The Saxophonist’s Guide To The Dreaded Art Of Transposition

Velen van jullie herinneren zich vast nog wel die eerste keer dat je bladmuziek ging spelen met iemand die een ander instrument bespeelt, en je waarschijnlijk tot het gekke besef kwam dat je misschien wel dezelfde noot op de bladzijde leest, maar dat er verschillende noten uit jullie instrumenten komen!

Misschien kwam je op de repetitie van de band zonder je methodeboek en besloot je er een te lenen van je vriend die dwarsfluit speelt. Mijn gok is dat dat waarschijnlijk niet zo goed heeft uitgepakt!

Dit artikel is gericht op:

1. U te helpen de basisprincipes van het bespelen van een transponerend instrument te begrijpen
2. Inleiding te geven in de transposities die elke saxofonist zou moeten kunnen
3. U enkele tips te geven over het verbeteren van uw transpositievaardigheden om u voor te bereiden op elke situatie

Some Basics

Zoals velen van u weten, worden de alt- en baritonsaxofoons Eb-instrumenten genoemd, terwijl de tenor- en sopraansaxofoons Bb-instrumenten worden genoemd. Dit betekent dat wanneer de alt- of baritonsaxofoon de toon C speelt, deze toon moet worden geëvenaard door Eb op een instrument met concerttoon, zoals piano, fluit of viool. Evenzo moet de C op de tenor- en sopraansax worden gespeeld met een Bb op een concertinstrument.

“Waarom hebben ze dit zo ingewikkeld gemaakt?”- zul je je misschien afvragen. Is er niet genoeg te leren over muziek zonder al die noten te moeten verplaatsen? Nou, er is een goede reden voor dit alles. Gelukkig hebben we saxofoons van verschillende afmetingen (stel je voor hoe saai het zou zijn als er maar één van bestond!), en om ervoor te zorgen dat een C op elk van die saxofoons een C is, moet de concerttoonhoogte die ze produceren verschillend zijn.

Technisch gezien, kunnen alle verschillende saxofoons worden benaderd als instrumenten met concert toonhoogte. – Dat wil zeggen, als je tenor speelt, kun je je D een C noemen, wat de concerterende toonhoogte is, maar als je ooit van tenor naar alt zou willen gaan, zou je verschillende namen moeten leren voor elke noot op beide saxofoons, omdat de toonhoogtes die ze maken een Perfect 4th van elkaar verschillen. Dit zou een nachtmerrie zijn, zoals jullie je allemaal wel kunnen voorstellen, en als je op deze manier leerde en iets wilde lezen dat al getransponeerd was, zou je op z’n zachtst gezegd problemen krijgen.

Interessante noot: Sommigen van jullie weten misschien dat er een concert-saxofoon bestaat die de C-melody saxofoon wordt genoemd, die vooral in de jaren 1920 tot 1940 werd geproduceerd, het hoogtepunt van de dagen van Tin Pan Alley. Als je er nog nooit een gezien hebt, lijkt hij op een kruising tussen een alt en een tenor. De grootste invloed van Lester Young, Frankie Trumbauer, was een C-melody speler. Ze hebben een heel uniek en interessant geluid, maar ze hebben meer last van toonhoogteproblemen en missen de projectie van de meer standaard saxofoons. Niettemin boden ze een oplossing voor het probleem van de transpositie voor de mensen die ze bespeelden.

Wat is transponeren?

Om muziek van een concertpartij te kunnen spelen en die te evenaren, moeten we dus transponeren, wat betekent dat we een verzameling noten of toonhoogten met een constant interval in toonhoogte omhoog of omlaag verplaatsen.

Dus laten we beginnen met de alt/bariton transpositie. Zoals we eerder hebben besproken, is het een Eb-instrument, dus hoewel het technisch gezien een kleine sext lager klinkt dan de concerthoogte, verplaatsen we omwille van praktische transpositie de noten over het algemeen gewoon een kleine terts van de concerthoogte naar beneden. Dat wil zeggen, een concert C is een A voor alt, een D is een B natural, een A is een F#, enzovoort.

Technisch klinkt de tenor een 9e onder concert toonhoogte en de sopraan slechts een stap onder concert toonhoogte, maar de transpositie voor elk van beide houdt in dat de toonhoogte een hele stap omhoog wordt gebracht. Dat wil zeggen, een concert C wordt een D, een E wordt een F#, een Ab wordt een Bb, enzovoort.

Waarom moet ik leren transponeren vanuit concert toonhoogte?

Ja, veel van de muziek die je op school speelt of in de winkel koopt is misschien al getransponeerd voor jouw instrument, en er zijn misschien zelfs al Bb en Eb versies van je echte boeken en favoriete bladmuziek beschikbaar voor je. Maar het is nog steeds belangrijk om te leren transponeren.

Door deze vaardigheid te hebben:

• Je zult nooit afhankelijk zijn van de componist of bandleider die een getransponeerde partij heeft.
• Je kunt lezen van een partituur of een pianopartij.
• Je kunt muziek repeteren met anderen met behulp van de universele taal van concert toonhoogte als je nodig hebt om specifieke noten of akkoorden te bespreken.
• Je kunt slechts een nep boek bezitten en daadwerkelijk gebruiken aan de piano wanneer dat nodig is.
• En het allerbelangrijkste, je kunt ter plekke muziek maken met andere instrumentalisten, ongeacht de sleutel van hun instrument.

Leren transponeren

Vooreerst moet je een goed begrip hebben van de principes die ik eerder in het artikel heb doorgenomen. Weet en begrijp waarom transponeren nodig is.

Als transponeren nieuw voor je is, begin het dan te oefenen met heel eenvoudige, diatonische muziek, bij voorkeur muziek die je kent, zodat je kunt horen wanneer je een fout hebt gemaakt.

Voordat je een stuk gaat spelen, kijk je naar de toetstekening en zoek je uit in welke toonsoort het is geschreven en in welke toonsoort je terecht zult komen. Tip: Dit is waar het kennen van alle twaalf toonsoorten extra belangrijk wordt. Als je eenmaal weet in welke toonsoort je zit, en je transponeert een hele stap omhoog voor een Bb-instrument, dan verplaats je gewoon de noten één stap omhoog en zorg je ervoor dat je in de toonsoort blijft. Als je een accidental ziet, verplaats je dienovereenkomstig.

Bijvoorbeeld, laten we zeggen dat je tenor speelt en een concertpartij leest geschreven in Eb majeur die je transponeert naar F majeur, en je ziet een A natural geschreven. In plaats van de Bb te spelen die in je toonsoort staat, speel je dus een B natural.

Een ander voorbeeld: als je alt of bariton speelt en iets transponeert dat geschreven is in de concertsoort G, dan verplaats je de toonsoort een kleine terts (of drie halve stappen) naar beneden naar E Majeur. Als er een C# in de muziek voorkomt, verhoog je de A die normaal natuurlijk is in de toonsoort van E naar een A#.

En vergeet niet, als je een leadsheet met akkoordsymbolen gebruikt en wilt improviseren, zul je ook de akkoorden moeten transponeren.

Een voorbeeld

Kijk eens naar het voorbeeld hierboven. U zult zien dat het lied oorspronkelijk in de toonsoort van Bb concert staat.

• De Bb instrumenten zullen dus een stap omhoog gaan in C Majeur.
• De Eb instrumenten zullen de dingen naar beneden verplaatsen naar G Majeur.
• Elke noot in de Bb partij wordt dan een hele stap omhoog verplaatst.
• Elke noot in de Eb partij wordt een kleine terts naar beneden verplaatst.

Ook de accidentals die in het lied voorkomen worden in elk getransponeerd fragment dienovereenkomstig aangepast.

Ga aan de slag

Als je eenmaal de basisprincipes van transpositie voor je instrument begrijpt, is de enige manier om er beter in te worden, het te doen, en dan nog wat meer te doen. Ja, het zal moeilijk lijken in het begin, maar gestaag werken om het te verbeteren zal een enorme bevrijding brengen in je muzikale leven.

Je zult misschien iets winnen door het uren en uren hier en daar te doen, maar je zult er veel beter in worden door het elke dag een beetje te doen op de lange termijn. Als het nieuw voor je is, zoek dan het eenvoudigste muziekboek dat je hebt en werk je langzaam naar muziek met moeilijkere toonsoorten en accidentalen. Misschien kun je zelfs met een vriend samenkomen om het te oefenen, en op die manier kun je hopelijk elkaars fouten corrigeren.

Voor degenen onder jullie die al ervaring hebben met het transponeren vanuit concerthoogte, zijn er nog veel meer transposities die goed zijn om te weten. Ik heb vaak een perfecte kwart omhoog of omlaag moeten transponeren als ik een altpartij op tenor speelde, of omgekeerd, of misschien zelfs een klarinetpartij op alt als je op de repetitie van de bigband je klarinet vergeten was! Ook het kunnen spelen van een partij die in bassleutel is geschreven is een nuttige vaardigheid, net als het terugbrengen van een getransponeerde partij naar concerthoogte, zodat je die op de piano kunt spelen.

En voor degenen die ooit met een zanger hebben gespeeld, weten dat elke transpositie mogelijk is, omdat zangers vaak muziek moeten verplaatsen om de toonsoort te vinden die het beste bij hun stem past. Dus werk aan elke transpositie die je kunt bedenken, wat ook een grote hulp is voor je algemene muzikaliteit.

Als iemand van jullie tips heeft over hoe je hebt leren transponeren, voel je vrij om ze te delen in de reacties hieronder.