Nieuws
By Emily Voigt
Juni 5, 2016 | 9:35am
Met precieze precisie bracht de chirurg de scalpel boven de oogbol en sneed een snotterige afzetting van vetweefsel weg. De routineuze ooglift was bijna voltooid toen de patiënt plotseling wakker werd, stikte en begon te woelen op de tafel. Het publiek hijgde. De chirurg wist dat de tijd drong, nam de patiënte in zijn armen, rende over het podium en liet haar in een bak water vallen. Ze leefde weer op.
Omdat ze een vis was.
Ja, oogliften bij vissen bestaan. Net als vinnen en staartcorrecties. De operatiekamer was een winkelcentrum in Jakarta, Indonesië, waar een dierententoonstelling aan de gang was. De patiënte overleefde het, met haar voorheen hangende ogen die nu helder en parmantig zijn.
Een goede zaak ook, want dit was geen gewone goudvis, maar een Aziatische arowana, ’s werelds duurste aquariumbewoner, die naar verluidt voor maar liefst $300.000 kan worden verkocht.
In Maleisië werd een eigenaar van een aquariumwinkel doodgestoken en bijna onthoofd – alleen voor zijn vis.
In het Chinees staat het dier bekend als lóng yú, de drakenvis, vanwege zijn kronkelende lichaam dat is bedekt met grote schubben zo rond en glanzend als munten. Als hij volwassen is, bereikt het primitieve roofdier de lengte van een samoeraizwaard, ongeveer twee tot drie voet, en kan rood, goud of groen zijn. Een paar snorharen steken uit zijn kin, en zijn rughelft rimpelt als de papieren draken in een Chinese nieuwjaarsparade. Deze gelijkenis heeft geleid tot het geloof dat de vis geluk en voorspoed brengt – dat hij zelfs zelfmoord zal plegen door uit zijn tank te springen en zijn leven op te offeren om zijn eigenaar te redden.
De Aziatische arowana wordt beschermd door de Endangered Species Act en kan niet legaal als huisdier in de Verenigde Staten worden binnengebracht, hoewel er een zwarte markt bestaat van New York tot Los Angeles. Al in de jaren ’90 brak een Wall Street bankier in tranen uit toen de autoriteiten de illegale vis in beslag namen, waarvan hij de aantrekkingskracht niet kon weerstaan.
Meer recent, in 2012, belandde een smokkelaar achter de tralies van het Metropolitan Detention Center in Brooklyn, dezelfde federale gevangenis waar ooit Gambino crime-family godfather John Gotti Jr. en Al Qaeda-lid Najibullah Zazi, meesterbrein van een complot om het New Yorkse metrosysteem op te blazen.
Overzee is de soort echter een openlijk begeerd goed in een legitieme luxemarkt. Vrijwel uitgeput in het wild, worden Aziatische arowana’s gekweekt op streng beveiligde kwekerijen in Zuidoost-Azië en geïnjecteerd met traceerbare microchips. Veel van deze kwekerijen hebben omheinde muren, wachttorens en honden die ’s nachts rondsluipen om bescherming te bieden tegen plunderende visbandieten.
Singapore, dat een van de laagste misdaadcijfers ter wereld heeft, werd ooit het slachtoffer van vier arowanadiefstallen in één week. Een van de dieven sloeg een oudere vrouw neer toen hij er vandoor ging met haar kostbare vis in een klotsende emmer.
In Maleisië waren vijf arowana’s die uit het huis van een vrouw waren gestolen, naar verluidt meer waard dan al haar andere bezittingen bij elkaar. Ondertussen werd in een schokkende daad van geweld een 31-jarige eigenaar van een aquariumwinkel doodgestoken en bijna onthoofd – alleen voor zijn vissen.
Ondanks deze donkere criminele onderbuik, lijkt het grotere plaatje van de hobby minder op de illegale drugshandel en meer op de oververhitte kunstscene van Manhattan, compleet met recordprijzen, anonieme kopers, gestolen exemplaren, ongure dealers en zelfs slimme vervalsingen.
In 2009 reisden 10 zeldzame albino arowana’s onder politiebegeleiding naar de Aquarama International Fish Competition in Singapore – het aquatische equivalent van de Westminster Dog Show – waar gewapende bewakers de wacht hielden om te voorkomen dat iemand gif aan de tanks zou toevoegen.
De kweker van deze spookachtige mutanten, een Maleisische ondernemer genaamd Alan Teo, beweerde dat een prominent lid van de Chinese Communistische Partij er onlangs een had gekocht voor $ 300.000. Hij zei dat een andere was verkocht aan een Las Vegas casino baron die verzocht om het te verschepen naar Canada, waar, in tegenstelling tot in de Verenigde Staten, de soort legaal is. Een derde behoorde toe aan een Taiwanese kunststoffen magnaat die zijn fortuin maakte met de productie van tandenborstelhaar.
“Sommige mensen denken dat het slechts een gerucht is, maar het is waar,” zei Teo over zijn onwaarschijnlijke verhaal, terwijl hij zijn handen omhoog hield om te laten zien hoe ze hadden beefd op de dag dat hij een albino arowana installeerde in de privé-vertrekken van de Sultan van Johor – een man die berucht is omdat hij naar verluidt een golf caddie had vermoord die grinnikte toen hij een hole miste.
Alas, verifiëren wie wat betaalde voor welke vis is als het verifiëren van de opgeblazen prijzen die kunsthandelaren routinematig melden – alles behalve onmogelijk.
“Om eerlijk te zijn, niet alle arowana’s kosten zoveel,” geeft “Kenny the Fish” toe, een excentrieke Singaporese koning in het centrum van de glamoureuze wereld van de Aziatische aquacultuur.
Een kettingrokende miljonair die berucht is voor het naakt poseren achter strategisch geplaatste aquatische huisdieren, de echte naam van de vis is Kenny Yap, en hij is de uitvoerend voorzitter van een sierviskwekerij die zo lucratief is dat hij genoteerd is aan de belangrijkste beurs van Singapore. De nationale pers noemde hem ooit een van de meest begeerde vrijgezellen van de stad en riep hem op tot het hosten van een spin-off van Donald Trump’s reality show, “The Apprentice.”
Zoals Yap uitlegt, verkopen de meeste drakenvissen rond de leeftijd van 6 maanden wanneer ze ongeveer de lengte van een potlood hebben en meestal $ 1.000 tot $ 2.000 per stuk opbrengen.
“Mensen willen ze van klein af aan grootbrengen om een bepaalde soort relatie te cultiveren,” zegt hij, waarbij hij opmerkt dat de vissen vele tientallen jaren kunnen leven – niemand weet echt hoe lang, hoewel ze vaak voortijdig sterven als huisdier.
In het verleden heeft Yap de pers verteld dat een arowana net als een hond of kat kan worden getraind om “aan de zijde van de eigenaar te blijven als deze ongelukkig is”. (De keerzijde van deze intimiteit is dat de vis vatbaar is voor driftbuien en zich kan gedragen “als een verwend kind.”
Willie Si, ook bekend als “Dr. Arowana,” de vader van de vis plastische chirurgie, is het daarmee eens. Si, een Singaporese automonteur, plaatste begin jaren ’90 een advertentie waarin hij op zoek ging naar “defecte en beschadigde arowana’s” en begon vervolgens te knutselen aan deze opknap-uppers, waarbij hij hun staarten afknipte om op chrysanten te lijken. Uiteindelijk pionierde hij met het gebruik van diamantslijpers om schimmelgroei van de oogballen van vissen te verwijderen.
Bruw bloed over mislukte operaties zorgde er uiteindelijk voor dat Si zijn winkel sloot en zich beperkte tot telefonische consulten. Als klanten bellen omdat ze zich zorgen maken dat hun arowana niet eet, vraagt hij ze na te denken over wat ze hebben gezegd waardoor ze hun vis per ongeluk hebben beledigd.
“Geen paniek,” adviseert Si. “Praat met de vis. Zeg dat je een fout hebt gemaakt. De volgende dag zou het goed moeten komen.”
Je zou verwachten dat een schepsel dat zo populair is onder feng shui-enthousiastelingen – en naar verluidt wordt gewaardeerd door yakuza, leden van Japan’s uitgebreide georganiseerde misdaadsyndicaten – een diepe geschiedenis van mythologische betekenis in Aziatische culturen zou hebben. Niet dus. Slechts een paar decennia geleden was de soort een gewone vis die de lokale bevolking at als avondmaal.
Pas toen zijn moerassige jungle habitat begon te verdwijnen, en een internationaal handelsverbod de perceptie van zijn zeldzaamheid leek te versterken, veranderde de soort rond 1980 in een statussymbool en luxe handelswaar. Nu is het idee van het eten van de Aziatische arowana voor de meesten absurd.
Toch blijven er geruchten dat Chinese magnaten grote sommen betalen om van de bedreigde soort te eten. Een tolk in Guangzhou, die hielp deze beweringen te onderzoeken, kon nauwelijks zijn gezicht in de plooi houden toen hij in een visrestaurant om de vis vroeg.
“Het is alsof je vraagt om iets oneetbaars te eten – zoals een strijkijzer,” legde de giechelende jongeman uit, wiens favoriete gerecht hond was.
Emily Voigt is de auteur van “The Dragon Behind the Glass: Een waargebeurd verhaal over macht, obsessie en ’s werelds meest begeerde vis” (Scribner), nu uit.