Wanneer patiënten ontwaken na een operatie, zijn ze meestal suf en gedesoriënteerd; het kan uren duren voordat een patiënt weer helemaal helder in het hoofd is. Emery Brown, een neurowetenschapper van het MIT en anesthesist in het Massachusetts General Hospital (MGH), denkt dat dit niet zo hoeft te zijn.
Brown en collega’s van het MGH bestuderen de effecten van stimulerende middelen die gebruikt zouden kunnen worden om patiënten veel sneller uit de narcose te halen. Een potentiële kandidaat is Ritalin, het medicijn dat gewoonlijk wordt gebruikt om aandachtstekortstoornis met hyperactiviteit (ADHD) te behandelen. In een studie die op 20 september online is gepubliceerd in het tijdschrift Anesthesiology, tonen de onderzoekers aan dat het geven van een injectie met Ritalin aan verdoofde ratten hen vrijwel onmiddellijk uit de narcose haalt.
“Het is alsof je de hersenen een shot adrenaline geeft,” zegt Brown, die hoogleraar is aan de afdeling Hersen- en Cognitiewetenschappen en de Harvard-MIT Division of Health Sciences and Technology. Zijn co-auteurs van de studie zijn hoofdauteur Ken Solt, Joseph Cotten, Aylin Cimenser, Kevin Wong en Jessica Chemali.
Als de resultaten ook bij mensen worden toegepast, zouden ze kunnen leiden tot nieuwe benaderingen waarmee patiënten binnen enkele minuten weer helder kunnen worden, in plaats van binnen enkele uren, aldus Brown.
Lang herstel
Op dit moment zijn er geen medicijnen om mensen uit hun narcose te halen. Wanneer chirurgen klaar zijn met een operatie, schakelt de anesthesist de medicijnen uit die de patiënt onder narcose brengen en wacht tot de patiënt wakker wordt en weer zelfstandig kan ademen. Dit duurt meestal vijf tot tien minuten; patiënten zijn daarna vaak nog minstens een uur of twee uur versuft.
Er zijn veel redenen waarom het gunstig zou zijn om patiënten sneller uit de narcose te halen, aldus Brown. Ten eerste willen veel chirurgische patiënten snel na hun operatie weer helder kunnen denken, zodat ze belangrijke beslissingen kunnen nemen.
“Onze gedachte is dat je moet proberen dingen te doen om je hoofd zo snel mogelijk weer helder te krijgen,” zegt Brown. “Het doel moet zijn om zo snel mogelijk terug te keren naar het niveau waarop de patiënt zich bevond vóór de operatie.”
Het sneller alert maken van mensen zou ook kunnen leiden tot lagere kosten voor de gezondheidszorg, zegt Brown. In het MGH kost een uur tijd in de operatiekamer $1.000 tot $1.500. Met ongeveer 30.000 operaties per jaar loopt een extra verblijf van 10 minuten voor zelfs maar een fractie van die patiënten snel op. Dat is gewoon de realiteit,” zegt Brown. “Als ik u een medicijn kan geven dat veilig is en dat uw hersenen helpt hun functie te herstellen na algehele anesthesie, laten we dan aannemen dat dat een goede zaak is. Als het bovendien betekent dat u de operatiekamer eerder kunt verlaten, dan betekent dat dat de operatiekamerstroom net even efficiënter kan verlopen.”
Hersenen wakker maken
In de Anesthesiologie-studie kwamen verdoofde ratten die Ritalin kregen toegediend, gemiddeld in 90 seconden bij. Ratten die geen Ritalin kregen, hadden 280 seconden nodig om bij te komen.
Wanneer Ritalin de hersenen binnendringt, verhoogt het de hoeveelheid dopamine die in de cortex van de hersenen beschikbaar is. Bij ADHD-patiënten verbetert dit de concentratie en aandacht; evenzo lijkt het in de verdoofde hersenen gebieden van de cortex “wakker te maken” die nodig zijn voor aandacht en besluitvorming.
Brown en zijn collega’s proberen nu goedkeuring te krijgen voor een klinische studie in het MGH. Omdat Ritalin al sinds de jaren zestig wordt gebruikt voor de behandeling van ADHD, denken zij dat het sneller goedkeuring van de FDA voor dit gebruik zou kunnen krijgen dan een gloednieuw medicijn.
“Er is behoefte aan geneesmiddelen die anesthesie omkeren,” zegt Zheng Xie, assistent-professor anesthesie aan de Universiteit van Chicago, eraan toevoegend dat deze studie een “belangrijke bevinding” vertegenwoordigt. Xie, die niet betrokken was bij de studie, zegt dat Ritalin een goede kandidaat is, en dat het misschien ook mogelijk is om geneesmiddelen te ontwerpen die op een vergelijkbare manier werken zonder de potentiële bijwerkingen die sommige patiënten met het medicijn ervaren, zoals hoge bloeddruk, hyperventilatie en misselijkheid.
De dosis die nodig zou zijn om een verdoofd mens wakker te maken, is nog niet vastgesteld, maar Brown zegt dat deze “ruim binnen de doses zou liggen die mensen normaal gesproken verdragen.”
Brown is ook geïnteresseerd in onderzoek naar de vraag of stimulerende middelen nuttig zouden kunnen zijn bij pogingen om comateuze patiënten weer tot leven te wekken.