is het symbool van de Heilige Geest. Tijdens de doopplechtigheid worden de pas gedoopten gezalfd met heilige olie om aan te geven dat de Heilige Geest in hun hart woont. De heilige Geest, in de gedaante van een duif, verscheen aan Jezus nadat Hij in de Jordaan was gedoopt. Volgens Mattheüs 3:16: “Toen Jezus gedoopt was, kwam Hij onmiddellijk uit het water omhoog. Plotseling ging de hemel voor hem open, en hij zag de Geest van God neerdalen als een duif en op hem rusten.” Voor allen die gedoopt zijn, daalt de Geest neer en blijft in hun gezuiverde hart.
Schelp
De schelp, vooral de sint-jakobsschelp, is een ander symbool dat met de doop in verband wordt gebracht. Historici verwijzen naar de schelp als het symbool van de pelgrimstocht. Hij wordt ook vaak in verband gebracht met Johannes de Doper en zijn rol bij het dopen van Christus. Op de meeste schilderijen van Johannes de Doper houdt hij een schelp in zijn hand, waaruit water stroomt, als verwijzing naar toen hij Jezus doopte in de Jordaan. Het symbool van een schelp is vaak te vinden op doopvonten, en veel priesters gebruiken een bakje in de vorm van een schelp om het doopwater op de hoofden van zuigelingen te gieten.
Denk aan de datum van je doop
Paus Franciscus spoort ons allen aan om de datum van ons doopsel te gedenken, net zoals we dat zouden doen bij elke belangrijke datum: verjaardagen, jubilea, enzovoort. Paus Franciscus noemt het een “gelukkige dag”. Als je de datum van je doopsel niet weet, zoek het dan uit! Als we het belang van deze dag niet erkennen, lopen we “het risico uit het oog te verliezen wat de Heer voor ons heeft gedaan, wat voor geschenk we hebben ontvangen. Uiteindelijk beschouwen we het slechts als een gebeurtenis die in het verleden heeft plaatsgevonden – en niet eens door onze wil, maar door die van onze ouders – en die geen invloed heeft op het heden.”