Ghana ligt aan de Atlantische Oceaan en grenst aan Togo, Ivoorkust en Burkina Faso. Het heeft een bevolking van ongeveer 29,6 miljoen (2018). In de afgelopen twee decennia heeft het land grote stappen gezet in de richting van democratie door middel van een meerpartijenstelsel, waarbij de onafhankelijke rechterlijke macht het vertrouwen van het publiek heeft gewonnen. Ghana staat steevast in de top drie van Afrikaanse landen wat betreft vrijheid van meningsuiting en persvrijheid, met sterke omroepmedia, waarbij radio het medium is met het grootste bereik. Factoren als deze geven Ghana een solide sociaal kapitaal.
Drie en een half jaar nadat hij in een vreedzame verkiezing tot president werd gekozen, heeft president Akuffo-Addo enkele successen geboekt bij de uitvoering van enkele van zijn beloften, zoals het planten van voedsel en banen en gratis middelbaar onderwijs. Maar hij staat ook voor uitdagingen bij het vervullen van een aantal van zijn verkiezingsbeloften – waaronder het opzetten van een fabriek in elk van de 216 districten van de natie, een dam voor elk dorp en het verstrekken van gratis middelbaar onderwijs.
Recente economische ontwikkelingen en vooruitzichten
Recente ontwikkelingen. De reële bbp-groei bedroeg 6,5% in 2019, tegen 6,3% in 2018. De dienstensector droeg het meest bij aan de economische groei in 2019 (2,8 procentpunten), gevolgd door de industrie (2,4 procentpunten) en de landbouw (1,3 procentpunten). De groei van de niet-olieactiviteiten vertraagde van 6,5% in 2018 tot 5,8%. De robuuste groei van de dienstensector (7,6%) was te danken aan sterke expansies in de activiteiten op het gebied van vastgoed (+19,9%) en informatie- en communicatietechnologie (ICT) (+46,5%), terwijl de groei in de industrie vooral werd ondersteund door de winning van delfstoffen. De landbouw groeide met 4,6%, ondersteund door gunstige weersomstandigheden en het vlaggenschipprogramma van de regering, Planting for Food and Jobs.
Het nominale begrotingstekort bedroeg 4,7% van het bbp in 2019, terwijl het totale begrotingstekort, inclusief de kosten voor de financiële en energiesector, 7% van het bbp bereikte, hetzelfde niveau als in 2018. De totale ontvangsten waren met 14,8% van het bbp in 2019 0,3% van het bbp hoger dan in 2018. De toezegging van de regering om de financieringskloof te dichten voor het uitgebreide herstelprogramma voor de energiesector (ESRP), dat in mei 2019 van start ging, voegde naar schatting 1% van het bbp toe aan de begroting. Bovendien leidde de sanering van de financiële sector, die in 2018 van start ging en in 2019 vorderde met een breder mandaat om insolvente banken af te wikkelen en speciale depositonemende instellingen te hervormen, tot een extra kostenpost van 1,3% van het bbp voor de begrotingsbegroting.
De hervormingen in de financiële sector beginnen vruchten af te werpen, met verbeteringen in sommige indicatoren, zoals de groei van de kredietverlening aan de particuliere sector bedroeg 18,3% in december 2019, tegen 10,6% in december 2018.
De lopende rekening van Ghana bleef in 2019 stabiel op 3,1% van het bbp, hetzelfde niveau als 2018. Verbeterde exportopbrengsten voor goud en olie resulteerden in een handelsoverschot van 3,8% van het bbp, tegen 2,8% in 2018, maar dit werd tenietgedaan door een hogere netto-uitstroom op de diensten- en inkomensrekeningen. Het tekort op de lopende rekening werd gefinancierd door zowel hogere directe buitenlandse investeringen als een verbeterde portefeuille-instroom, die groot genoeg was om de toegenomen uitstroom op de financiële rekening in verband met de afschrijving door de overheid en de “andere” particuliere netto-uitstroom te compenseren.
De Ghanese cedi deprecieerde in 2019 met 16,6% omdat de Bank of Ghana haar marktinterventies stopzette om de uitputting van de internationale reserves een halt toe te roepen. De depreciatie werd aanvankelijk begin 2020 omgebogen met een appreciatie van 5,3% ten opzichte van de USD in februari 2020, geholpen door de succesvolle plaatsing van euro-obligaties; toen de COVID-19-crisis in maart 2020 verergerde, zette de depreciatie opnieuw in en werden alle aanvankelijke winsten in 2020 tenietgedaan.
Outlooks: De economische groei wordt geraamd op ongeveer 1% in 2020 als gevolg van de COVID-19-crisis, die een daling van de buitenlandse vraag en een ruilvoetschok in de oliesector teweeg heeft gebracht. De snel dalende binnenlandse economische activiteit als gevolg van de sociale afstandsmaatregelen zal het effect nog versterken naarmate de besmetting van de gemeenschap toeneemt. Op middellange termijn zullen de niet-olieactiviteiten de algemene groei blijven ondersteunen door een verbetering van de landbouw en de agro-industrie, een opleving in de financiële sector na de hervorming en een aanhoudende expansie van de informatie- en communicatiesector. Verwacht wordt dat de groei ook na de COVID-19-crisis laag zal blijven omdat de olieproductie verder vertraagt als gevolg van onderhoud en lagere olieprijzen.
Als gevolg van forse tegenvallers bij de ontvangsten en COVID-gerelateerde uitgavenstijgingen zal het begrotingstekort (op kasbasis en zonder kosten voor de financiële sector en de energiesector) voor 2020 naar verwachting 11,4% van het bbp bedragen (hoger dan de oorspronkelijke begrotingsdoelstelling voor 2020 van 18,9 miljard GH¢ (4,7% van het bbp)). Als de kosten voor de financiële sector en de energiesector worden meegerekend, zal het begrotingstekort voor 2020 oplopen tot 14,5% van het bbp. Het tekort zal naar verwachting worden gefinancierd uit zowel buitenlandse als binnenlandse bronnen.
Risico’s en uitdagingen: De economische vooruitzichten voor Ghana zijn positief, maar er zijn verschillende risico’s en uitdagingen. Een verdere verspreiding van COVID-19 en lagere olieprijzen zouden de handels-, investerings- en toeristische activiteiten van Ghana doen afnemen. Verwacht wordt dat de groei ten opzichte van de prognose van 5,8% van vóór COVID-19 in het basisscenario ongeveer 1% zal bedragen (en in het neerwaartse scenario met 1% zal krimpen). De groei voor 2021, die in het basisscenario op 3,4% wordt geraamd, zal in het neerwaartse scenario naar verwachting niet meer dan 2% bedragen. De risico’s van begrotingsontsporing, afgezien van de noodzaak om het effect van COVID-19 op te vangen, zijn groot ondanks de wet op de budgettaire verantwoordelijkheid van 2018.
Laatst bijgewerkt: 22 okt 2020