WAT WETEN WE OVER HET CORONAVIRUS?
Wat is het coronavirus?
Een coronavirus is een soort virus dat ziekte kan veroorzaken bij dieren en mensen. Virussen breken in in de cellen van hun gastheer en gebruiken die om zich te reproduceren en de normale functies van het lichaam te verstoren. Coronavirussen zijn genoemd naar het Latijnse woord ‘corona’, dat kroon betekent, omdat ze omgeven zijn door een gepunt omhulsel dat op een koninklijke kroon lijkt.
Het coronavirus uit Wuhan is er een dat vóór deze uitbraak nog nooit is gezien. Het heeft de naam SARS-CoV-2 gekregen van het Internationale Comité voor Taxonomie van Virussen. De naam staat voor Severe Acute Respiratory Syndrome coronavirus 2.
Deskundigen zeggen dat het virus, dat ongeveer een op de 50 patiënten heeft gedood sinds de uitbraak in december begon, een ‘zusje’ is van de SARS-ziekte die China in 2002 trof, en daarom is het ernaar vernoemd.
De ziekte die het virus veroorzaakt, heeft de naam COVID-19 gekregen, wat staat voor coronavirusziekte 2019.
Dr Helena Maier, van het Pirbright Institute, zei: ‘Coronavirussen zijn een familie van virussen die een groot aantal verschillende soorten infecteren, waaronder mensen, vee, varkens, kippen, honden, katten en wilde dieren.
‘Totdat dit nieuwe coronavirus werd geïdentificeerd, waren er slechts zes verschillende coronavirussen bekend die mensen infecteren. Vier daarvan veroorzaken een milde verkoudheidsziekte, maar sinds 2002 zijn er twee nieuwe coronavirussen opgedoken die mensen kunnen besmetten en tot ernstiger ziekten kunnen leiden (SARS-coronavirus (Severe acute respiratory syndrome) en MERS-coronavirus (Middle East respiratory syndrome)).
‘Coronavirussen staan erom bekend dat zij af en toe van de ene soort op de andere kunnen overspringen en dat is wat er in het geval van SARS, MERS en het nieuwe coronavirus is gebeurd. De dierlijke oorsprong van het nieuwe coronavirus is nog niet bekend.
De eerste menselijke gevallen werden publiekelijk gemeld uit de Chinese stad Wuhan, waar ongeveer 11 miljoen mensen wonen, nadat medici op 31 december voor het eerst publiekelijk melding begonnen te maken van besmettingen.
Op 8 januari waren er 59 verdachte gevallen gemeld en waren zeven mensen in kritieke toestand. Er werden tests ontwikkeld voor het nieuwe virus en de geregistreerde gevallen begonnen toe te nemen.
De eerste persoon stierf die week en tegen 16 januari waren er twee dood en 41 gevallen bevestigd. De volgende dag voorspelden wetenschappers dat 1.700 mensen besmet waren geraakt, mogelijk zelfs tot 7.000.
Waar komt het virus vandaan?
Volgens wetenschappers is het virus vrijwel zeker afkomstig van vleermuizen. Coronavirussen in het algemeen hebben de neiging afkomstig te zijn van dieren – de vergelijkbare SARS- en MERS-virussen zouden afkomstig zijn van respectievelijk civetkatten en kamelen.
De eerste gevallen van COVID-19 kwamen van mensen die een markt voor levende dieren in Wuhan bezochten of daar werkten, en die sindsdien voor onderzoek is gesloten.
Hoewel de markt officieel een markt voor zeevruchten is, werden er andere dode en levende dieren verkocht, waaronder wolvenwelpjes, salamanders, slangen, pauwen, stekelvarkens en kameelvlees.
Een studie van het Wuhan Institute of Virology, gepubliceerd in februari 2020 in het wetenschappelijke tijdschrift Nature, ontdekte dat de genetische opmaak virusmonsters gevonden bij patiënten in China 96 procent identiek is aan een coronavirus dat ze vonden in vleermuizen.
Echter, er waren niet veel vleermuizen op de markt, dus wetenschappers zeggen dat het waarschijnlijk was dat er een dier was dat als tussenpersoon fungeerde, die het opliep van een vleermuis voordat het vervolgens op een mens werd overgebracht. Het is nog niet bevestigd welk soort dier dit was.
Dr Michael Skinner, een viroloog aan het Imperial College London, was niet betrokken bij het onderzoek, maar zei: ‘De ontdekking plaatst de oorsprong van nCoV bij vleermuizen definitief in China.
‘We weten nog steeds niet of een andere soort als tussengastheer heeft gediend om het virus te versterken, en mogelijk zelfs om het naar de markt te brengen, noch welke soort die gastheer geweest kan zijn.’
Tot nu toe zijn de dodelijke slachtoffers vrij laag. Waarom zijn gezondheidsdeskundigen er zo bezorgd over?
Deskundigen zeggen dat de internationale gemeenschap zich zorgen maakt over het virus omdat er zo weinig over bekend is en het zich snel lijkt te verspreiden.
Het lijkt op SARS, dat 8000 mensen besmette en bijna 800 doodde bij een uitbraak in Azië in 2003, in die zin dat het een soort coronavirus is dat de longen van mensen infecteert. Het is echter minder dodelijk dan SARS, dat ongeveer een op de 10 mensen doodde, vergeleken met ongeveer een op de 50 voor COVID-19.
Een andere reden tot bezorgdheid is dat niemand immuniteit heeft voor het virus omdat ze het nog nooit eerder zijn tegengekomen. Dit betekent dat het meer schade kan aanrichten dan virussen die we vaak tegenkomen, zoals griep of verkoudheid.
Tijdens een voorlichtingsbijeenkomst in januari zei professor dr. Peter Horby van de Universiteit van Oxford: ‘Nieuwe virussen kunnen zich veel sneller door de bevolking verspreiden dan virussen die altijd circuleren, omdat we er geen immuniteit voor hebben.
‘De meeste seizoensgriepvirussen hebben een sterftecijfer van minder dan één op de 1000 mensen. Hier hebben we het over een virus waarvan we het ernstspectrum niet volledig begrijpen, maar het is mogelijk dat het sterftecijfer tot twee procent kan oplopen.’
Als het sterftecijfer werkelijk twee procent is, betekent dit dat twee op de honderd patiënten die het krijgen, zullen overlijden.
‘Mijn gevoel zegt dat het lager is,’ voegde Dr. Horby eraan toe. We missen waarschijnlijk deze ijsberg van mildere gevallen. Maar dat is de huidige situatie waarin we ons bevinden.
‘Een sterftecijfer van twee procent is vergelijkbaar met de Spaanse grieppandemie in 1918, dus het is wereldwijd een belangrijk punt van zorg.’
Hoe verspreidt het virus zich?
De ziekte kan zich tussen mensen verspreiden, alleen al door hoesten en niezen, waardoor het een uiterst besmettelijke infectie is. En het kan zich ook verspreiden nog voordat iemand symptomen heeft.
Het wordt verondersteld zich te verplaatsen in het speeksel en zelfs door water in de ogen, dus nauw contact, zoenen en het delen van bestek of keukengerei zijn allemaal riskant. Het kan ook tot 72 uur leven op oppervlakken, zoals plastic en staal, wat betekent dat mensen het kunnen oplopen door besmette oppervlakken aan te raken.
Oorspronkelijk werd gedacht dat mensen het opliepen van een markt voor levende dieren in de stad Wuhan. Maar al snel begonnen zich gevallen voor te doen bij mensen die daar nooit waren geweest, waardoor medici zich moesten realiseren dat het zich verspreidde van mens tot mens.
Wat doet het virus met je? Wat zijn de symptomen?
Als iemand eenmaal het COVID-19 virus heeft opgelopen, kan het tussen de twee en 14 dagen duren, of zelfs langer, voordat ze symptomen vertonen – maar ze kunnen nog steeds besmettelijk zijn gedurende deze tijd.
Als en wanneer ze ziek worden, omvatten typische symptomen een loopneus, hoesten, keelpijn en koorts (hoge temperatuur). De overgrote meerderheid van de patiënten herstelt hiervan zonder problemen, en velen hebben helemaal geen medische hulp nodig.
Bij een kleine groep patiënten, die vooral ouderen of langdurig zieken lijken te zijn, kan het leiden tot longontsteking. Longontsteking is een infectie waarbij de binnenkant van de longen opzwelt en zich vult met vocht. Het maakt het steeds moeilijker om te ademen en kan, indien onbehandeld, fataal zijn en mensen verstikken.
Uit de cijfers blijkt dat jonge kinderen niet bijzonder zwaar lijken te worden getroffen door het virus, wat volgens hen eigenaardig is gezien hun gevoeligheid voor griep, maar het is niet duidelijk waarom.
Wat hebben genetische tests uitgewezen over het virus?
Wetenschappers in China hebben de genetische sequenties van ongeveer 19 virusstammen vastgelegd en deze vrijgegeven aan deskundigen die over de hele wereld werken.
Dat stelt anderen in staat ze te bestuderen, tests te ontwikkelen en mogelijk te kijken naar de behandeling van de ziekte die ze veroorzaken.
Uit onderzoek is gebleken dat het coronavirus in de vroege stadia van zijn verspreiding niet veel veranderde – veranderen wordt muteren genoemd.
De directeur-generaal van China’s Centrum voor Ziektebeheersing en Preventie, Gao Fu, zei echter dat het virus muteerde en zich aanpaste terwijl het zich onder de mensen verspreidde.
Dit betekent dat inspanningen om het virus te bestuderen en mogelijk te beheersen extra moeilijk kunnen worden gemaakt, omdat het virus er elke keer dat wetenschappers het analyseren anders uit zou kunnen zien.
Meer onderzoek kan misschien aan het licht brengen of het virus eerst een klein aantal mensen heeft besmet en daarna van hen is veranderd en zich van hen heeft verspreid, of dat er verschillende versies van het virus afkomstig waren van dieren die zich afzonderlijk hebben ontwikkeld.
Hoe gevaarlijk is het virus?
Het virus heeft een sterftecijfer van ongeveer twee procent. Dit is een vergelijkbaar sterftecijfer als bij de uitbraak van de Spaanse griep in 1918, die aan ongeveer 50 miljoen mensen het leven kostte.
Deskundigen zijn het er sinds het begin van de uitbraak niet over eens of het werkelijke aantal besmette mensen aanzienlijk hoger is dan het officiële aantal geregistreerde gevallen. Van sommige mensen wordt verwacht dat ze zulke milde symptomen hebben dat ze zich niet eens realiseren dat ze ziek zijn, tenzij ze worden getest, zodat alleen de meer ernstige gevallen worden ontdekt, waardoor het dodental hoger lijkt dan het in werkelijkheid is.
Een onderzoek naar overheidstoezicht in China zei echter dat het geen reden had gevonden om te geloven dat dit waar was.
Dr Bruce Aylward, een ambtenaar van de Wereldgezondheidsorganisatie die op missie naar China ging, zei dat er geen bewijs was dat de cijfers slechts het topje van de ijsberg lieten zien, en zei dat de registratie nauwkeurig leek te zijn, meldde Stat News.
Kan het virus worden genezen?
Het COVID-19-virus kan niet worden genezen en het blijkt moeilijk in te dammen.
Antibiotica werken niet tegen virussen, dus daar is geen sprake van. Antivirale geneesmiddelen kunnen werken, maar het proces om een virus te begrijpen en vervolgens geneesmiddelen te ontwikkelen en te produceren om het te behandelen, zou jaren en enorme hoeveelheden geld kosten.
Er bestaat nog geen vaccin voor het coronavirus en het is niet waarschijnlijk dat er op tijd een zal worden ontwikkeld om van enig nut te zijn bij deze uitbraak, om soortgelijke redenen als hierboven uiteengezet.
De National Institutes of Health in de VS, en Baylor University in Waco, Texas, zeggen dat ze werken aan een vaccin op basis van wat ze weten over coronavirussen in het algemeen, met behulp van informatie uit de SARS-uitbraak. Maar het kan een jaar of langer duren om dit te ontwikkelen, aldus Pharmaceutical Technology.
Op dit moment werken regeringen en gezondheidsautoriteiten aan het indammen van het virus en het verzorgen van patiënten die ziek zijn en voorkomen dat ze andere mensen besmetten.
Mensen die de ziekte oplopen, worden in quarantaine geplaatst in ziekenhuizen, waar hun symptomen kunnen worden behandeld en ze uit de buurt blijven van het niet-geïnfecteerde publiek.
En luchthavens over de hele wereld nemen screeningmaatregelen, zoals artsen ter plaatse, die de temperatuur van mensen meten om op koorts te controleren en thermische screening gebruiken om mensen op te sporen die mogelijk ziek zijn (infectie veroorzaakt een verhoogde temperatuur).
Het kan echter weken duren voordat de symptomen optreden, dus de kans is klein dat patiënten op een luchthaven worden gesignaleerd.
Is deze uitbraak een epidemie of een pandemie?
De uitbraak is op 11 maart uitgeroepen tot pandemie. Een pandemie wordt door de Wereldgezondheidsorganisatie gedefinieerd als de ‘wereldwijde verspreiding van een nieuwe ziekte’.
Voorheen zei de VN-organisatie dat de meeste gevallen buiten Hubei ‘spillover’ waren van het epicentrum, dus de ziekte verspreidde zich niet echt actief over de wereld.