Aanval
Julius Caesar schreef over het leiden van twee Romeinse invasies van Brittannië, in 55 v.Chr. en 54 v.Chr,
Voor de Romeinen van de 1e eeuw v.Chr. was Brittannië een semi-mythisch land aan gene zijde van de zee, bevolkt door barbaarse, oorlogszuchtige stammen die bekend stonden als de Pretani of Britten.
Dankzij Caesars boek zijn de invasies beschreven als de eerste geregistreerde gebeurtenissen in de hele geschiedenis van de Britse eilanden.
Maar totdat de Romeinse landingsplaats in 54 v. Chr. werd geïdentificeerd bij een strand in het zuidoosten van Engeland, was er geen archeologisch bewijs voor Caesars invasies.
Militaire overblijfselen
In 2016 en 2017 hebben archeologen van de Universiteit van Leicester in het Verenigd Koninkrijk delen van een Romeins militair fort uit de 1e eeuw voor Christus opgegraven, in de buurt van het dorp Ebbsfleet langs de oever van Pegwell Bay, op het Isle of Thanet in het noordoostelijke puntje van het graafschap Kent.
Een verdedigingsgreppel van het fort werd voor het eerst ontdekt in 2010, door archeologen die het gebied opgroeven als onderdeel van lokale overheidseisen voordat er een nieuwe weg werd aangelegd.
De resten van Romeinse wapens die op de site werden gevonden en aanwijzingen over het lokale landschap in Caesars commentaren tonen aan dat het fort door de Romeinen werd gebouwd om toezicht te houden op de honderden schepen van hun invasievloot die in Pegwell Bay voor anker lagen, zeggen de onderzoekers.
Romeinen in het Verenigd Koninkrijk
In zijn Commentaren beschrijft Caesar – op dat moment de Romeinse generaal die het bevel voerde over de provincie Gallië, in het huidige Frankrijk en België – hoe hij leiding gaf aan twee invasies van Groot-Brittannië.
Bij de eerste, die historici dateren uit 55 v.Chr., viel Caesar binnen met twee legioenen infanterie en bevocht hij de Britten 10 weken lang in de oostelijke delen van Kent, voordat hij zijn troepen voor de winter naar Gallië terugtrok.
In 54 v.Chr. viel Caesar opnieuw binnen, ditmaal met 5 legioenen Romeinse infanterie en 2000 cavaleristen – in totaal meer dan 20.000 man – in de buurt van het Romeinse fort dat door archeologen in Ebbsfleet is ontdekt.
In de maanden die volgden, voerden de Romeinse legers oorlog door Kent en over de rivier de Theems naar de moderne graafschappen Essex en Hertfordshire, waar Caesar de overgave afdwong van de Britse oorlogsleider, Cassivellaunus.
Na vredesverdragen te hebben gesloten met de verslagen Britse stammen in het zuidoosten, keerde Caesar in september 54 v. Chr. met zijn troepen terug naar Gallië, waar een slechte oogst voor onrust had gezorgd.
Veranderingen in de kustlijn
Hoewel het Romeinse fort van Ebbsfleet nu op enige afstand van de moderne kustlijn ligt, stond het in de 1e eeuw v. Chr. aan de oever van een breed kanaal, waar het was geplaatst om de Romeinse schepen die in Pegwell Bay voor anker lagen te bewaken.
Caesar beschreef hoe hij een vloot van meer dan 800 schepen met meer dan 20.000 Romeinse soldaten aanvoerde voor zijn tweede invasie van Brittannië in 54 v. Chr.
Hij beweerde dat er zoveel schepen waren dat de Britse krijgers die zich tegen de Romeinse invasie verzetten, bang werden en vluchtten om zich te verbergen in een hoger gelegen gebied in de buurt van de landingsplaats – waarschijnlijk de kliffen bij Ramsgate die linksboven op deze afbeelding te zien zijn, aldus de onderzoekers.
Posities voor de veiligheid
Het Isle of Thanet maakt nu deel uit van het vasteland van Kent, maar ten tijde van Caesars invasies werd het gescheiden door een waterarm die later bekend werd als het Wantsumkanaal.
Het kanaal werd opgevuld door landaanwinning en een natuurlijk proces van dichtslibbing in de Middeleeuwen.
Het archeologische team van de Universiteit van Leicester bestudeerde LIDAR-onderzoeken van het terrein van het Isle of Thanet om te weten te komen hoe de oever van het Wantsum-kanaal er in de 1e eeuw v. Chr. zou hebben uitgezien.
Zij ontdekten dat het fort van Ebbsfleet op een schiereiland lag dat aan de zuidkant van het eiland uitsteekt, op een plaats waar een garnizoen de schepen van de Romeinse invasievloot in het oog kon houden die voor anker lagen in de getijdenwateren van Pegwell Bay.
Uitgegraven fort
Archeologen van de University of Leicester hebben in 2016 en 2017 delen van het Romeinse fort van Ebbsfleet opgegraven.
Ze ontdekten dat de verdedigingsgracht rond het fort op dezelfde manier was gebouwd als Romeinse militaire forten waarvan bekend is dat ze door de troepen van Caesar in Frankrijk en Duitsland zijn gebouwd binnen enkele jaren na 54 v.Chr.
Ze vonden ook de resten van mensen die in een conflict gedood leken te zijn, lokale aardewerkfragmenten die de greppel dateren uit de 1e eeuw v.Chr., en stukken ijzeren wapens.
Belangrijk exemplaar
Een van de belangrijkste vondsten is deze ijzeren speerpunt, die het zakelijke uiteinde vormde van een kenmerkende Romeinse speer, een pilum genaamd.
De vondst komt overeen met pila die zijn gevonden in de delen van Zuid-Gallië waar Caesar de troepen voor zijn legioenen rekruteerde, en in Duitsland waar zij vochten.
Schepen van oorlog
Caesar schrijft in zijn Commentaren dat zijn invasievloot van meer dan 800 schepen ’s nachts van Gallië naar Brittannië voer, zodat zijn soldaten bij daglicht konden ontschepen, klaar voor de strijd.
Dit model van een Romeinse galei toont het type oorlogsschip dat in de invasievloot werd gebruikt. Het is gebaseerd op een graffito die in Alba Fucens in Italië is gevonden.
Verloren in het donker
De onderzoekers denken dat de Romeinse invasievloot van 54 v.Chr. aanmonsterde aan de kust bij Wissant, ten zuiden van Calais en in het zicht aan de overkant van het kanaal van de kliffen bij Dover in Groot-Brittannië.
Maar volgens Caesar, wiens woorden op deze kaart zijn weergegeven, raakte de Romeinse vloot in de duisternis de weg kwijt toen de wind ging liggen en het getij in het Kanaal hen te ver naar het noorden voerde.
Bij zonsopgang, aldus Caesar, zagen de Romeinen “ver links” land liggen – achter hen, en naar bakboord. De archeologen denken dat dit door Caesar beschreven land de hoge klif rond Ramsgate was aan het noordelijke eind van Pegwell Bay.
Veranderingen op komst
De onderzoekers zeggen dat Caesars invasie van Brittannië de koers uitzette voor de uiteindelijke romanisering van Brittannië in de decennia die volgden, en leidde tot de permanente Romeinse bezetting van Brittannië onder keizer Claudius na AD 43.
De vredesverdragen die aan de stammen in het zuidoosten van Brittannië werden opgelegd, vestigden de stamheren als “cliënt-koningen” die macht en prestige verdienden aan hun allianties met Rome, zeggen de onderzoekers.
Recent news