In het Internet circuleert het gerucht dat tampons besmet zouden zijn met asbest en dioxine, en dat het rayon in sommige tampons het toxischeshocksyndroom veroorzaakt. Wat zijn de feiten?
Vrouwen in de V.S. geven ongeveer 3 miljard dollar per jaar uit aan maandverband. Ongeveer 55% van de blanke vrouwen in de vruchtbare leeftijd, 31% van de zwarte vrouwen en 22% van de Latijns-Amerikaanse vrouwen zegt tampons te gebruiken. Vrouwen verdienen te weten of tampons onnodige risico’s met zich meebrengen, maar de Food and Drug Administration (FDA), die de veiligheid en doeltreffendheid van tampons als medisch hulpmiddel regelt, heeft slechts een verklaring uitgegeven waarin staat dat het beschikbare wetenschappelijke bewijs de geruchten niet ondersteunt. De verklaring gaat niet adequaat in op de vragen en zorgen van vrouwen en baseert zich op gegevens die door tamponfabrikanten zijn ingediend en niet openbaar toegankelijk zijn.
Dioxine en Rayon
Dioxine is het bijproduct van het proces waarbij houtpulp wordt omgezet in een synthetische vezel die Rayon wordt genoemd en die ook voor stof wordt gebruikt. Tampons worden meestal gemaakt van katoen en rayon. Tot het eind van de jaren negentig leidde het bleken van de houtpulp tot sporen van dioxine in tampons, maar die methode is vervangen door een chloorvrij bleekproces.
In 1994 publiceerde het Environmental Protection Agency (EPA) een rapport waarin stond dat dioxines bij dieren kanker kunnen veroorzaken en waarschijnlijk ook bij mensen kanker. De EPA heeft ook vastgesteld dat mensen die aan hoge dioxineniveaus worden blootgesteld, het risico lopen op een beschadigd immuunsysteem, een verhoogde kans op bekkenontstekingsziekten (PID) en verminderde vruchtbaarheid. Uit een onderzoek bleek dat 80% van de apen die aan dioxine werden blootgesteld endometriose ontwikkelden, een pijnlijke ziekte waarbij baarmoederweefsel buiten de baarmoeder wordt aangetroffen, wat vaak tot onvruchtbaarheid leidt.
Hoewel het dioxinegevaar is verminderd dankzij nieuwe bleekmethoden, wordt dioxine nog steeds aangetroffen in tampons – zelfs in tampons die van 100% katoen zijn gemaakt. De EPA verklaart dat, als gevolg van tientallen jaren van vervuiling, dioxine kan worden gevonden in de lucht, het water, en de grond; dus kunnen kleine hoeveelheden dioxine aanwezig zijn in de katoen of houtpulp grondstoffen die worden gebruikt om tampons te maken. Op de website van de FDA staat dat tamponfabrikanten het agentschap de resultaten hebben verstrekt van studies die in onafhankelijke laboratoria zijn uitgevoerd en waaruit bleek dat de dioxine in de rayongrondstoffen varieert van niet-detecteerbare 0,1 tot 1 deeltjes per triljoen. Hoewel de FDA momenteel van tamponfabrikanten eist dat ze de dioxinegehalten in hun eindproducten controleren, zijn de resultaten niet beschikbaar voor het publiek.
Een studie van Michel DeVito en Arnold Schecter, gepubliceerd in Environmental Health Perspectives in 2002, concludeerde dat de blootstelling aan dioxine in tampons (en luiers) duizenden malen lager is dan de dioxine die mensen gewoonlijk binnenkrijgen in het voedsel dat ze eten. Er was geen significant verschil in blootstelling aan dioxine van 100% katoenen tampons (of luiers) in vergelijking met katoen/pulp-producten. Tampons en luiers die in natuurvoedingswinkels worden verkocht of speciaal worden besteld, waren niet veiliger dan merkproducten. Bij een speciaal bedrijf bestelde tampons bevatten zelfs veel meer dioxine dan de andere tampons. DeVito en Schecter suggereren dat vrouwen die hun blootstelling aan dioxine willen verminderen, en beleidsmakers met vergelijkbare zorgen, zich zouden moeten richten op het verminderen van dioxine in het voedsel dat we eten, in plaats van in tampons.
De FDA zegt dat de blootstelling aan dioxine uit tampons tegenwoordig “vele malen minder is dan normaal in het lichaam aanwezig is uit andere milieubronnen. “3 Echter, volgens Dr. Philip Tierno, directeur klinische microbiologie en diagnostische immunologie aan het New York University Medical Center en een vooraanstaand deskundige op het gebied van de gezondheidsrisico’s van tampons, zijn zelfs sporen van dioxine reden tot bezorgdheid omdat tampons in contact komen met vaginaal weefsel, dat bedekt is met doorlaatbare, slijmerige membranen die rechtstreeks naar de voortplantingsorganen leiden. Uitgaande van de menstruatiecyclus van een gemiddelde vrouw zijn bovendien ongeveer 12.000 tampons per leven mogelijk. De cumulatieve effecten zouden derhalve aanzienlijk en mogelijk vele jaren meetbaar zijn.
Toxic Shock Syndrome (TSS)
Toxic Shock Syndrome is een zeldzame maar potentieel dodelijke ziekte die wordt veroorzaakt door een bacterieel toxine, en is ook in verband gebracht met tampongebruik. Hoewel het precieze verband onduidelijk blijft, lijken het gebruik van tampons met een hoog absorptievermogen die met rayon zijn vervaardigd en het gedurende langere tijd in laten zitten van tampons het risico van TSS te verhogen. De ziekte, die in 1978 voor het eerst bij tienermeisjes werd beschreven, treft vooral tampongebruikers onder de 30 jaar. De TSS-epidemie bereikte een hoogtepunt in 1980 met een totaal van 814 gevallen, waaronder 38 sterfgevallen, gemeld aan de Centers for Disease Control and Prevention (CDC). Na de publiciteit over door tampons veroorzaakte TSS in 1980 werden de meest absorberende tampons uit de handel genomen en werden vrouwen en tieners gewaarschuwd voor de potentiële risico’s. De CDC merkte op dat het aantal gevallen van menstruatie-gerelateerde TSS tussen 1980 en 1990 aanzienlijk daalde, terwijl het aantal TSS door andere oorzaken gelijk bleef.
Rana Hajjeh, M.D., een medisch epidemioloog bij de afdeling bacteriële en mycotische ziekten van de CDC, schrijft de daling van het aantal TSS-gevallen toe aan de vooruitgang in de manier waarop de FDA tamponmaterialen en absorptie reguleert. In 1982 eiste de FDA dat alle tamponetiketten vrouwen adviseerden de laagste absorptiegraad te gebruiken die nodig is om hun vloed onder controle te houden en dat er TSS-waarschuwingsborden op zouden staan. De FDA heeft in 1990 ook de etikettering van de absorptiecapaciteit gestandaardiseerd, zodat de termen voor absorptiecapaciteit (bv. normaal, super, enz.) bij alle merken dezelfde zijn.3 Een andere mogelijke reden voor deze gerapporteerde daling is dat tamponfabrikanten drie van de vier synthetische ingrediënten (polyester, carboxymethylcellulose en polyacrylaatrayon), die in verband werden gebracht met de verhoogde productie van TSS-toxine en die vroeger in tampons werden gebruikt om de absorptiecapaciteit te verhogen, hebben verwijderd. Het sterk absorberende viscose rayon, het vierde synthetische ingrediënt, wordt echter nog steeds gebruikt.
Asbest
De asbest die in het internetgerucht wordt beweerd, is nooit bevestigd. In het e-mailbericht wordt beweerd dat fabrikanten asbest aan tampons toevoegen om overmatig bloeden te bevorderen en zo meer van hun product te verkopen. De FDA zegt dat zij alle door de industrie verstrekte gegevens over het ontwerp en de materialen van alle tampons beoordeelt voordat zij in de VS op de markt worden gebracht, en dat asbest in geen enkel tamponmerk een ingrediënt is. Bovendien, omdat tamponfabrikanten worden onderworpen aan inspectie door de FDA, verzekert het agentschap vrouwen dat “deze inspecties waarschijnlijk alle procedures zouden identificeren die tamponproducten aan asbest zouden blootstellen.”
Wetgeving in het Congres
Begin 2008 introduceerde de Amerikaanse afgevaardigde Carolyn Maloney van New York wetgeving om studies naar de veiligheid van tampons te verplichten. De meest recente versie van het wetsvoorstel, nu de Robin Danielson Feminine Hygiene Product Safety Act of 2017 (H.R. 2379) genoemd, werd ook geïntroduceerd door Rep. Carolyn Maloney en “vereist dat het NIH onderzoekt welke verontreinigende stoffen en stoffen die worden gebruikt, zoals dioxine, synthetische vezels, geurstoffen, kleurstoffen en conserveringsmiddelen in vrouwelijke hygiëneproducten gezondheidsrisico’s opleveren voor vrouwen die de producten gebruiken of voor de kinderen van vrouwen die de producten tijdens of voor de zwangerschap gebruiken.”
Alternatieven en aanbevelingen
Er zijn verschillende alternatieven beschikbaar voor vrouwen, waaronder tampons en maandverbanden van volledig katoen die ongebleekt zijn of met waterstofperoxide worden gebleekt, en menstruatiecups die opnieuw kunnen worden gebruikt. Zoals hierboven opgemerkt, is er geen wetenschappelijk bewijs dat deze producten veiliger zijn. Het gebruik van elk type menstruatieverband kan echter het risico op TSS verminderen. De FDA raadt vrouwen aan tampons alleen tijdens de actieve menstruatie te gebruiken en tampons te gebruiken met de minimale absorptie die nodig is om de menstruatiestroom onder controle te houden. Ze moedigen vrouwen ook aan om met hun arts over TSS te praten.
Om meer te lezen over de aanbevelingen van de FDA, klik hier.
Alle artikelen op onze website zijn goedgekeurd door Dr. Diana Zuckerman en andere senior medewerkers.
- Sanitaire bescherming in de VS. (2015). Retrieved from http://www.euromonitor.com/sanitary-protection-in-the-us/report
- Branch, F., Woodruff, T. J., Mitro, S. D., & Zota, A. R. (2015). Vaginaal douchen en raciale/etnische ongelijkheden in blootstelling aan ftalaten bij vrouwen in de reproductieve leeftijd: National Health and Nutrition Examination Survey 2001-2004. Environmental Health Environ Health, 14(1)
- S. Food and Drug Administration: Tampons en Asbest, Dioxine, & Toxic Shock Syndrome. (2015). Retrieved from http://www.fda.gov/MedicalDevices/Safety/AlertsandNotices/PatientAlerts/ucm070003.htm
- De Vito, MJ and Schecter A. Exposure Assessment to Dioxins from the Use of Tampons and Diapers,Environmental Health Perspectives, Vol 110, January 2002, beschikbaar op http://www.ehponline.org/members/2002/110p23-28devito/EHP110p23PDF.PDF
- Kounang, N. (2015). Wat zit er in je tampon of tampon? Retrieved from http://www.cnn.com/2015/11/13/health/whats-in-your-pad-or-tampon/
- H.R. 2379 Robin Danielson Feminine Hygiene Product Safety Act of 2017. (2017). Opgehaald van https://www.congress.gov/bill/115th-congress/house-bill/2379/text