Als iemand u zou vragen hoeveel dieren er jaarlijks wereldwijd voor laboratoriumexperimenten worden gebruikt, wat zou uw antwoord dan zijn? Een miljoen? Tien miljoen? Vijftig miljoen?
Het is uiterst moeilijk om een nauwkeurig cijfer te geven voor deze vraag. De meest betrouwbare schatting, gebaseerd op gegevens uit 2005, suggereert dat jaarlijks 115,3 miljoen dieren in experimenten worden gebruikt (hoewel de auteurs concluderen dat dit “waarschijnlijk nog steeds een onderschatting is”. Bovendien worden vrijwel alle ongewervelde dieren buiten beschouwing gelaten).
Waarom weten we dan niet hoeveel dieren er worden gebruikt? Statistieken over dierproeven zijn niet beschikbaar voor alle landen die dieren gebruiken. Soms komt dit doordat dat land geen wet op dierproeven heeft of deze informatie gewoon niet verzamelt.
Japan, bijvoorbeeld, heeft een zelfreguleringssysteem en enquêtes over de aantallen gebruikte dieren hoeven niet te worden gehouden. In Canada hoeven alleen laboratoria die onderzoeksfinanciering ontvangen van de nationale financieringsinstanties gegevens te verstrekken.
In landen waar wel statistieken bestaan, worden doorgaans veel dieren buiten beschouwing gelaten. Voorbeelden zijn: dieren die worden gedood om weefsels te leveren (nog eens 21% van de dieren bovenop de gepubliceerde cijfers); genetisch gemodificeerde dieren die alleen worden gebruikt om fokkolonies in stand te houden (nog eens 34%); dieren die worden gefokt voor gebruik in laboratoria maar worden gedood als “overtollig voor de behoeften” (50% van de muizen en ratten volgens cijfers van de industrie); sommige jonge dieren in een vroeg ontwikkelingsstadium (foetale en embryonale vormen); en bepaalde ongewervelde diersoorten.
Een duidelijk voorbeeld van de manier waarop de gegevens niet op uniforme wijze worden gepresenteerd is het VK. Als EU-lidstaat moet het zijn gegevens over dierproeven indienen voor opname in een statistisch verslag voor de hele EU. De EU houdt echter geen rekening met de aantallen genetisch gemodificeerde dieren die uitsluitend worden gebruikt om fokkolonies in stand te houden, terwijl het VK deze in zijn eigen verslag opneemt. In het EU-rapport staat dus dat het VK in 2011 iets meer dan 2 miljoen dieren heeft gebruikt, terwijl in het eigen nationale rapport van het VK voor hetzelfde jaar het cijfer op 3,79 miljoen wordt geschat – 1,7 miljoen dieren meer.
De VS, waarvan wordt aangenomen dat zij ’s werelds grootste gebruiker van proefdieren zijn, sluiten 95% van de dieren uit van bescherming en gegevensverzameling, aangezien de wet niet van toepassing is op muizen, ratten, vogels, amfibieën of reptielen. In 2012 meldden de VS 1,1 miljoen dieren die voor experimenten werden gebruikt, maar het werkelijke aantal wordt geschat op meer dan 22 miljoen.
In sommige landen vallen meer diersoorten of soorten experimenten onder de wet op dierproeven. Noorwegen, bijvoorbeeld, omvat honingbijen en in de Tsjechische Republiek wordt het ringen van vogels (het vangen van wilde vogels en het aanbrengen van een identificatiering aan een poot voor instandhoudingsdoeleinden voordat de vogel ongedeerd wordt vrijgelaten) geclassificeerd als een experiment en het wordt opgenomen in de statistieken van dierproeven.
Dus, zoals we zien, zelfs als er beschikbare statistieken zijn, zijn ze niet altijd betrouwbaar of gemakkelijk te vergelijken tussen het ene en het andere land.
Is het belangrijk om de omvang van dierproeven te weten? Wij vinden van wel. Om een goede en transparante discussie te kunnen voeren over de wetenschappelijke en ethische vraagstukken rond dierproeven moet er inzicht zijn in de omvang en de soorten van de proeven, de gebruikte diersoorten en de schade die individuele dieren wordt berokkend. Alleen als we over deze informatie beschikken, kunnen de effecten van regelgeving en de invoering van testmethoden waarbij geen dieren worden gebruikt, adequaat worden gevolgd.
De Lush-prijs werkt aan het beëindigen van dierproeven door het financieren van wetenschap, campagnes en lobbywerk. Wij erkennen de noodzaak van een gezamenlijke aanpak in al deze sectoren en betrouwbare informatie speelt daarbij een cruciale rol.
De informatie in deze blog is afkomstig uit een onderzoek van de Lush Prize naar dierproeven wereldwijd. Klik hier om het volledige rapport (PDF) te lezen.
Kent u een organisatie of persoon die volgens u de Lush Prize verdient, dan kunt u die op onze website nomineren.