Iedereen heeft wel eens een “seniorenmoment”. Misschien bent u de keuken in gegaan en weet u niet meer waarom, of kunt u zich tijdens een gesprek een bekende naam niet meer herinneren. Geheugenverlies kan op elke leeftijd optreden, maar veroudering alleen is over het algemeen geen oorzaak van cognitieve achteruitgang. Wanneer significant geheugenverlies optreedt bij oudere mensen, is dit meestal niet te wijten aan veroudering, maar aan organische aandoeningen, hersenletsel, of neurologische ziekte.
Studies hebben aangetoond dat u cognitieve achteruitgang kunt helpen voorkomen en het risico op dementie kunt verminderen met een aantal elementaire goede gezondheidsgewoonten:
- fysiek actief blijven
- voldoende slaap krijgen
- niet roken
- goede sociale contacten hebben
- alcohol beperken tot niet meer dan één drankje per dag
- een mediterraan dieet eten.
Het geheugen en andere cognitieve veranderingen kunnen frustrerend zijn, maar het goede nieuws is dat, dankzij decennia van onderzoek, u kunt leren hoe u uw geest actief kunt krijgen. Er zijn verschillende strategieën die we kunnen gebruiken om cognitieve fitheid te helpen behouden. Hier zijn verschillende die u zou kunnen proberen.
1. Blijf leren
Een hoger opleidingsniveau wordt geassocieerd met een beter mentaal functioneren op oudere leeftijd. Deskundigen denken dat een hogere opleiding kan helpen het geheugen sterk te houden door iemand de gewoonte te geven mentaal actief te zijn. Er wordt aangenomen dat het uitdagen van je hersenen met mentale oefening processen activeert die helpen individuele hersencellen te onderhouden en de communicatie tussen hen te stimuleren. Veel mensen hebben een baan die hen mentaal actief houdt. Het uitoefenen van een hobby, het leren van een nieuwe vaardigheid, vrijwilligerswerk of mentorschap zijn extra manieren om je geest scherp te houden.
2. Gebruik al je zintuigen
Hoe meer zintuigen je gebruikt bij het leren van iets, hoe meer van je hersenen betrokken zullen zijn bij het vasthouden van het geheugen. In een studie kregen volwassenen een reeks emotioneel neutrale beelden te zien, elk gepresenteerd samen met een geur. Er werd hen niet gevraagd zich te herinneren wat ze zagen. Later kregen ze een reeks beelden te zien, dit keer zonder geuren, en werd hen gevraagd aan te geven welke ze eerder hadden gezien. Ze konden zich alle plaatjes met geuren uitstekend herinneren, en vooral die met aangename geuren. Hersenbeelden toonden aan dat de piriforme cortex, het belangrijkste geurverwerkende gebied van de hersenen, actief werd wanneer mensen objecten zagen die oorspronkelijk met geuren waren gekoppeld, ook al waren de geuren niet meer aanwezig en hadden de proefpersonen niet geprobeerd zich deze te herinneren. Dus daag al je zintuigen uit als je je in het onbekende waagt.
3. Geloof in jezelf
Mythen over ouder worden kunnen bijdragen aan een falend geheugen. Leerlingen van middelbare leeftijd en ouder doen het slechter op geheugentaken wanneer ze worden blootgesteld aan negatieve stereotypen over veroudering en geheugen, en beter wanneer de boodschappen positief zijn over geheugenbehoud tot op hoge leeftijd. Mensen die denken dat ze hun geheugenfunctie niet onder controle hebben – misschien te vaak grapjes maken over “seniorenmomenten” – zullen minder geneigd zijn te werken aan behoud of verbetering van hun geheugenvaardigheden en daardoor eerder cognitieve achteruitgang ervaren. Als je gelooft dat je kunt verbeteren en je vertaalt dat geloof in de praktijk, heb je een betere kans om je geest scherp te houden.
4. Stel prioriteiten in je hersengebruik
Als je geen mentale energie hoeft te gebruiken om je te herinneren waar je je sleutels hebt gelegd of de tijd van het verjaardagsfeestje van je kleindochter, kun je je beter concentreren op het leren en onthouden van nieuwe en belangrijke dingen. Maak gebruik van herinneringen op smartphones, kalenders en planners, plattegronden, boodschappenlijstjes, dossiermappen en adresboeken om routine-informatie toegankelijk te houden. Wijs thuis een plaats aan voor uw bril, handtas, sleutels en andere voorwerpen die u vaak gebruikt.
5. Herhaal wat u wilt weten
Wanneer u zich iets wilt herinneren wat u zojuist hebt gehoord, gelezen of waarover u hebt nagedacht, herhaal het dan hardop of schrijf het op. Op die manier versterkt u de herinnering of het verband. Bijvoorbeeld, als je net iemands naam hebt gehoord, gebruik die dan als je met hem of haar praat: “Zo, John, waar heb je Camille ontmoet?”
6. Spatie
Herhaling is het krachtigst als leermiddel wanneer het goed getimed is. Het is het beste om iets niet vele malen in een korte periode te herhalen, alsof u moet blokken voor een examen. In plaats daarvan moet u de hoofdzaken na steeds langere perioden opnieuw bestuderen – één keer per uur, dan om de paar uur, dan elke dag. Het spreiden van studieperiodes helpt het geheugen te verbeteren en is vooral waardevol wanneer u ingewikkelde informatie probeert te beheersen, zoals de details van een nieuwe werkopdracht.
Voor meer informatie over het diagnosticeren van geheugenproblemen en het stimuleren van uw geheugen, lees Geheugen verbeteren, een speciaal gezondheidsrapport van de Harvard Medical School.
Afbeelding: Martin Prescott/Getty Images
Disclaimer:
Als service aan onze lezers biedt Harvard Health Publishing toegang tot onze bibliotheek met gearchiveerde content. Let op de datum van de laatste herziening of update van alle artikelen. Geen enkele inhoud op deze site, ongeacht de datum, mag ooit worden gebruikt als vervanging voor direct medisch advies van uw arts of andere gekwalificeerde clinicus.