Waarom consumeren zoveel mensen zoveel cafeïne? Waarom maakt cafeïne je wakker? In het kort draait het allemaal om twee woorden: hersenchemie.
In het artikel Hoe slaap werkt, wordt de werking van adenosine in detail besproken. Maar hoewel het klinkt als geavanceerde wetenschap, is het eigenlijk vrij eenvoudig. Wanneer adenosine wordt aangemaakt in de hersenen, bindt het zich aan adenosine-receptoren. Deze binding veroorzaakt slaperigheid door het vertragen van de zenuwcel activiteit. In de hersenen zorgt dit er ook voor dat de bloedvaten verwijden, waarschijnlijk om tijdens de slaap meer zuurstof in dat orgaan toe te laten.
Advertentie
Voor een zenuwcel lijkt cafeïne op adenosine: Cafeïne bindt zich aan de adenosinereceptor. Cafeïne vertraagt de activiteit van de cel echter niet zoals adenosine dat zou doen. Het resultaat is dat de cel niet langer adenosine kan identificeren omdat cafeïne alle receptoren in beslag neemt waar adenosine zich normaal aan zou binden. In plaats van te vertragen door het effect van adenosine, versnellen de zenuwcellen. Cafeïne zorgt er ook voor dat de bloedvaten in de hersenen vernauwen, omdat het het vermogen van adenosine om ze te openen blokkeert. Dit effect is de reden waarom sommige hoofdpijnmedicijnen zoals Anacin cafeïne bevatten — het vernauwen van de bloedvaten in de hersenen kan helpen een vasculaire hoofdpijn te stoppen.
Cafeïne’s effect op de hersenen veroorzaakt een verhoogde neuronvuur. De hypofyse voelt deze activiteit en denkt dat er een soort noodsituatie aan de gang is, dus geeft het hormonen af die de bijnieren vertellen adrenaline (epinefrine) te produceren. Adrenaline is het vecht- of vluchthormoon en heeft een aantal effecten op uw lichaam:
- Uw pupillen verwijden zich.
- De luchtwegen gaan open (dit is de reden waarom mensen die aan een ernstige astma-aanval lijden, soms epinefrine krijgen ingespoten).
- Uw hart gaat sneller kloppen.
- Bloedvaten aan de oppervlakte vernauwen zich om de bloedstroom uit sneetjes te vertragen en de bloedstroom naar de spieren te verhogen.
- De bloeddruk stijgt.
- De bloedtoevoer naar de maag vertraagt.
- De lever geeft suiker af aan de bloedbaan voor extra energie.
- De spieren spannen zich aan, klaar voor actie.
Dit verklaart waarom, na het nuttigen van een grote kop koffie, je handen koud worden, je spieren gespannen raken, je je opgewonden voelt en je hart sneller slaat.
Adenosine is niet de enige neurotransmitter die door cafeïne wordt beïnvloed. Lees verder om te leren over hoe de drug dopamine beïnvloedt, een andere belangrijke chemische stof in het lichaam.