Negatieve jeugdervaringen kunnen onze hersenen instellen om constant gevaar en angst te voelen zegt psychiater en traumatische stress expert Bessel van der Kolk. Hij is de auteur van het onlangs gepubliceerde boek, The Body Keeps the Score: Brain, Mind, and Body in the Healing of Trauma.
/
Side Effects Public Media is een verslaggevingssamenwerkingsverband gericht op de volksgezondheid. Meer van onze reportages over jeugdtrauma’s en PTSS vindt u hier.
Uit een rapport van de University of San Diego School of Law blijkt dat in 2013 ongeveer 686.000 kinderen het slachtoffer waren van misbruik en verwaarlozing. Traumatische gebeurtenissen in de kindertijd kunnen later in het leven leiden tot geestelijke gezondheidsproblemen en gedragsproblemen, legt psychiater Bessel van der Kolk uit, auteur van het onlangs gepubliceerde boek, The Body Keeps the Score: Brain, Mind, and Body in the Healing of Trauma.
Gerelateerd: Hoe twee professoren kinderen helpen om te gaan met geweld
De hersenen van kinderen worden letterlijk gevormd door traumatische ervaringen, wat kan leiden tot problemen met woede, verslaving en zelfs criminele activiteiten op volwassen leeftijd, zegt van der Kolk. Side Effects bijdragende producent Barbara Lewis sprak met hem over zijn boek.
Barbara Lewis: Kunnen psychologisch traumatische gebeurtenissen de fysieke structuur van de hersenen veranderen?
Dr. Bessel van der Kolk: Ja, ze kunnen de verbindingen en activeringen in de hersenen veranderen. Ze vormen de hersenen.
Het menselijk brein is een sociaal orgaan dat wordt gevormd door ervaring, en dat wordt gevormd om te reageren op de ervaring die je hebt. Dus vooral vroeger in je leven, als je in een constante staat van angst verkeert; is je brein gevormd om alert te zijn op gevaar, en om te proberen die vreselijke gevoelens te laten verdwijnen.
De hersenen raken dan erg in de war. En dat leidt tot problemen met buitensporige woede, buitensporige afsluiting, en het doen van dingen zoals het nemen van drugs om jezelf beter te voelen. Deze dingen zijn bijna altijd het gevolg van het hebben van een brein dat is ingesteld om zich in gevaar en angst te voelen.
Als je opgroeit en een stabieler brein krijgt, kunnen deze vroege traumatische gebeurtenissen nog steeds veranderingen veroorzaken die je hyper-alert maken voor gevaar, en hypo-alert voor de genoegens van het dagelijks leven.
Lees meer: Pleegouders zijn de beste therapie voor getraumatiseerde kinderen in het systeem.
BL: Dus u zegt dat het brein van een kind veel kneedbaarder is dan het brein van een volwassene?
BK: Het brein van een kind bestaat vrijwel niet. Het wordt gevormd door ervaring. Dus ja, het is extreem kneedbaar. Wat is het mechanisme waardoor traumatische gebeurtenissen de hersenen veranderen? De hersenen worden gevormd door feedback uit de omgeving. Het is een zeer relationeel deel van ons lichaam.
In een gezonde ontwikkelingsomgeving krijgen je hersenen een gevoel van plezier, betrokkenheid en exploratie. Je hersenen openen zich om te leren, om dingen te zien, om informatie te verzamelen, om vriendschappen te vormen.
Maar als je bijvoorbeeld in een weeshuis zit, en je wordt niet aangeraakt of gezien, ontwikkelen hele delen van je hersenen zich nauwelijks; en zo word je een volwassene die er niet bij is, die zich niet kan verbinden met andere mensen, die geen gevoel van zelf kan voelen, een gevoel van plezier. Als je alleen maar gevaar en angst tegenkomt, blijven je hersenen steken in het beschermen van zichzelf tegen gevaar en angst.
Sommige vroege jeugdervaringen vormen het volwassen leven, maar welke?
BL: Hebben trauma’s een heel ander effect op kinderen dan op volwassenen?
BK: Ja, vanwege ontwikkelingskwesties. Als je een volwassene bent en het leven is goed voor je geweest, en dan gebeurt er iets ergs, dan beschadigt dat een klein stukje van de hele structuur. Maar giftige stress in de kindertijd door verlating of chronisch geweld heeft doordringende effecten op het vermogen om op te letten, om te leren, om te zien waar andere mensen vandaan komen, en het creëert echt een ravage in de hele sociale omgeving.
En het leidt tot criminaliteit, en drugsverslaving, en chronische ziekte, en mensen die naar de gevangenis gaan, en herhaling van het trauma bij de volgende generatie.
BL: Zijn er effectieve oplossingen voor jeugdtrauma’s?
BK: Het is moeilijk om ermee om te gaan, maar niet onmogelijk.
Eén ding dat we kunnen doen – dat nog niet zo goed is onderzocht omdat er nog niet zoveel geld voor is uitgetrokken – is neurofeedback, waarbij je mensen daadwerkelijk kunt helpen om de bedrading van hun hersenstructuren te veranderen.
Een andere methode is om mensen in veilige omgevingen te brengen en hen te helpen om in zichzelf een gevoel van veiligheid te creëren. En daarvoor kun je terecht bij eenvoudige dingen als vasthouden en wiegen.
We hebben net een onderzoek gedaan naar yoga voor mensen met PTSS. We ontdekten dat yoga effectiever was dan alle medicijnen die mensen tot nu toe hebben onderzocht. Dat betekent niet dat yoga het geneest, maar yoga maakt een substantieel verschil in de goede richting.
Trauma-Informed Care: School Counselors Take On At-Home Trauma In The Classroom.
BL: What is it about yoga that helps?
BK: It’s about becoming safe to feel what you feel. Als je getraumatiseerd bent, ben je bang voor wat je voelt, omdat je gevoel altijd terreur is, of angst of hulpeloosheid. Ik denk dat deze op het lichaam gebaseerde technieken je helpen om te voelen wat er in je lichaam gebeurt, en om erin te ademen en er niet voor weg te lopen. Zo leer je bevriend te raken met je ervaring.