Dit soort vragen vormen de kern van film noir. De held is altijd gebrekkig. Scorsese liet zijn acteurs de grote noir “Out of the Past” uit 1947 zien, waarvan de titel zelf een noir-thema is: Personages komen nooit zonder bagage in een verhaal. Ze hebben onopgeloste problemen, begraven trauma’s. Dus, ja, misschien is Teddy niet gewoon een nette G-man. Maar waarom zijn de anderen zo vreemd? Kingsley in het bijzonder straalt dreiging uit, elke keer als hij lacht.
Er zijn spannende visuals in “Shutter Island.” Een andere film die Scorsese zijn cast liet zien was Hitchcock’s “Vertigo,” en we voelen echo’s van de hoogtevrees van zijn held. De mogelijkheid bestaat dat de ontsnapte vrouw zich schuilhoudt in een grot op een klif, of zich verstopt in een vuurtoren. In beide gevallen moet een gevaarlijk terrein worden bedwongen, van duizelingwekkende watervallen tot golven die op de rotsen beneden slaan. Een mogelijke orkaan nadert. Er lekt licht uit de lucht. De wind klinkt klagelijk. Het is, zoals ze zeggen, een donkere en stormachtige nacht. En dat is waar de film om draait: sfeer, onheilspellende voortekenen, de erosie van Teddy’s zelfvertrouwen en zelfs zijn identiteit. Het is allemaal gedaan met een vlekkeloze regie. Scorsese heeft angst op te roepen, en hij doet het met veel noten.
Je leest misschien recensies van “Shutter Island” waarin geklaagd wordt dat het einde je verblindt. De onzekerheid die het veroorzaakt voorkomt dat de film perfect aanvoelt bij een eerste kijkbeurt. Ik heb het gevoel dat het bij een tweede kijkbeurt beter zal zijn. Sommigen geloven misschien dat het geen zin heeft. Of dat, als dat wel zo is, de film die eraan voorafging dat niet doet. Ik vroeg me af: OK, dan, hoe moet het eindigen? Wat zou meer bevredigend zijn? Waarom kan ik niet een van die critici zijn die de regisseur vertelt wat hij in plaats daarvan had moeten doen?
Oh, ik heb dat soort momenten gehad. Elke bioscoopbezoeker heeft dat. Maar niet met “Shutter Island.” Deze film is een geheel, zelfs de delen die niet lijken te passen. De mens heeft de neiging om goed te kijken naar wat voorafgaat, en logische conclusies te trekken. Maar – wat als je niet precies kunt achterhalen wat er voorafging? Wat als er dingen over Cawley en zijn eigenaardige staf verborgen waren? Wat als de film geen betrouwbare verteller heeft? Wat als het gezichtspunt niet alwetend is, maar gefragmenteerd? Waar kan dit allemaal toe leiden? Wat betekent het? Wij vragen het, en Teddy vraagt het ook.