“ionto” verwijst naar ionen – positief en negatief geladen deeltjes
“foresis” verwijst naar een organisme of verbinding die het transport van een ander organisme of verbinding helpt”
Dus – iontoforese beschrijft een proces van passief en actief transport van ionen over de huid.
Iontoforese voegt energie toe, met behulp van gelijkstroom, om geïoniseerde medicijnen over de huid en in onderliggend doelweefsel te transporteren.
Hoe werkt iontoforese
Het is de Wet van Coulomb! Kleine hoeveelheden stroom helpen de impedantie van de huid te overwinnen, en de medicatie wordt afgegeven op basis van:
- De afstotende effecten tussen de medicatie en de actieve elektrode.
- Verhoogde doordringbaarheid van de huid als gevolg van de lading
- Verplaatsing van water en natrium (Na+) naar de kathode (negatieve pool)
Toepassing van een lading op de huid verandert de stroom van ionen door de huid, waardoor de weerstand wordt verminderd en de hoeveelheid en het type medicatie wordt verhoogd die onder het huidoppervlak kan reizen om een therapeutisch doseringseffect te veroorzaken.
Een systematische review van iontoforese bij de behandeling van laterale epicondylitis (tenniselleboog) geeft weinig tot matig bewijs ter ondersteuning: McKivigan, J. M., Yamashita, B., & Smith, D. (2017). A Systematic Review on the Efficacy of Iontophoresis as a Treatment for Lateral Epicondylitis. Research & Investigations in Sports Medicine, 1(3), Article-RISM.
What Iontophoresors Look Like
Toen ik op de PT-school zat, waren phoresors elektrische apparaten genaamd phoresors (zie afbeelding hieronder), gevoed met een 9V-batterij, met clip-on leads die op de elektrode moesten worden geplaatst. De stroom werd toegediend met behulp van twee elektroden.
Een elektrode was gevuld met de medicatie. Dit is de actieve elektrode, en een koolstof kleefelektrode als de dispergerende elektrode.
De behandelaar stelde de hoeveelheid gelijkstroom in, in milliampère (mA) die door de foresor op de actieve elektrode werd toegepast. De foresor berekent de behandeltijd om een dosis van 40 mA/min te bereiken
Bij voorbeeld, als de patiënt gemakkelijk 4 mA gelijkstroom kan krijgen, dan zou de behandeling 10 min duren (4 mA x 10 min = 40 mA min). De uitdaging is dat patiënten verschillende gevoeligheden voor stroom en variërende voedings-en huidstatus hebben, dus wanneer de stroom wordt verminderd voor het comfort van de patiënt, behandeltijden zijn langer (40mA – min dosis bij 2.0mA is nu een 20 min behandeling).
De meeste transdermale medicatie levering door iontoforese is vereenvoudigd, zodat de bron van de stroom afkomstig is van de patch. Deze worden “wear-home” patches genoemd en de elektroschakeling is autonoom en kan medicatie leveren over een periode van 24 uur.
Een patch met een positieve en negatieve elektrode hecht zich direct aan de huid. Een uiteinde van de elektrode is gevuld met de geselecteerde medicatie, en de andere is gevuld met standaard zoutoplossing (NaCl).
Patches bevatten een buffermiddel dat de kans op een brandwond minimaliseert
Elektrode configuraties en vormen variëren. Dit maakt een goed huidcontact rond oppervlakken mogelijk. Patches zijn ook ontworpen om verschillende medicatiedoses af te geven (bijv, er zijn 40mA-min, 60mA-min, en 80mA-min elektroden).
Medicatie en behandeltijden
Kernpunten – ken de polariteit van het gebruikte geneesmiddel of ion en zorg voor een goed contact van de elektrode met de huid om huidletsel te voorkomen
De keuze van het geneesmiddel is gebaseerd op het beoogde effect in het weefsel: ontstekingsremmers, analgetica (pijnmedicatie), spierverslappers en sclerolytica (littekenreductie) zijn allemaal voorbeelden van veel voorkomende medicijnbeschrijvingen die met iontoforese kunnen worden toegediend
Medicatiedoseringen zijn gebaseerd op de medicijneigenschappen. Typische doseringen variëren van 40 mA-min tot 80 mA-min
De stroomdichtheid is de verhouding tussen stroom (mA) en elektrodeoppervlak (cm2). De meeste elektroden worden vervaardigd om consistent te zijn met 0,5 mA/cm2 stroomdichtheid aan de kathode (negatieve pool)
Behandelingstijd zal afhangen van de elektrode-eigenschappen en de methode om stroom te introduceren (bijv, in de handel verkrijgbare unit vs. zelfstandige patch, vs. Hybresis)
Algemene toepassingsprocedures
-Identificeer het behandelgebied
-meestal door palpatie, diepte van de behandeling is ondiep
-controleer de huid op schaafwonden
-reinig met alcohol
-vul de juiste elektrode met medicatie (bijv, dexamethason is (-), dus zou worden gevuld op elektrode aangeduid als (-)
-Vul tegenoverliggende elektrode met normale zoutoplossing
-Op de huid aanbrengen, elektrode vastzetten door erop te letten alleen de randen van de pleister aan te drukken
-Afhankelijk van de toedieningsmethode, introduceer lage stroom en bereken de behandelingstijd zoals nodig op basis van de beoogde dosis
Patiënt Veiligheid met Iontoforese
- Kennis van de lading van de medicatie die is geselecteerd voor de patiënt
- Inspecteer de huid voor eventuele tekenen van compromis
- Screen de patiënt voor eerdere medicatie of lijm gevoeligheden
- Bevestig de therapeutische dosis voor de medicatie (genoteerd als mA – min)
- Hoogteveranderingen in de huid treden wel op bij iontoforese. De beweging van Na+- en Cl-ionen kan de plaatselijke eiwitdichtheid veranderen en kan tot elektrische brandwonden leiden.
- Controleer de huid van de patiënt en wijs de patiënt op mogelijke kleine huidirritaties na de behandeling (jeuk, milde roodheid of droogheid)
- PT Aides in Oregon mogen geen iontoforese toedienen
Bijwerkingen van iontoforese
- Eerstegraads brandwonden
- Aanhoudend, voorbijgaand erytheem bij toedieningselektrode
- Sensaties van branderigheid, tintelingen, trekken of andere dysethesieën (abnormale gewaarwordingen) op de plaats van de elektrode
Rol van de PTA
- Bevestig dat de PT iontoforese, en goedgekeurde medicatie, heeft opgenomen in het zorgplan
- Bevestig de medicatiedosis
- Controleer de huid, informeer de patiënt over de verwachtingen, pas aan voor comfort, stop indien pijnlijk
- documenteer dosering, locatie, medicatie, toestemming
- follow-up met de patiënt bij het volgende bezoek over de effecten van de behandeling, controleer de integriteit van de huid